Faiza Oulahsen, gasthoofdredacteur van Forum, over een duurzame(re) economie

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ik zou zeggen, verzet je niet. Ik weet dat het moeilijk is om te verduurzamen. Tegelijkertijd,  je doet het niet alleen voor de planeet en voor de huidige generaties. Je doet het ook om zelf een competitief voordeel eruit te halen. 

Robin Rotman – host: Welkom bij Haagse Bluf, de VNO-podcast waarin we onderzoeken wat de politiek van plan is met ondernemend Nederland. Dit is een podcast van Forum, het opinieblad van VNO-NCW. Co-host vandaag is Pascal Theunissen. 

Pascal Theunissen – cohost: In deze podcast bespreken we actuele en urgente ondernemersthema’s met politici. Maar vandaag doen we het net even anders, want in deze speciale aflevering is te gast… de gasthoofdredacteur van het decembernummer van ons magazine Forum. Haar naam is Faiza Oulahsen en ze is Associate Director Klimaat en Duurzaamheid bij KPMG. 

Robin Rotman – host: Ja, leuk Faiza dat we bij jou op bezoek zijn hier bij KPMG. Vorige week bespraken we al hoe jij veranderde of transformeerde van een Greenpeace-activist tot een associate director. En die rol bevalt je vooralsnog goed, voor zover ik dat begrepen heb. Vandaag duiken we een beetje meer in de inhoud. Jij bent dus gasthoofdredacteur in het decembernummer van Forum en je wilde heel graag een verhaal over Tata Steel in jouw Forum. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ja.  

Robin Rotman – host: Waarom?  

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Omdat ik heel veel met dat bedrijf te maken heb gehad in mijn vorige rol bij Greenpeace. En als ik naar Tata Steel kijk, dan is dat voor mij eigenlijk het ultieme voorbeeld waar alles samenkomt als het gaat over de energietransitie, maar dan ook echt alles in de samenleving. De enorme hoeveelheid CO2 uitstoot, de enorme hoeveelheid stikstofuitstoot, een product wat heel belangrijk is, wat eigenlijk essentieel is, wat we nu maar ook in de toekomst nodig hebben. Staal ga je niet uitfaseren. Omwonenden die last hebben van de uitstoot, een grote fabriek die in een drukbevolkte omgeving  staat, de vakbond die daar aan het roeren is, de politiek die daar een mening over heeft, de actiegroepen die daar bovenop zitten en ook enorm veel medewerkers die soms ook wel worstelen met hun buitenlandse eigenaar. Tata zit in India, waarbij je heel veel commitment ziet van wij willen eigenlijk onze staalfabriek redden en behouden, maar het is ook heel moeilijk. Dus voor mij… het is een heel complexe casus, waar eigenlijk alles uitvergroot samenkomt. En dan denk ik als ik naar Tata Steel kijk, als we dat met z’n allen in de samenleving kunnen fixen, als we Tata Steel verder kunnen helpen, als we ook een antwoord kunnen bieden voor de omwonenden daaromheen, dan kunnen we de rest in Nederland ook verduurzamen. 

Robin Rotman – host: Dat is een andere Faiza dan de Greenpeace Faiza, want volgens mij zegt Greenpeace, poorten sluiten, weg met die zooi. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Nou, dat was wel iets genuanceerder. Bij sommige onderdelen werd er gezegd sluiten. Nu verduurzamen, en wat je niet kan verduurzamen op korte termijn, dan wel sluiten. Maar goed, ben ik een andere Faiza? Nee, helemaal niet. Ik ben nog steeds kritisch op de uitstoot van Tata Steel. Er moet gewoon een gezonde leefomgeving zijn voor de omwonenden. Ik denk wel dat deze Faiza in de rol van consultant meer kan meedenken met een bedrijf als Tata Steel. Daar waar ik in mijn vorige rol als activist ze heel erg aanspreek op wat ze anders en beter moeten doen en ook gewoon lekker daar de verantwoordelijkheid neerleg.  

