Transcript podcast Haagse Bluf met Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD) over Ondernemersnieuws

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Dit is echt een shock die door Brussel gaat. Eén op de drie unicorns die verdwijnt. Onze arbeidsproductiviteit blijft achter. Dat zijn hele, hele schokkende cijfers. 

Robin Rotman (host): Welkom bij Haagse Bluf. In deze serie onderzoeken we wat politieke partijen van plan zijn met ondernemend Nederland. Dit is een podcast van Forum, het opinieblad van VNO-NCW. Co-host vandaag is Pascal Theunissen. 

Pascal Theunissen (co-host): In deze podcast bespreken wij actuele en urgente ondernemersthema’s met politici. En nu duiken we in het ondernemersnieuws met VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. Bart, je bent 43 jaar. Jarig op 1 januari las ik.  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Half 10 uur in de ochtend. 

Pascal Theunissen (co-host): Is dat raar met oud en nieuw?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou, de huisarts van dienst destijds, de gemeente Tubbergen, die zei dat het kwam door de oliebollen die zouden weeën hebben opgewekt. Ik denk dat ik samen met een hele hoop asielzoekers op 1 januari jarig ben. 

Pascal Theunissen (co-host): Die oliebollen is een goed verhaal. Even kijken wat de luisteraars daarvan vinden. Sinds 2020 zit je in het Europese parlement en je zit in Brussel als lid van de Europese fractie Renew Europe. En je houdt je bezig met defensie, technologie, geopolitiek, energie-industrie, digitalisering en cyber. Wat een reeks.  

Robin Rotman (host): Het is nogal wat. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja nou ik wil het kruisvlak tussen technologie en geopolitiek bedienen en dan wil ik zo breed mogelijk palet hebben waar ik me over uit kan laten en waar ik wetten kan veranderen. Het hangt allemaal met elkaar samen. Het heeft geen zin om dat in isolatie te doen. Dus ik vind het belangrijk om zoveel mogelijk mijn tentakeltjes uit te spreiden. Dat is een beetje het idee. En om mijn heilzame werk te doen. Althans, dat ligt aan de kiezer als die dat vindt. 

Robin Rotman (host): We gaan even wat ondernemersnieuws bespreken, of nieuws wat ook ondernemers aangaat. En ik check altijd eerst of onze gast zelf niet in het nieuws is geweest. En ik kwam een kop tegen: ‘Word wakker, zegt deze VVD’er na de zoveelste sabotageactie in Europa’. NRC citeert hier ene Bart Groothuis. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja, ik was afgelopen week in het nieuws.  

Robin Rotman (host): Wat bedoelde je daarmee?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou kijk, je moet je realiseren, in mei van dit jaar werd er in Zweden ingebroken in een drinkwaterreservoir tank. Dat is heel gek. En dat gebeurde daarna nog een keer en nog een keer. En toen in de andere delen van Zweden ook. In juli was Finland aan de beurt. En onderzoeken, die werden langzaam met elkaar in verband gebracht. Ze zagen dat er een professionele groep achter zat die hele dure spullen niet meenam, dus inbraak was niet het motief. En dan is de vraag: wie zit daarachter en nou ik denk dat je er gif op kunt innemen dat Zweden en Finland daar door de Russische militaire dienst is getarget of door de FSB. En het doel natuurlijk is sabotage en dat is wel heel ernstig. Ik heb dan op alle krantenwebsites van Nederland gekeken en ik zie geen krant daarover schrijven. Dus ik heb wel contact gezocht met NRC, en ook een tweet geplaatst van hoe kan het dat journalistiek hier niet over schrijft, op NAVO-grondgebied drinkwatervoorzieningen vergiftigen. Er was een deel in West-Zweden en 26.000 mensen zijn geadviseerd om hun water te koken, een lokaal ziekenhuis, om eerst je water te koken voordat je het inneemt. Dat zijn heftige dingen en ik vind dat we met elkaar – als je kijkt naar de escalatie die Rusland op dit moment pleegt – veel alerter moeten zijn. Het is niet alleen dat, het is ook een DHL vliegtuig die vanuit Leipzig gesaboteerd zouden worden. Een maand nadat de Duitse inlichtingendienst daarvoor waarschuwt, stortte inderdaad zo’n vliegtuig neer. We hebben het over een CEO van Rheinmetall, een defensiebedrijf waar een moordaanslag op gepland was. We hebben het over de verkiezingen beïnvloeden, maar we hebben het ook over mensen die vergiftigd worden. We hebben het over kabels die worden doorgesneden. Ik wil er nog wel eens even iets van zeggen. Dat is langzamerhand… 

