Deze ceo’s willen een Expo in Rotterdam

Het kabinet besluit binnenkort of Nederland een gooi gaat doen naar de organisatie van de Expo 2025 in Rotterdam. Het bedrijfsleven is positief. De ceo’s van Philips, ING en Van Oord leggen uit waarom. ‘De Expo kan de economie net dat extra zetje geven.’

Rotterdam wacht in spanning af: gaat het kabinet een gooi doen naar de Expo 2025 of niet? Voor de stad niet onbelangrijk, want Rotterdam moet de locatie worden van die Wereldtentoonstelling. Een ruime meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad sprak zich onlangs uit voor het project. Alleen de SP, de Partij voor de Dieren en de islamitische partij NIDA stemden tegen.
Rotterdam wil de Expo aangrijpen om weer flink te gaan bouwen aan de stad – een tweede natuur sinds de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Wethouder mobiliteit Pex Langenberg wil een nieuwe brug over de Maas, naast de bestaande drie. GroenLinks wilde een tunnel onder de Maasboulevard en een nieuwe metrolijn, maar die moties zijn afgewezen.
De Expo moet echter niet beperkt blijven tot Rotterdam. Het thema is ‘Delta’s in transitie’, met aandacht voor droge voeten, duurzame energie en voedselproductie op een kleine ruimte. Het moet een Nederlands project worden. Dat vindt ook een veertigtal grote bedrijven die zich achter het initiatief hebben geschaard. ‘Rotterdam is de magneet, maar op de Expo moet het ook gaan over de tuinbouw in het Westland, de hightech in en rond Eindhoven, de creatieve industrie in Amsterdam en de voedingssector rond Wageningen’, zegt Philips-bestuursvoorzitter Frans van Houten.

Wat kost zo’n expo eigenlijk?
De investeringen die nodig zijn om de Expo te organiseren, worden geraamd op enkele miljarden euro’s. De organisatiekosten zijn berekend op 900 miljoen euro, de investeringen in gebouwen op 700 miljoen. Het is de bedoeling alleen infrastructuur aan te leggen die ook zonder de Expo relevant is. Het gaat om investeringen die zichzelf terugverdienen of toch al nodig zijn. Als locatie wordt gedacht aan de oude havengebieden in het zuiden en het westen van Rotterdam. De bijdrage van een succesvolle Expo aan het bruto binnenlands product zal volgens de initiatiefnemers tussen de 24 en 40 miljard liggen.

Waarom een Expo?
‘Het is een goede versneller van de economie’, stelt Frans van Houten. ‘Het gaat niet zozeer om de Expo zelf, als wel om de weg ernaartoe. We kunnen Nederland op de internationale kaart zetten, de Nederlandse kracht en kennis verspreiden in het buitenland. Dat verzuimen we wel eens. En in deze tijd van polarisatie is het goed om een gemeenschappelijk doel te hebben.’
Ook ING-topman Ralph Hamers spreekt van de ‘reis’ naar de Expo. ‘Rotterdamse ondernemers hebben dit opgepakt en hun enthousiasme spreekt ons aan. Naast een evenement dat toeristen naar ons land trekt, zet de Expo – en dat is belangrijker – een punt op de horizon. Het zorgt voor nieuw elan dat de Nederlandse economie net dat extra zetje kan geven. En we kunnen Nederland neerzetten als niet alleen nuchter en rechtdoorzee, maar ook duurzaam.’
Pieter van Oord van de gelijknamige aannemer van waterprojecten vindt het binnenhalen van de Expo van ambitie getuigen. ‘In Nederland geldt: doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Maar als je ergens goed in bent, laat het dan maar zien aan de wereld. De Expo biedt die mogelijkheid. In ons geval is dat deltatechnologie. De Expo vindt bovendien plaats in de stad waar wij ons hoofdkantoor hebben. Een stad in transitie, van saai naoorlogs naar een levendige metropool aan een schitterende rivier.’