Robin Rotman – host: Ik kan me ook voorstellen dat zo’n bedrijf als je met hun in gesprek gaat of als je ze zo uitnodigt om in zo’n blad op te treden – topman Hans van den Berg heeft een interview gegeven – hoe reageren ze dan op jou? Want ik kan me ook voorstellen dat ze zeggen, ja die Faiza. Ik weet nog dat ze hier aan de hekken hing. Sorry, daar gaan we niet aan beginnen. We kunnen jou niet serieus nemen. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Nou, hard op de inhoud, zacht op de persoon. Dus ik heb vaak genoeg moeilijke gesprekken gevoerd met Hans van den Berg en zijn collega’s. Maar ook op de persoon hele prettige. En ik heb ook nog steeds contact met zowel Hans van den Berge als collega’s. En daar praten we heel open over, nou ja, alle dilemma’s waar Tata Steel mee moet dealen. Bijvoorbeeld nu, ze zitten midden in de maatwerkafspraken. Dat zijn onderhandelingen die grote bedrijven hebben met de overheid. En eigenlijk afspraken maken hoe ze moeten verduurzamen. En hoe de overheid ze daarbij wel of niet gaat helpen. Dus daar is ook een vertrouwensband. 

Pascal Theunissen – cohost: Ik lees dat jij heel erg bezig bent met waar de macht is. Wie heeft het voor het zeggen? Als je nou kijkt naar zo’n energietransitie, waar is daar dan de macht? Wie heeft het daarvoor het zeggen om die verandering die jij graag wil zien, ook echt mogelijk te maken? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Goeie vraag. Het is ook een hele grote vraag. Waar zit de macht? Op verschillende plekken. Want het is nooit zo simpel. Maar ik denk wel, heel veel macht zit natuurlijk, ik noem het maar altijd heel plat, de bedrijven met een grote schoorsteen. Dus de bedrijven waar heel veel uitstoot zit, dat zijn ook de grootverbruikers. We denken altijd vaak aan de automobilisten en huisje, boompje, beestje. Tuurlijk, dat is belangrijk. Wat je in je eigen huishouden doet of wanneer je de auto pakt of die elektrisch is of op benzine rijdt. Maar eigenlijk zit een groot deel van onze voetafdruk, onze vervuiling, dat zit toch eigenlijk wel bij de grote schoorstenen, dus bij de grote fabrieken. Daar zit ook veel macht, denk ik. Het zit bij de energiebedrijven. Dus denk aan de Vattenvals en de Eneco’s en de Essents van deze wereld. Het zit hem ook bij de overheid. Die bepalen de doelen. Die bepalen met een regelgeving. Maar het zit hem ook in, ja, ook de kleine spelers. En de reden dat ik het zeg: Als jij een zonnepaneel op je dak legt – of je nou een boer bent, of je hebt gewoon, je doet het bovenop je eigen huis – bij elkaar opgeteld heeft het best wel veel impact. En dat hebben we ook in het verleden gezien in Duitsland. Dat wordt ook wel klassiek de energiewende genoemd. Daar zijn op een gegeven moment heel veel kleine spelers aan de slag gegaan met het verduurzamen van hun energievoorziening. Ja, en dat heeft heel veel impact gehad op de grotere energiebedrijven. Dus ja, ik zie eigenlijk vier spelers, zou ik zeggen. De overheid, de grote verbruikers, de energiebedrijven, maar ook de kleine verbruikers.  

Pascal Theunissen – cohost: Mag ik nog een grote vraag stellen dan?  

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Tuurlijk.  

Pascal Theunissen – cohost: Want in het blad wordt ook gesproken over transities, hè, waar we zijn bezig met een grote verandering. Je hebt het zelf natuurlijk ook veranderd, of tenminste je hebt ook een verandering ondergaan. Wat is er nou nodig? Wat zijn nou de factoren die nodig zijn om zo’n verandering te bewerkstelligen? Over kleine vragen, grote vragen gesproken. Wat heb je daar nou voor nodig? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Veel dingen, maar ik begin even bij twee dingen. Die denk ik cruciaal zijn om überhaupt verandering van de grond te krijgen. Als je kijkt naar wat nu eigenlijk cruciaal is in de energietransitie, dat is één beleid. Beleid is een game changer. En daar kunnen bedrijven enorm over klagen, dat weet ik. Ik weet dat het soms vervelend is, maar tegelijkertijd schept het duidelijkheid en creëert het ook gewoon een stip op de horizon en daardoor ook een enorme markt. Tweede is innovatie. Dat zijn eigenlijk de twee pijlers waarop de energietransitie drijft. Daaromheen heb je heel veel nodig, van samenwerkingsverbanden tot aan financiering, tot aan vergunningen, regelgeving, et cetera, de infrastructuur. Maar ik zou zeggen, de twee gamechangers zijn nog steeds wel beleid en innovatie. Als ik kijk op bedrijfsniveau; waar men tegenaan loopt, is toch heel vaak niet bestaande of ontoerrijkende regelgeving en infrastructuur. Daar is gewoon heel veel onduidelijkheid over. En dan laat ik nu eventjes vergunningen buiten beschouwing. Maar dat is nu waar het bedrijfsleven tegenaan hikt. En dat is op zich heel begrijpelijk. Want we proberen gewoon de basis van onze economie om te vormen. Dus we zijn nu gewoon heel veel nieuwe dingen aan het doen en aan het uitvinden. En dat betekent ook dat we eigenlijk al onze infrastructuur moeten herzien. Beleid en regelgeving, financieringsinstrumenten, subsidie instrumenten, et cetera, et cetera. Dat is gewoon een gigantische klus. En dat is waar we nu eigenlijk in de samenleving tegenaan lopen. En je ziet gewoon dat heel veel bedrijven daar heel veel last van hebben. 