Pascal Theunissen (co-host): En schepen, zei je, die voor de Nederlandse kust voeren. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja, maar de koude oorlog wordt heter en we hebben het over hybride oorlog. Wat is daar nog hybride aan? Je moet Rusland communiceren dat dit onacceptabel is. Dus ik denk ik ga toch de media opzoeken om die boodschap aan iedereen te zeggen. 

Robin Rotman (host): Dit is een leuke. De media moeten wakker worden. Dat wakker worden, wat behelst dat dan nog meer? Gaat dat ook over het bedrijfsleven? Gaat het over hun security maatregelen wat behelst dat?  

Pascal Theunissen (co-host): Ja, wat moeten wij doen?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou die landen Finland en Zweden die ik net noem, die hebben een whole of society approach. Dat is een moeilijk woord voor dat de hele samenleving meedoet. Die komen samen, de burgemeester, de slagersjongen en de lokale trambestuurder een, twee keer per jaar van ‘hoe is het met het luchtalarm’ – die willen we in Nederland bijvoorbeeld afschaffen – ‘hoe is het met de voorraden die je thuis hebt’ – nou, die hebben we in Nederland niet – ‘hebben we nog verdachte dingen gezien in je bedrijf waar je toevallig werkt’. Zaken rondom de grens of andere zaken. Zijn er vreemde snuiters hier. Dat zijn dingen die worden besproken. Dat is gemeenschapszin. En dat wordt ook gemeld. De hele samenleving doet mee. En ik denk wel dat het tijd is dat we daar wat meer van terugkrijgen. Zoals het in de Koude Oorlog ook was. We hebben een operationeel niveau van de Russische diensten in Europa. Die is hoger dan in de Koude Oorlog. Alleen onze samenleving heeft zich niet aangepast. Horen bedrijven daar ook bij? Vanzelfsprekend 

Robin Rotman (host): Moeten we onze naïveteit nog een beetje kwijtraken op dit thema? 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja dat is het meest gehoorde en het antwoord is natuurlijk ja. Alleen president Von der Leyen van de Europese commissie heeft het goed gezien. Die heeft Sauli Niinistö, de voormalig Finse – gaan we weer naar Finland – voormalig Finse president gevraagd om een rapport te schrijven over ‘preparedness union’ dus dat je voorbereid bent op dit soort grote catastrofes die zich kunnen plaatsvinden. Ben je daar voorbereid, heb je thuis een radio met batterij? Heb je wat water? Heb je wat om het even een paar dagen uit te zingen? En de banken bijvoorbeeld die binnenkort in Nederland een advies gaan uitbrengen. Heb je contant geld nodig? Hoort daar ook bij. 

Dus we moeten langzaam naar meer awareness, en naïviteit afschudden zoals je zegt. Dat klopt, maar daar hoort wel bij dat de overheid daar ook wel in duidelijk communiceert. Ook dat gaat steeds beter. Minister Brekelmans, minister Van Weel… want dat is in de afgelopen jaren absent geweest…mensen zijn bang, collega’s zijn bang om angst aan te jagen maar dat is natuurlijk niet hoe je erin moet zitten. Kijk, angst is ook wel een nuttige emotie als die waarschuwt voor gevaar en als je concrete intenties ziet en activiteiten en capaciteiten dan moet je dan ook iets meedoen als overheid. 