Frans van Houten (Philips): ‘Ik zie het als verantwoorde exportfinanciering’

Nut voor Nederland?
Frans van Houten: ‘Water, voedsel en energie zijn sectoren waarin Nederland goed is en waarmee wij andere landen kunnen helpen. In die zin is de Expo een marketingtool. Daarnaast moeten voor de Expo gebouwen verschijnen en moet infrastructuur worden aangelegd die toch al nodig zijn de komende tien jaar. De inzet is: no leftovers.’ Ralph Hamers wijst erop dat Nederland opkrabbelt uit de crisis. ‘In vergelijking met de rest van Europa doen we het bovengemiddeld. Maar de groei blijft aan de lage kant. De Expo kan voor versnelling zorgen.’

Nut voor bedrijf?
‘Er hoeft niets uitgebaggerd te worden, dus werk levert de Expo voor ons niet direct op’, zegt Pieter van Oord. ‘Maar we kunnen het ons niet permitteren om er niet bij te zijn in ons eigen Rotterdam. We zijn een Hollands Glorie-bedrijf en daar hoort dit bij. Bovendien: op minder dan een uur rijden kunnen we onze showcases laten zien aan buitenlandse partijen in de vorm de Deltawerken en de Tweede Maasvlakte.’
Ook Ralph Hamers ziet niet meteen concrete opdrachten voor ING uit de Expo voorvloeien. ‘We zijn nu eenmaal geen bouwonderneming. Maar wat goed is voor de Nederlandse economie is in het algemeen goed voor ING. Als grootste internationale financiële speler van Nederland kunnen wij profiteren van alle aandacht voor de Expo in het buitenland, en alle opdrachten voor Nederlandse bedrijven die daaruit voortvloeien. We willen de Expo om die reden ook linken aan het 750-jarig bestaan van Amsterdam in 2025.’
Philips-topman Frans van Houten ziet wel een direct belang voor Philips in de vorm van het leveren van duurzame verlichting in de Expo-gebouwen. Daarnaast wil het bedrijf op de Expo aandacht besteden aan het gebruik van duurzame verlichting in de tuinbouw en aan innovaties in de gezondheid als exportproduct. ‘Maar ik zit er in eerste instantie als Nederlander in. Philips is een klein schakeltje in Expo-verband.’

Ralph Hamers (ING): ‘We laten ons toch niet tegenhouden door scepsis?’

Achterhaald?
‘De kritiek dat Expo’s achterhaald zijn in het internettijdperk, en een vorm van geldverspilling, moeten we serieus nemen’, zegt Pieter van Oord. ‘Het getuigt van arrogantie om daar niet op te reageren. Juist met het oog op die kritiek is het belangrijk om een goede locatie te kiezen voor de Expo. Je moet niet honderd paviljoens in de polder bouwen. Het schrikbeeld is het Olympisch dorp van 2004 in Athene: gebouwen die leegstaan en wegrotten.’
‘Het zou jammer zijn als we laten tegenhouden door scepsis’, zegt Ralph Hamers. ‘Het is juist veelzeggend dat het Nederlandse bedrijfsleven enthousiast is. De Expo wordt geen toonbeeld van experimentele architectuur of semi-kunst. Er wordt niets afgebroken na afloop.’ Frans van Houten vult aan dat internet juist extra mogelijkheden biedt. ‘Online kun je veel meer mensen bereiken. Het gaat om de integratie van de Expo off- en online.’

Pieter van Oord (Van Oord): ‘Als je ergens goed in bent, laat het dan maar zien’

Geen Expo?
Uiterlijk in 2018 besluit het Bureau International des Expositions in Parijs waar de Expo van 2025 wordt gehouden. De Nederlandse campagne om het bid binnen te halen, gaat 30 miljoen euro kosten. Het bedrijfsleven neemt een derde voor zijn rekening. ‘Als we het niet worden, is dat niet erg’, zegt Frans van Houten, ‘want dan hebben we Nederland drie jaar op de kaart gezet.
Ik zie het als verantwoorde exportfinanciering.’ Ralph Hamers noemt ‘positivisme’ als belangrijk resultaat, ‘en het gezamenlijk de schouders eronder zetten’.
Pieter van Oord is optimistisch. ‘Het is een wedstrijd, en daar begin je pas aan als je het gevoel hebt dat je kunt winnen. Als we verliezen, dan heeft de deelname in elk geval mensen bij elkaar gebracht en enthousiasme opgeleverd.’