Robin Rotman – host: Over innovatie gesproken, je wilde in het blad een lans breken voor de zogenoemde first movers. Wat was je idee daarbij? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: We zitten nu midden in een transitie. En dat betekent dat bedrijven hele nieuwe dingen moeten gaan doen, met nieuwe producten moeten gaan kopen, maar ook op een andere manier hun bedrijf moeten aansturen, op een duurzame manier, op een circulaire manier, et cetera. En dat betekent ook dat er partijen zullen zijn die voor het eerst hun nek moeten uitsteken. Dat is ontzettend spannend, want het betekent ook dat je, ik zeg het even heel plat, als eerste op je bek kunt gaan. Het komt met heel veel financieel risico. En ik vind dat daar gewoon wel wat meer aandacht voor mag zijn. Die first movers zijn echt cruciaal. Als één schaap al over de dam is, dan volgen de anderen. Maar we kijken wel met z’n allen hoe die één eerste schaap het doet. En ik denk dat daar gewoon aandacht voor moet zijn. Niet alleen om daarvan te leren, maar vooral ook hoe kan je die partijen steunen. Want er moet altijd wel een eerste schaapje zijn die over die dam heen gaat. 

Pascal Theunissen – cohost: Kun je beter second mover zijn of niet?  

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Nou ja dat is het maar toch hebben we… kijk op bedrijfsniveau snap ik waarom je dat zou denken en tegelijkertijd hebben we als samenleving die first movers nodig en moeten we dat aanmoedigen en moeten we dat denk ik ook ondersteunen en daarom wilde ik ja eigenlijk toch wel  daar  de schijnwerper opzetten. 

Robin Rotman – host: Ze hebben een bedrijf gevonden zo’n first mover, een plastic recyclingbedrijf die het niet gered heeft. Unicorp.  

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Zij zijn ook niet de enige die over de kop zijn gegaan in Nederland.  

Pascal Theunissen – cohost: Ja, zeker plastic recyclers. Ja wat daar komt bij dat je bijvoorbeeld elders veel makkelijkere ja en goedkoper plastic vindt dat, zoals dat heet virgin is bijvoorbeeld. Dat is ook lastig inderdaad, je hebt een bedrijf, een idee, maar ja dan krijg je inderdaad niet die medewerking. Of je moet dan opboksen tegen prijzen waar je niet tegenop kunt boksen. 

Robin Rotman – host: Goedkope troep uit China. 

Pascal Theunissen – cohost: En dan val je om. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum:  Ja, en ik denk dat plastic… 

Pascal Theunissen – cohost: Sorry, maar dan zeg je tegen zo’n bedrijf… Ja, maar dat hebben we nodig voor een transitie. Dat er één iemand is die in ieder geval voorop loopt en omvalt. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ja, nou als er één onderwerp is, wat echt op huis-, tuin- en keukenniveau…wat je op feestjes kunt bespreken tot aan hoog niveau in de politiek… dan is het rondom milieu, dan is het plastics. Iedereen vindt er wat van, iedereen heeft er een mening over eigenlijk is iedereen het mee eens: we moeten of minder plastics doen of recyclen of een combinatie daarvan en dat roepen we al jaren al jaren. Maar dan zijn er bedrijven die het in het echt niet gaan doen en die gaan gewoon neer die gaan gewoon die gaan gewoon vol op hun bek. En dan is het voor mij belangrijk wat zegt het ons, want we kunnen heel makkelijk praten en heel moralistisch eigenlijk doen hè ja we moeten gewoon plastic recyclen en minder plastic gebruiken, et cetera. Maar dan hebben we partijen die daar het voortouw in nemen en die hebben het gewoon zwaar. En dat ligt niet aan die partijen, dat ligt aan de context waarin ze bewegen. 