Pascal Theunissen (co-host): Ja, want laatst was inderdaad ook in het nieuws dat geloof in Finland ook weer, wordt Finland weer genoemd, allemaal van die briefjes werden uitgedeeld, he. Van ‘zorg ervoor dat je klaar bent want de oorlogsdreiging is groter geworden’. Ik zou daar denk ik inderdaad wel van schrikken en ook denken van ‘oh?’ Finnen zitten natuurlijk naast de Russen dat is misschien dat wij net toch die afstand een beetje kunnen gebruiken om ons wat gerust te stellen. Maar ik zou er ook wel van schrikken inderdaad als ik zo’n briefje opeens in mijn bus zou krijgen. Jijzelf niet? 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou ja, zij hebben een 1300 kilometer grens met Rusland. Ze hebben tienduizenden kelders waar mensen schuilen op het moment dat het mis zou gaan. Iedereen is daar voorbereid. Ze hebben tienduizenden reservisten. Honderdduizenden. Dus die zijn daar, dat is in hun DNA verankerd. En dat hebben wij minder. Dus natuurlijk schrik je daarvan sneller hier. Alleen onze veiligheid is één op één verbonden met die in Finland of in Zweden. Als daar iets gebeurt en Rusland escaleert daar, escaleert het vrijwel meteen ook in Brunssum. Van waaruit de NAVO opereert, het noordwest Europees grondgebied aanstuurt. Maar ook in Rotterdam. Waar het militair strategisch vermogen van de Amerikanen…die Zweden en ook die Finnen… die richting het Oostfront militair materieel aanslepen. Dus wij moeten niet doen alsof Nederland geen onderdeel is van dat grondgebied, van dat NAVO-grondgebied. 

Robin Rotman (host): Word wakker is de boodschap, Pascal. Zeven redenen waarom het Europa al veertig jaar niet lukt om de administratieberg te verkleinen. Follow the money. Ja, we hebben het vaak over regeltjes, regeltjes, regeltjes. 

Pascal Theunissen (co-host): Ik durf het bijna niet te noemen. 

Robin Rotman (host): Wat is daar aan de hand, Pascal? 

Pascal Theunissen (co-host): Ja, we hebben het inderdaad vaak over regeldruk. Follow the money is eigen onderzoek gehouden. Is onlangs de resultaten van gepubliceerd. En daaruit blijkt dat met name bijvoorbeeld veel regels richting bedrijven worden gestuurd. Bedrijven krijgen regels opgelegd, onder meer omdat Europa bijvoorbeeld de markt niet vertrouwt. Er wordt onvoldoende gecontroleerd of een regel wel werkt in de praktijk. Of die niet veel te veel impact heeft. En de EU wil misschien iets te veel kijken achter alle deuren van de bedrijven. Dus ik ben heel erg benieuwd of onze gast dat allemaal voor ons gaat veranderen. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou, kijk, de rol van het parlement is op zich heilzaam in deze. En dat is dat wij altijd vragen bij de Europese Commissie om een impact assessment van een wet. En die impact assessment komt tot stand voorafgaand aan de wetgevingsoverleggen die wij hebben met de Raad. Dus er zijn twee wetgevers. Het is niet de Commissie, die zijn we dat betreft niet zo relevant. Dat zijn de Europese raad en het parlement en als wij bij elkaar komen willen we daaraan ten grondslag hebben wat is nou de regeldruktoename voor het bedrijfsleven. En daar zien we een soort van tekort ontstaan dat de commissie daar onvoldoende aandacht aan besteedt, dat politiek maakt, dingen weg laat en dat is niet wat een commissie hoort te doen. Ik wil dat lidstaten en het parlement daar ook commissie aan gaan houden. Dat wil Von der Leyen ook, alleen dan moet ze, ja, de bezem erdoorheen halen en hard erin. En dat is precies van wat kunt verwachten van het parlement de komende jaren.  

Pascal Theunissen (co-host): He, dat is toch goed of niet? Of ben je bang dat beloftes al vaker gemaakt zijn?  

