Uit het straatbeeld verdwenen: de schillenboer. Of toch niet?

20-11-2019

Vroeger kwam hij langs de deur met zijn kar vol etensresten. Inmiddels is zijn beroep verdwenen, ingehaald door blikvoer en gft-bak. Toch ziet het ernaar uit dat hij aan een comeback bezig is. In de serie 'Het zit erop': de schillenboer

Snijden, hakken, schillen… na het koken blijft er meestal flink wat groenteafval over. Maar geen probleem, al deze restanten mogen al tientallen jaren in de gft-bak. De gemeentereiniging haalt het op en verwerkt het tot bijvoorbeeld compost en biogas.

Het zit eropVroeger bepaalden ze het straatbeeld, vertrouwde ondernemers als de voddenboer, de schillenboer met zijn paard en wagen of de scharensliep. Zon, regen, wind, barre kou: altijd onderweg om brood op de plank te krijgen. Vaak zijn ze verdwenen zonder dat je het goed en wel door had. Ingehaald door de vooruitgang. De werkzaamheden worden nu machinaal gedaan, of het gebeurt zelfs helemaal niet meer. Of zou het toch...? Forum maakt een serie over de (bijna) verdwenen ambachten. Deel 10: de schillenboer.

Geratel

Vroeger ging dat toch anders. Toen werden aardappelschillen, groente- en fruitafval, korsten brood en andere etensrestjes bewaard in een schillenemmer en opgehaald door de schillenboer. Met paard en wagen, handkar of bakfiets trok hij in weer en wind door de straten en kondigde zijn komst aan met een ratel.

Tekst gaat verder na de foto

Het is zo te zien een hele gebeurtenis. De Utrechtse schillenboer leegt een emmer in zijn bakfiets onder toeziend oog van de buurtbewoners

HH/Archief Spaarnestad, 1940

Zware strijd om het bestaan

Vaak was het een boer met zelf een kleine veestapel. De opgehaalde etensresten voerde hij aan zijn dieren. Of hij verkocht ze door aan andere boeren. En als er botten bij zaten kocht de lijmfabriek ze op. Zo werd ‘zijn strijd om het bestaan iets minder zwaar’, schrijft het Algemeen Handelsblad in 1927.

De Utrechtse schillenboer op de foto heeft geen paard en wagen, maar een handkar. Op zijn stuur prijkt de vergunning van de gemeente. Utrecht was de eerste stad in Nederland die schillenboeren inhuurde om afval te recyclen.

De ondergang van de schillenboer?

Maar hoe kan het dat de schillenboer uit het straatbeeld is verdwenen? Eind vorige eeuw werd het verboden voedselresten als veevoer te gebruiken, het zou ziektes kunnen verspreiden. Ook werden eten uit blik en panklare groenten populair, waardoor er minder afval overbleef. Dat en de komst van de gft-bak maakten de schillenboer overbodig. Hoewel… in sommige steden of dorpen maakt hij zijn rentree. Niet meer als zzp’er, maar als buurtinitiatief of in dienst bij de gemeente. En minder nostalgisch, met een elektrische bakfiets in plaats van paard en wagen.

Mooie beelden van de Rotterdamse schillenboer Jaap Put rond 1946