Energiekosten

Energiekosten zijn de totale uitgaven die bedrijven doen voor hun elektriciteit en gas. Het tarief van gas en elektriciteit is opgebouwd uit verschillende componenten: de ‘kale’ gas of stroomprijs plus de kosten van levering, transport, aansluiting op het gas- of elektriciteitsnet en belastingen (energiebelasting en BTW) Voor veel ondernemers, zeker in de basisindustrie en voedselverwerking, vormen ze een aanzienlijk deel van de kosten. Als de energiekosten in korte tijd sterk stijgen, bijvoorbeeld door hogere belastingen of hogere netwerktarieven, raakt dat direct de winstgevendheid en het investeringsvermogen van bedrijven. De kosten in Nederland zijn twee tot drie keer zo hoog als België en Duitsland. De afgelopen jaren zijn de energiekosten in Nederland structureel hoger geworden dan in de ons omringende landen. Hierdoor heeft onze industrie een groot concurrentienadeel. De ‘kale’ gas en elektriciteitsprijzen zijn weliswaar vergelijkbaar maar de netwerktarieven, zijn in Nederland hoger doordat andere landen de eigen industrie steunt door het verlagen van de kosten. . Daardoor wordt produceren in Nederland duurder, terwijl concurrenten in Duitsland of België juist profiteren van lagere tarieven en overheidssteun. Het prijsverschil met buurlanden zit dus niet in de kosten van elektriciteit of gas zelf maar in dat andere landen meer steun verlenen voor het verlagen van kosten.

Waarom zijn te hoge energiekosten een probleem?

De hogere energiekosten raken het investeringsvermogen en daarmee  het verdienvermogen van Nederland. De maakindustrie, die essentieel is voor voedsel, huisvesting, infrastructuur, zorg en veiligheid, wordt letterlijk uit de markt geprijsd. Bedrijven stellen investeringen uit of verplaatsen hun productie naar het buitenland, waar energie goedkoper is en beleid stabieler. Daarmee verdwijnen banen, kennis en innovatiekracht die nodig zijn om de economie te verduurzamen.

De gevolgen gaan verder dan de fabriekspoort. Als bedrijven sluiten of niet investeren, droogt ook de keten van toeleveranciers, transporteurs en dienstverleners op. Bovendien remmen de hoge kosten de overstap naar duurzame energie: wie nu al moeite heeft zijn energierekening te betalen, kan niet investeren in elektrificatie of CO₂-reductie. Zo wordt de energietransitie zelf vertraagd door de prijs van energie.

Wat VNO-NCW en MKB-Nederland als oplossing zien

Volgens VNO-NCW en MKB-Nederland is het hoog tijd voor een industriebeleid  dat bedrijven perspectief biedt om te blijven produceren én te verduurzamen. De kern daarvan is het herstellen van een gelijk speelveld met buurlanden. We pleiten ervoor dat Nederland de nettarieven en energiebelastingen voor de maakindustrie in lijn brengt met Duitsland en België. Daar zijn de energiekosten twee tot drie keer lager, mede door gerichte compensatieregelingen. Zonder zo’n correctie verplaatst productie zich naar het buitenland – met structureel verlies van banen en CO₂-lekkage tot gevolg.

Daarnaast moet de overheid de nationale lasten op energie terugdringen. De extra Nederlandse CO₂-heffing boven op het Europese emissiehandelssysteem (ETS) zet bedrijven onnodig op achterstand. VNO-NCW en MKB-Nederland pleiten voor afschaffing van die dubbele lasten. Verder moet er veel meer worden geïnvesteerd in energie-infrastructuur: uitbreiding van het elektriciteitsnet, waterstofleidingen en CO₂-infrastructuur en opslag. Zonder voldoende capaciteit kunnen bedrijven de overstap naar duurzame energie niet maken, hoe graag ze dat ook willen.

Bedrijven willen investeren in elektrificatie, circulaire productie en groene innovatie – maar dat kan alleen als energieprijzen voorspelbaar en concurrerend zijn. Een stabiel, realistisch energiebeleid is volgens VNO-NCW en MKB-Nederland niet alleen goed voor ondernemers, maar ook voor de klimaatdoelen en de toekomst van de Nederlandse economie.

Wat wij al doen tegen (te hoge) energiekosten

De te hoge energietarieven is één van de grootste problemen voor het investeringsklimaat en een van de grootste belemmeringen voor verduurzaming en duurzame economische groei. Publiek private samenwerking is nodig om deze situatie snel op te lossen. VNO-NCW en MKB NL werken actief mee aan beleidsoplossingen. Zo is er input geleverd voor de Kamerbrief Aanpak Netcongestie en voor de Regionale Energiestrategieën, waarin we pleiten voor een samenhangende aanpak van betaalbaarheid, duurzaamheid en uitvoerbaarheid ook voor het mkb.  Ook het beter afstemmen van bestaande subsidies op de praktijk hoort daarbij.Binnen het Klimaatfonds benadrukken we het belang van investeringen in infrastructuur en innovatieve energieprojecten.

Samen met de  leden ontwikkelen we voorstellen voor lagere nettarieven, een gelijk speelveld binnen de EU en meer balans tussen netuitbreiding en flexibiliteitsoplossingen zoals energieopslag. Ook is er veel aandacht voor de no regret opties energiebesparing en energie-efficiencyverbetering bij voorkeur over de hele productwaardeketen. Daarmee richten we ons niet alleen op tijdelijke verlichting van de energierekening, maar ook op structurele verbeteringen die bedrijven in staat stellen te verduurzamen.

De inzet draait steeds om één kernboodschap: betaalbare energie/competitieve energieprijzen een voorwaarde voor een sterke, groene economie. Door samenwerking tussen bedrijfsleven, en overheid te stimuleren, willen VNO-NCW en MKB-Nederland ervoor zorgen dat ondernemingen kunnen blijven investeren in innovatie en duurzame groei.

 

Lees ook:

‘Vraagcreatie maakt Europese industrie weerbaarder en duurzamer’

Ondernemers: Grote problemen kunnen niet meer wachten

Industrie onmisbaar voor toekomst maar staat onder zware druk

Kijkje in de Rotterdamse haven: ‘Nederland drijft op de industrie’

Meer nodig om verduurzaming mkb werkbaar te maken

Plastictafel: Nederland kan koploper circulaire plastics worden

Samen met werkgevers en werknemers in de industrie luiden we de noodklok

Nederland dringend behoefte aan stabiel en daadkrachtig kabinet

‘Snelle aanpak hoge energiekosten cruciaal’

Brief ‘Het verdienvermogen van Nederland’

Eenvoudiger regelgeving helpt energiebesparing bedrijven