Robin Rotman (host): Nou, ik weet dat dit altijd speelt. Er zijn altijd te veel regels. En ik weet ook dat elke politicus belooft dat er wat aan gedaan wordt. Soms hoor je goede bedoelingen van ‘oké, als ik een nieuwe regel wil introduceren, dan mag ik dat alleen van mezelf als ik eerst twee schrap’. Dus dat zijn altijd goede bedoelingen. Een impact assessment klinkt voor mij wel redelijk logisch. Ik weet alleen niet zo goed of ik er nou zo vertrouwen in heb dat het dan ook daadwerkelijk gebeurt. Want er komen zoveel wetten en zoveel maatregelen op ons af. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): 15.000 in de afgelopen jaren. En de Amerikanen hebben zo’n 3.000 geproduceerd. Dan zie je dat er een factor 5 meer uit Europa kwam dan uit Amerika. Dat is onvergeeflijk. Alleen, als je dan nu de intentie hebt om het terug te brengen en te simplificeren en te vereenvoudigen, dan moeten we de commissie daaraan houden. Dat is de rol die je als politicus ook hebt. Garantie tot de voordeur, ik hoor het je zeggen, maar het is wel zo. Kijk, je hebt ook…je kunt een parlement kiezen die daar mensen wel aan houdt en die de commissie daar niet aan houdt. 

Pascal Theunissen (co-host): Maar is er dan misschien geen vertrouwen in dat de vrije markt het wel kan regelen? Het lijkt alsof elke stap die bedrijven zetten, daar moeten weer vijf regels aan verbonden worden. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja, Europa heeft sowieso de neiging om eerst alles helemaal fantastisch te doordenken en dan laat met wetgeving te komen en dan in een soort systemische manier dat aan te pakken. Franse slag zeg maar.  Ja, Amerikanen niet. Die zeggen we zien wel hoe het uitpakt, we kunnen dat niet. Die hebben ook nog Karl Popper in hun achterhoofd van ‘peace meal engineering’, voorzichtig zijn met voorspellen van de toekomst en dan gewoon kijken wat het wordt en in business cases te redeneren. Ja, dat laatste heeft ook mijn voorkeur en onderhand ook wel bij de Europese commissie als je ziet wat het rapport Draghi daarover zegt. Hij valt elke keer weer, het rapport Draghi. 

Pascal Theunissen (co-host): Zeker… het zit ons toch ook dwars in onze concurrentiepositie als we… zonder meer.  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Zonder meer, absoluut. Het is echt een shock die door Brussel gaat. Echt een shock hoor. Eén op de drie unicorns die verdwijnt. Onze arbeidsproductiviteit blijft achter. Dat zijn hele, hele schokkende cijfers. En dat weten we allemaal wel. Alleen nu is ook van het Draghi-rapport een operationeel programma gemaakt. Een mission letter voor elke nieuwe commissaris. Dit ga je ook uitvoeren. En dat is nieuw. Daar haal ik hoop vandaan. 

Robin Rotman (host): Het jaar is nog niet voorbij, Pascal. En er zijn nu al meer faillissementen dan vorig jaar. Dat melden NOS en andere media ook. Bedrijfsleven heeft het een beetje zwaar. 

Pascal Theunissen (co-host): Ja, dat is zeker zo. Belangrijke redenen zijn bijvoorbeeld de hoge energiekosten. Er zijn nog mensen die natuurlijk veel corona-nawee-schulden hebben. 

Robin Rotman (host): De naweeën van COVID, ja. Lonen. 

Pascal Theunissen (co-host): Lonen ook. Hoge lonen. We hebben ook grondstoftekorten. Het is natuurlijk lastig om grondstoftekorten… Ook door de geopolitieke omstandigheden. Ja, nee, dat is inderdaad niet eenvoudig. Dus dan zie je dit soort dingen gebeuren. 

