Na lang soebatten is de kogel door de kerk: er komt volgend jaar toch een Nederlands paviljoen op de World Expo in Milaan. Als een van de agrarische wereldleiders mochten we niet ontbreken op een wereldtentoonstelling rond het thema Bovendien maken we zo meer kans om de World Expo van 2025 naar Rotterdam te halen. 'We kunnen het ons niet permitteren om klein te denken.'
We gaan níet naar Milaan, besloot het vorige kabinet. Dat vond Expo's achterhaald, Italië geen interessante markt, en wilde niet alleen dokken voor de Nederlandse deelname. Daarom werd vooraf om een duidelijke betrokkenheid van het bedrijfsleven gevraagd. Een onderzoeksbureau peilde begin 2013 de belangstelling en concludeerde dat er onvoldoende animo en bereidheid tot financiële bijdragen was onder Nederlandse bedrijven. En aldus zette het kabinet een streep door Milaan.
Hoe we toch nog naar Milaan gingen
Het kon toch niet zo zijn dat Nederland zou ontbreken op een wereldtentoonstelling rond de agrarische sector? Het bedrijfsleven begon te morren. Her en der werd geopperd om dan maar zelf iets te organiseren, al was het maar in de buurt van het Expo-terrein. Inmiddels werd ook duidelijk dat het onderzoek niet heel grondig was geweest. Maar het huidige kabinet hield vast aan het besluit van het vorige: geen officiële Nederlandse bijdrage in Milaan.
Het bedrijfsleven liet het er niet bij zitten. Er kwamen dit jaar zelfs twee initiatieven van de grond om toch iets met 'Milaan' te doen. Het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering wilde buiten het Expo-terrein iets organiseren gericht op andere bedrijven. Tegelijkertijd ontstond in het Rotterdamse zakenleven de gedachte om een laatste poging te wagen om een plek tussen de meer dan 140 andere landen op de Expo te verwerven. De Italiaanse organisatie gaf aan dat er nog wel een gaatje te vinden was.
Er onstond getouwtrek tussen de beide initiatieven en de betrokken ministeries, want als Nederland op de Expo wilde staan, dan was de goedkeuring en de betrokkenheid van de overheid noodzakelijk voor de Italianen. Tot vorige week het verlossende woord kwam: we gaan tóch naar Milaan. De beide initiatieven worden samengevoegd in de Stichting World Expo Milaan 2015. Er komt een Nederlands paviljoen, dat snel gebouwd moet worden, aangezien de Expo mei volgend jaar van start gaat. In het paviljoen onder de naam Holland Delta is plek voor exposities en demonstraties, en staat de bezoekende consument centraal. Het gebouw mag maximaal 2,5 miljoen euro kosten, waarvan de helft wordt betaald door de deelnemende bedrijven. In het Museo Leonardo da Vinci in het het centrum van de stad vindt het b2b-gedeelte plaats, met presentaties, seminars en matchmaking tussen bedrijven. De komende weken worden contracten gesloten met Nederlandse bedrijven die erbij willen zijn volgend jaar, en daarvoor willen betalen.
Onder meer Koppert Cress, een bedrijf uit het Westland dat gespecialiseerd is in zaailingen van unieke eetbare planten, zal acte de présence geven. 'De Nederlandse tuinbouw is vooruitstrevend. Het is slim om je te laten zien en je te presenteren als land dat het niet moet hebben van lage kosten maar van nieuwe technieken', zegt marktmanager Bart Leemans. 'Voor onze directe handel hoeven we niet in Milaan te zijn, wel voor het bereiken van de consumentenmarkt met de boodschap van gezonde voeding.'
Hoe we Rotterdam 2025 binnenhalen
Mooi, missie geslaagd, zou je kunnen zeggen. Maar er spelen grotere belangen mee. In Rotterdam is ook de gedachte opgeborreld om de World Expo in 2025 naar Nederland te halen. En dan komt het goed uit dat we er volgend ook bij zijn in Milaan. Want hoe gemotiveerd ben je als land als je daar ontbreekt?
Begin oktober werden de plannen voor 2025 gepresenteerd. In Rotterdam natuurlijk. Onder de gasten bevond zich, behalve burgemeester Ahmed Aboutaleb, ook VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer, warm voorstander van projecten die Nederland internationaal (weer) goed op de kaart zetten. 'We vergeten onszelf te verkopen', zei hij in Rotterdam.
Het thema van World Expo Rotterdam is Changing currents, Deltas in transition. 'Mensen trekken altijd naar delta's. En Nederland heeft genoeg ervaring met droge voeten, zelfvoorzienende energie, en voedselproductie op een kleine ruimte. Dat kunnen we laten zien aan de rest van de wereld', zei Leendert Bikker, Rotterdams ondernemer en een van de initiatiefnemers. Hij benadrukte dat het 'geen Rotterdams feestje' zal worden. 'Nederland is de gastheer.' Toevallig bestaat Amsterdam in 2025 750 jaar. Bikker: 'We bieden de toerist die op Schiphol landt een dubbel programma aan: de gouden eeuw bezoeken in de musea van Amsterdam, en de nieuwe gouden eeuw op de Expo in Rotterdam.'
De weg naar 2025 ziet De Boer als een 'katalysator' die banen en investeringen in de infrastructuur oplevert. Burgemeester Aboutaleb sloot zich daarbij aan. 'Rotterdam kan het zich niet permitteren om klein te denken. De rest van de wereld staat immers niet stil.' Met andere woorden: het ambitieniveau moet omhoog. En daar moet de Expo bij helpen.
In het najaar van 2015 zal duidelijk worden of alle betrokken partijen in Nederland bereid zijn om te investeren in de World Expo. Eind dat jaar moet het kabinet de deelname officieel aanmelden. In 2016 dient het bid, het voorstel van de landen die de Expo willen organiseren, ingediend te worden. De termijn sluit zes maanden na het eerste ingediende bid, en Nederland wil de eerste zijn. In 2017 wordt in Parijs gestemd wie de Expo mag organiseren door de landen die lid zijn van het De Expo van 2020 vindt plaats in Dubai.
Een World Expo duurt zes maanden en trekt in die periode zo'n 20 miljoen bezoekers. Rotterdam mikt zelfs op 50 miljoen bezoekers. De aanleg van het Expo-terrein in het havengebied levert behalve werkgelegenheid ook nieuwe en verbeterde infrastructuur op. Het streven is om de gebouwen op het terrein zoveel mogelijk te hergebruiken. De Expo's staan in toenemende mate in het teken van duurzaamheid en de circulaire economie. De Word Expo in Rotterdam vergt een investering van 5 miljard euro. Maar volgens de initiatiefnemers kan de Nederlandse economie dankzij de Expo in de jaren tot 2025 met 50 miljard euro groeien.