Robin Rotman – host:  Dan kom je bij de overheid uit. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Dan kom je bij de overheid. Hoe gaan we dat dan faciliteren? Daar moeten we gewoon van leren. Dus voor mij is het belangrijk dat we daar gewoon niet te snel overheen stappen en echt luisteren naar waar is zo’n ondernemer tegenaan gelopen? Waar zijn ze op stuk gelopen? Wat kunnen we ervan leren? Hoe moeten we dat anders doen? Voordat we met z’n allen weer hallelujah roepen als er weer een plastic recycler opstaat. Maar daarna er niet meer naar omkijken als ze weer failliet gaan. 

Robin Rotman – host: Ik ben altijd een beetje naïef hè. En als ik om me heen kijk, dan zie ik eigenlijk in het bedrijfsleven echt heel veel goodwill. Eigenlijk vindt iedereen dat we duurzaam moeten worden. En als ik kijk naar de overheid, daar kan ik altijd heel kritisch op zijn hoor. Maar volgens mij in Brussel worden zoveel regels bedacht om mensen af te dwingen dat we met z’n allen duurzamer worden. En in Den Haag gebeurt volgens mij ook het een en ander. Jij bent waarschijnlijk ook nog steeds erg kritisch. Maar het gaat er eigenlijk best wel goed nu eigenlijk. We zitten toch op de goede weg. Heb je er vertrouwen in? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ik denk dat het heel erg goed gaat. Ik denk dat er ook een aantal dingen niet goed gaan. Kijk, ik weet dat er met name de laatste tijd, het laatste jaar, is er gewoon veel negativiteit door de hoge energieprijzen. Ja je ziet ook wel toch ja toch wel zigzaggend beleid ook op klimaat en energie en milieu vanuit de overheid en dat zien we bijvoorbeeld aan de salderingsregeling daar wordt jaren over gesproken dus dat is de regeling dat je dan zonnepanelen kunt aanschaffen en energie wat je ermee produceert kan je in feite gewoon verrekenen op je energierekening. Er zijn al jaren gesprekken over van moeten we  dat dan niet gaan uitfaseren. Dat lukte dan telkens weer niet. Het lukte Wiebes niet, het lukte Jette niet en nu zegt het huidige kabinet we gaan er plots mee stoppen in 2027, maar daardoor storten markten in. Dus er wordt heel veel onzekerheid en onduidelijkheid gecreëerd en als er een besluit wordt genomen dan helpt het gewoon bepaalde markten niet. Dus er zijn dingen die goed gaan. Want ons aandeel duurzame energie groeit in rap tempo. We waren vroeger hekkensluiter in Europa. Dat zijn we gewoon echt niet meer in Nederland. Onze CO2-uitstoot is ten opzichte van 1990 met een derde verminderd. Dat is echt gigantisch. Dat is echt wel een ontkoppeling van je CO2-uitstoot en de groei van de Nederlandse economie. Tegelijkertijd staan we met z’n allen in de rij voor duurzame energie, netcongestie. We hebben een zigzaggende overheid. Er is nog heel veel werk aan de winkel. 

Pascal Theunissen – cohost: Laat ik dan een praktische vraag stellen voor de bedrijven. Heb je nog tips voor ze, als ze mee willen, mee moeten in die transitie? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ik zou zeggen, verzet je niet. Ik weet dat het moeilijk is om te verduurzamen. Ik weet dat het ook altijd niet perfect loopt als je kijkt naar wat de overheid doet. Tegelijkertijd, je doet het niet alleen voor de planeet en voor de huidige generaties. Je doet het ook om zelf een competitief voordeel eruit te halen. Het bedrijf van de toekomst is duurzaam. Dat is gewoon echt de toekomst. Dat is ook waarmee je straks geld gaat verdienen. Dus probeer alles wat je ziet te omarmen, hoe moeilijk het ook is. En probeer gewoon twee stappen vooruit te denken. Ik heb gemerkt dat dat bedrijven eigenlijk het meest verder helpt in deze uitdaging om te verduurzamen.  