Robin Rotman (host): Is dat iets waar je in Brussel iets aan mee moet willen of kunnen? Of is het ook iets waarvan je zegt van ja jongens, ondernemers, je moet dit wel zelf zien te rooien eigenlijk uiteindelijk. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja, ik herinner me in 2021, mijn geheugen heeft geen kalender. Maar ik geloof dat in 2021 was het laagste aantal faillissementen ooit in Nederland. En de economische groei was toen echt fors kleiner dan nu, dus we hebben ook te maken met ‘wat zeggen die cijfers nou kwalitatief en niet alleen kwantitatief’? Wat voor bedrijven vallen om? Zijn het horecaondernemingen die coronaschulden moeten afbetalen, en dat lukt niet, of is dat de strategische industrie die omvalt? En dan kom ik  weer terug in Europa: daar gaat het echt over waar willen we over vijf of tien of vijftien twintig jaar staan. En als het over strategische industrieën gaat dan gaan alle alarmbellen af. Dus Arslan Metal die niet 850 miljard investeert vanwege regelgeving en regeldruk, dat is bij ons echt heel heftig. Vallen er bedrijven om zoals plastic recyclelaars – veelbelovend – dan gaan bij mij ook alarmbellen af. Dat betekent dat we het niet goed op orde hebben, maar valt er een café om de hoek af dat vind ik dat heel erg, dan gaat Brussel zich daar niet mee bemoeien; dat is iets voor Nederland of lokale politiek. 

Pascal Theunissen (co-host): Dat zal de grote lijnen niet beïnvloeden, dat begrijp ik. Maar zo’n plastic recyclaar die dan… nou één, er vallen een aantal achter elkaar om. 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD):  Zeer ernstig. 

Pascal Theunissen (co-host): Wat zegt dat dan voor de toekomst die in Europa hebben, als we die bedrijven niet overeind kunnen houden?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou, weet je wat ik? Ik denk dat het businessmodel klopt. Ik denk dat hun oplossing klopt, hun chemische technologie daarachter klopt. Alles klopt. Het enige wat niet klopt, wat niet matcht is het moment dat ze op de markt komen en het moment dat het businessmodel ook waar gemaakt kan worden. Met andere woorden, over een paar jaar zal je een business case hebben, nu nog niet. En dat heeft te maken met regelgeving die niet aansluit bij het businessmodel, de  business case van bedrijven. En daar zijn de Amerikanen net iets slimmer in geweest de afgelopen tijd en die slag moeten we nu gaan maken. 

Pascal Theunissen (co-host): Ja, maar even nog over die plastic bedrijven. Die zeggen dan bijvoorbeeld ‘ja wij maken hier gerecycled plastic, maar we krijgen niet voor elkaar dat die virgin plastics… die blijven nog goedkoop’. Waarom kan dat dan niet gewoon geregeld worden zodat we met z’n allen overstappen toch op die gerecyclede plastics?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Ja, en ik spreek van de week met de staalindustrie, met de aluminiumindustrie gesproken, de windturbine-industrie, plasticindustrie en ik zie wel een algemeen beeld ontstaan. Over dat we de concurrentie met China maar heel moeilijk aankunnen. En het heeft nog maar weinig te maken met eerlijke concurrentieverhoudingen. Het heeft ook te maken met dat ze niet volgens hetzelfde spelregels produceren als wij en het heeft te maken met dat wij onze eigen regels in onze markt ook niet goed ‘upholden’. En dat zie je al op het laagste niveau in onze samenleving: we hebben net Sinterklaas gehad en straks weer kerst: de Rotterdamse haven wordt overspoeld met troep van Shine en Temu. Die zijn niet volgens onze standaarden geproduceerd en toch laten we ze toe op de markt. Dat moet stoppen. Dus ik denk mijn collega’s, daar zit ik ook echt op te azen. Dit is prio 1++. Shine en Temu aan banden leggen. Of in ieder geval zorgen dat ze zich houden aan onze productiestandaarden. En dat geldt ook voor eerlijke concurrentieverhoudingen met bedrijven die ik eerder noemde. 

