Good riddance, fijn dat we er vanaf zijn, zou een toepasselijke uitspraak over de Brexit zijn van de Vlaamse econoom en hoogleraar Paul De Grauwe. Ten eerste omdat hij het een goede zaak vindt dat de Britten uit de Unie stappen. En daarnaast omdat hij zijn werkzaamheden verdeelt tussen het Belgische Leuven en het Engelse Cambridge, dus het Engels is hem niet vreemd.
Met het vertrek van de Britten, komt een einde aan een stokebrand in de Europese Unie, stelt Paul De Grauwe. ‘Toen de Britten niet meer om het blok heen konden, is Groot-Brittannië toegetreden met de verborgen agenda om te zorgen dat de EU niet te sterk zou worden. Eigenlijk is hun agenda alleen maar geweest om verder integratie tegen te gaan. Daarbij kwam dat ze wilden uitbreiden om de EU te verzwakken. Deze mens wilt u niet in uw huis hebben, die kan beter vertrekken. We kunnen wel goede relaties houden, maar zij moeten niet ons huis willen deconstrueren.’
Britten weten niet wat ze willen
Als hoogleraar in Cambridge ziet De Grauwe vrijwel dagelijks dat de Brexit het land niet bepaald op één lijn heeft gebracht. De Britten weten volgens hem gewoonweg niet wat ze willen. Daardoor zal het lang duren voor er een eenduidige lijn komt in de onderhandelingen, verwacht hij. 'Een deel van het publiek en de politiek hier wil honderd procent soevereiniteit, geen regels uit Brussel en volledige controle over de grenzen. Als die mensen hun zin krijgen, dan komt er een gewoon handelsakkoord, geen toegang tot de interne markt. Aan CETA en TTIP zie je dat dát jaren kan duren. Maar de Britten kunnen ons met dat uitgangspunt niet méér vragen. De andere groep wil compromissen sluiten over EU-grondregels. Als die groep de overhand krijgt, betwijfel ik of hun wensen haalbaar zijn. You can’t have your cake and eat it.'
Britse burgers zijn erin geluisd
Onder streep zijn de Britse burgers erin geluisd. Volgens hem is er sprake geweest van 'een massale desinformatie' en van 'bewuste misleiding'. De Brexit-voorstanders hebben de illusie gewekt dat alles zou kunnen: bij de interne markt horen én de immigratie stoppen. De Brexiteers hebben bewust een cynisch spel gespeeld met de bevolking, daar is hij van overtuigd. 'Je hebt natuurlijk altijd onnozelaars, maar ik denk dat ze in het Brexit-kamp hebben geweten dat ze iets voorspiegelden wat niet haalbaar is', zegt de Vlaamse econoom. 'Maar in Europa weten de burgers waarschijnlijk ook niet zo goed wat ze moeten vinden. Als ik in België ben, heb ik niet de indruk dat het ze veel bezighoudt, in tegenstelling tot Groot-Brittannië. Het lijkt in Europa op de achtergrond te zijn beland.'
'Een vertrek van de Britten is zeker geen politieke aderlating'
De Grauwe heeft niet veel met de zorgen die er zijn rond het vertrek van de Britten. Groot-Brittannië is voor veel landen een belangrijke handelspartner, maar voor weinig de belangrijkste, stelt hij. Daar komt Europa wel overheen. Er is ook geen reden om iets te doen, de bal ligt in Londen. En ook de angst dat er een kettingreactie komt, ziet hij nuchter in, dan maar meer vertrekkers. 'Een vertrek van de Britten is zeker geen politieke aderlating. Groot-Brittannië is altijd een obstakel geweest. Ze zien de EU hier niet graag. Nogal wat Britten lezen de onzin graag die de kranten hier over de EU schrijven. Dan moeten wij hen toch niet vragen om bij ons te blijven? Ik denk dat we er economisch snel weer bovenop zijn. Politiek, weet ik niet. De hele EU is waarschijnlijk ook te groot geworden. Er zijn Centraal-Europese landen waar men de EU ook verfoeit. Maar dan zeg ik: Als ge hier niet graag zijt, trek er maar uit.'
Berlijn dicteert
Dat Engeland voor de Noord-Europese landen een goede tegenhanger is voor de drang van Frankrijk en de zuidelijke landen naar een federatieve EU waar de regels wat minder strak gelden, lijkt De Grauwe overdreven. Op gebied van vrije-marktideeën hebben Noord-Europeanen grote overeenkomsten met de Britten, maar uiteindelijk ziet hij dat het lidmaatschap van de Engelsen gewoon niet meer werkt. Ook de angst voor een overstretched Duitsland, dat politiek weinig zin heeft om te domineren, zal volgens hem wel mee vallen. ‘Duitsland heeft gezag, dat zie je in de aanpak van de eurocrisis; het is Berlijn dat dicteert. Frankrijk kan Duitsland geen Frans model opdringen voor de EU. Hier sluipt het gevaar om de tegenstander sterker te zien dan hij is. Frankrijk kan zijn wil waarschijnlijk opleggen aan Nederland als dat alleen zou staan, maar tegen de wil van Duitsland? Dat land zal zich, denk ik, blijven inzetten voor Europa. Duitsland heeft begrepen dat het daar economisch belang bij heeft. Ik zie dat niet opzijgezet worden.’
'Europese onderhandelaars moeten zich niet in het pak laten naaien'
De Europese onderhandelaars moeten vooral oppassen dat ze zich niet in het pak laten naaien door de Britse onderhandelaars, zegt De Grauwe. Zij zullen er alles aan doen om aan de onderhandelingstafel en daarbuiten op maat gemaakte regelingen te krijgen. 'Ik denk dat het in ons belang is om klare wijn te schenken. De Britten gaan proberen troebele wijn te schenken. Ze zoeken technische oplossingen die niet transparant zijn om hun politieke probleem te verdoezelen. Daar komen conflicten van, het is duur en het leidt tot cherry picking. Als de Britten binnen willen blijven dan moeten ze zich scharen achter de regels voor interne markt en Europese jurisdictie. Als ze dat niet willen, dan komt er een standaard handelsakkoord.'
Specifieke belangen
Regeringsleiders horen op respectabele afstand te staan, meent de Vlaamse econoom, al heeft hij er weinig vertrouwen in dat dat helemaal zal lukken. 'De kans is groot dat regeringsleiders zich ermee zullen bemoeien. Grote landen zullen hun stempel willen drukken. Een ander gevaar is dat zij heel specifieke economische belangen voor hun land gaan behartigen door deelakkoorden te sluiten. Engeland heeft onlangs al zoiets voorgesteld aan de Duitsers met betrekking tot de Duitse auto-industrie. Speciale regels voor speciale sectoren moet je niet willen. Dat is zoals gezegd niet transparant, duur en leidt tot cherry picking.'
Terug naar het hoofdartikel? Klik hier
Interview met Adriaan Schout lezen? Klik hier