Robin Rotman – host: In Forum zeg je eigenlijk het nieuwe Nederland is er eentje van duurzaamheid, AI en inclusiviteit. Eventjes om een beeld te krijgen van waar jij eigenlijk naartoe werkt, wat eigenlijk jouw missie in het leven is. Neem ons even mee naar dat nieuwe Nederland.   

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Dat nieuwe Nederland in de toekomst, als je naar buiten gaat dan is het stil, want dan rijdt alles elektrisch, dan hoor je geen verbrandingsmotoren meer. Dan hebben we zelfrijdende deelauto’s, dus we hebben ook veel minder parkeerplaatsen en heel veel groen. Zelfrijdende auto’s, want AI rukt op, technologie maakt enorme stappen, dus straks heb jij geen rijbewijs meer nodig. En dan rij je langs allerlei fabrieken die hartstikke stil zijn. 

Robin Rotman – host: Waar allemaal bloemetjes uit de schoorsteen komen?    

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Nou, dat weet ik nog niet. Over bloemen kunnen we namelijk ook een discussie hebben. Laten we daar maar niet op ingaan. Nou ja, laat ik het zo zeggen. Als je over 10, 15 jaar naar buiten loopt, is het een stuk groener. Is de lucht een stuk schoner en is het een stuk stiller. Hebben we minder uitstoot en een stuk duurzamer. 

Robin Rotman – host: Nu jij nu een paar maanden hier actief bent bij KPMG en je ziet die bedrijven ook van een andere kant. Heb je ook nu een ander beeld van bedrijven of heb je misschien meer begrip voor bedrijven?  

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Ja ik denk het wel. Op zich ik zag ook wel in mijn rol bij Greenpeace de worsteling die bedrijven hebben. Er waren ook heel veel bedrijven waar ik contact mee had heel open over. Nu zie ik dat nog veel meer. Nu kan ik echt inzoomen op het detailniveau. Alle zaken waar ze tegenaan lopen en waar ze eigenlijk nog geen antwoord op hebben. Ja en dat is gewoon echt wel lastig want je zit ook met, ja je moet winstgevend zijn, je moet de bedrijf overheid houden, je hebt allerlei wetgeving waar je aan moet voldoen. En dan moet je ook nog uitvogelen hoe je van een fossiele bedrijfsvoering een duurzame bedrijfsvoering gaat voeren of gaat worden. En dat is gewoon heel ingewikkeld. Het kan wel, het kan zeker, maar om het te realiseren moet je toch over een aantal horden springen. Dus daar heb ik echt wel veel begrip voor.  

Pascal Theunissen – cohost: De vorige aflevering hebben we jou een beetje leren kennen het was een meer persoonlijke aflevering. Dan wil ik eigenlijk ook een beetje persoonlijk eindigen hier en dat is omdat ik over jouw las dat je wordt een held genoemd je bent een klimaatbulldozer genoemd ja ik heb dat allemaal echt gelezen en je bent nu eigenlijk de activist die overgestapt is naar KPMG, maar hoe zou je jezelf eigenlijk omschrijven? 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Als gewoon mens. Met een groen hart. 

Robin Rotman – host: Ik wens je veel succes met je werk en met het tot stand brengen van deze visie in deze nieuwe rol. En ik vind het ontzettend leuk dat jij gasthoofdredacteur was van Forum Faiza Oulahsen. 

Pascal Theunissen – cohost: Ik ook. Dankjewel. 

 Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Dank jullie. 

Robin Rotman – host: Pascal, die andere aflevering met Faiza en ook al die andere afleveringen met die politici, waar kunnen we die terugluisteren? 

Pascal Theunissen – cohost: Die zijn allemaal terug te luisteren in je favoriete podcast app. Of je gaat naar onze website www.opiniebladforum.nl 

Robin Rotman – host:  Dankjewel.  

Pascal Theunissen – cohost: Dankjewel. 

Faiza Oulahsen – gasthoofdredacteur Forum: Jullie bedankt. En ik vond het ook heel leuk om gasthoofdredacteur te zijn. Dat heb ik volgens mij ook nooit eerder gedaan. Maar het was wel heel tof om mee te kunnen denken op… Ja, toch ook wel een stempel te kunnen drukken op de verhalen die jullie gaan schrijven.