Robin Rotman (host): Ik heb een ander nieuwtje over vrouwelijke ondernemers, Pascal. Slechts 0,7% van het risicokapitaal komt terecht bij vrouwelijke ondernemers. Als het gaat over leningen is het 10%, dus dat is 1 op de 10. Terwijl 37% van de bedrijven in Nederland door vrouwen wordt opgericht. Kortom… 

Pascal Theunissen (co-host): Ja, we laten heel veel kapitaal liggen. Ja, dat is duidelijk. Ik bedoel, daarmee wil ik zeggen dat je moet investeren in die bedrijven. Het is natuurlijk heel raar dat die vrouwen hebben gewoon bedrijven die prima goede ideeën, goede business case, maar die krijgen dat geld gewoon niet bij elkaar. Dat heeft te maken soms met dat er te veel mannen aan de investeerderskant zitten, die dat plan misschien niet zo goed lezen. Maar ja, dat is natuurlijk inderdaad bizar, want er valt nog heel veel te halen.  

Robin Rotman (host): Nu zitten we hier met drie mannen aan tafel, dus wij kunnen niet pretenderen dat we het precies weten. Maar Bart, wat denk jij dan als jij dit zo hoort en leest? 

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Mijn vrouw zit in het bestuur van een hele grote onderneming op de Zuidas en zij is een van de vrouwen daar in het bestuur van de onderneming. En wat zij merkt, is dat heel veel vrouwen naar haar toe komen, die zeggen van het rolmodelschap daar gaat uiteindelijk om. Je leeft het leven waarvan ik denk, daar wil ik later ook landen en ik wil dat succes hebben wat jij hebt en dat je dat voordoet. En dat je elke dag dat je naar kantoor gaat denkt, hoe inspireer ik nieuwe generaties vrouwen en niet door ze met quota in de top te zetten, maar door het juiste voorbeeld te geven dat succes maakt. Dat is veel meer hoe ik er in geloof.  

Pascal Theunissen (co-host): Nou ja, wat wij ook begrijpen is wat ik zeg: als bijvoorbeeld jij als vrouwelijk investeerder komt voor een groep en je vraagt om geld en dat ze allemaal mannen en je hebt – ik noem even iets heel basics – verzorging voor iets van maandverband of zo ik zeg maar iets. Ja, dat is wel heel flauw gesteld, maar dan zullen die mannen eerder denken van huh, waar gaat dit over? Zit hier wel een markt in, weet je wel. Dus dan krijgen ze minder snel ook dat geld en daar moeten we ook een beetje doorheen, dat je kijkt naar het idee en niet naar wie het idee brengt. Begrijp je wat ik zeg?  

Robin Rotman (host): Ja, ik snap het. Is dat iets waar de politiek iets mee moet of mee kan?  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Nou, ik ben een ooit mijn politieke carrière begonnen in de gemeenteraad van Nijmegen. Het werd gedomineerd door GroenLinks en die wilde dat iedereen anoniem ging solliciteren. Dat je geslacht wordt, je foto, je naam werd weggehaald. Dat vind ik bizar. Dus dat gaat me veel te ver. Wat je wel kunt doen is een zekere objectivering van wat je brengt. En het uitbannen van discriminatie is een van de drie pijlers van Bolkestein. Wat hij altijd zei. Beperk immigratie, bevorder integratie, en bestrijd van elke vorm van discriminatie. Dat is hoe je een samenleving bouwt en dat hoort erbij. 

Robin Rotman (host): We gaan doorpraten over Donald Trump en het effect van zijn tweede termijn op het bedrijfsleven. Daar kunnen we volgende week naar luisteren. Dus voor nu, dankjewel Bart Groothuis. 

Pascal Theunissen (co-host): Dankjewel.  

Bart Groothuis – Europarlementariër (VVD): Graag gedaan. 

Robin Rotman (host): En we willen natuurlijk allemaal die andere afleveringen terugluisteren, Pascal. En hoe kunnen we dat doen? 

Pascal Theunissen (co-host): Zeker zitten fantastische afleveringen bij. Je kunt ze luisteren via je favoriete podcast app. Of kijk gewoon even op de website www.opiniebladforum.nl 

Robin Rotman (host): Dankjewel. 

Pascal Theunissen (co-host): Dankjewel.