Transcript podcast Haagse Bluf met Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD) over nieuwe Amerikaanse president, Donald Trump

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ik zie ‘Met Den Haag praten over spoed en noodwetten rondom asiel en migratie’. Maar waarom komen ze niet met een spoed of noodwet voor de industrie? 

Robin Rotman (host): Welkom bij Haagse Bluf. In deze serie onderzoeken we wat de politieke partijen van plan zijn met ondernemend Nederland. Dit is een podcast van Forum, het opinieblad van VNO-NCW. Co-host vandaag is Pascal Theunissen. 

Pascal Theunissen co-host: In deze podcast bespreken we actuele en urgente ondernemersthema’s met politici. Te gast is vandaag VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. En met hem bespreken we de inauguratie van Trump in januari als de nieuwe president van de Verenigde Staten. We gaan het hebben over de gevolgen van Trump 2.0 op het bedrijfsleven.  

Robin Rotman (host): Ja Bart Groothuis, met welk humeur kijk jij nou eigenlijk naar die inauguratie van Donald Trump? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nou de inauguratie, dat is wat het is. Maar de gevolgen van zijn beleid gaat het mij vooral om. Ik zit zelf zowel in de de industrie als in de handelscommissie en in de defensiecommissie en dat zijn precies die drie gebieden in Europa waar denk ik de meeste klappen gaan vallen. Dus je kunt niet zeggen dat daar een heel positief humeur is. We gaan zien hoe het uitpakt, maar het is een gelaagd beeld wat ik heb.  Sommige dingen zullen heel positief zijn, maar we hebben ook te maken met een aantal grote klappen.  

Pascal Theunissen co-host: Mag ik meteen even aftrappen? Onze voorzitter Ingrid Thijssen zei ‘ja we houden hem in de gaten, maar gaat er wel heel veel veranderen? Want Amerika – dat zijn we wel van ze gewend, dat deed Biden ook, Trump daarvoor ook en misschien Obama ook al – zijn nu eenmaal wat protectionistischer. Ze kijken meer naar zichzelf. In hoeverre gaat Trump dat dan anders doen? Moeten we extra bezorgd zijn? Of is dit een continuering van het beleid dat we eigenlijk al van Amerika kennen? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Als het gaat om handelsbeleid kunnen we zeggen dat hij natuurlijk tarieven heeft omarmd als een instrument om zaken af te dwingen. Wat je dan ziet is een generaal importtarief, universeel, voor Europese producten van 10%. Je ziet nu met Mexico en Canada, dwingt hij die landen om misschien met tarieven van 25%. Maar het gaat hem dan niet om oneerlijke handel, het gaat hem om drugsproblemen en immigratieproblemen uit die landen. Die boodschap heeft hij voor Europa ook. Ik denk dat wij meer onze defensie bijvoorbeeld moeten uitgeven en dat hij dat daarmee wil afdwingen. Er zijn best wel deals te maken met de man. The art of the deal heet zijn boek, ik heb het maar eens gelezen. En ja zijn grote doel is – waar hij echt blij van wordt zegt hij in het boek – is dat iedereen de ruimte verlaat met een blij gevoel van we hebben allemaal iets gekregen 

Robin Rotman (host): Dat is op zich optimistisch, toch?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Vind ik ook en ik vind ook wel, als je kijkt naar… laten we even een uitstapje nemen van de handelscommissie richting defensiecommissie: richting Oekraïne is iedereen heel somber, dat ben ik minder. Ik heb gesproken met een aantal mensen uit zijn vorige administratie en die hebben me verteld, hij gaat twee dingen doen. De eerste is het overspoelen van de markt met olie en gas uit Amerika. Je gaat fracken, ‘drill, baby, drill’, met het doel de olieprijs tijdelijk fors naar beneden te brengen. Dat heeft twee effecten, één op de oorlogsmachine van Rusland, twee op de oorlogsmachine van Iran die ook zijn defensiebegroting wil verdubbelen dit jaar. Dat komt hem goed uit. En het tweede wat hij wil gaan doen, dat is een grote lening afsluiten. En niet een gift wat Biden deed aan Oekraïne van 60 miljard bijvoorbeeld, maar een lening misschien wel van 600 miljard, waar Rusland nooit tegenop kan boksen. En waarmee hij Amerikaans materieel gaat kopen, om zijn Amerikaanse defensieindustrie te bevorderen. En als dat de uitkomst is van peace through strength, dan denk ik – ja, Europa zal waarschijnlijk een deel van die rekening moeten oppakken – maar als dat een krachtig westen ten opzichte van Poetin oplevert, ben ik daarover niet zo negatief. Dus dat is eventjes voor de defensiekant. 

Robin Rotman (host): En dan die importheffingen. Jij noemde net het getal van 10%. Volgens mij heeft Trump zelf ook wel eens 20% genoemd. Hij komt volgens mij meestal uit op 10%. Even voor mijn idee, misschien aan jullie beiden, wat zijn daar de gevolgen van voor het Nederlandse bedrijfsleven? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Dat kan alleen een gelaagd antwoord zijn. Daar wordt ook verschillend tegenaan gekeken. Je zou kunnen zeggen, voor het Nederlands bedrijfsleven is Amerika wel een belangrijke markt, maar de vierde afzetmarkt. Dus kun je zeggen niet de allerbelangrijkste, maar wel een hele belangrijke. We hebben behoorlijk wat afzet daar. Het CPB heeft becijferd: het betreft 5% van onze export. Dus 95% van onze export gaat elders naartoe. Dus kun je het ook relativeren. Maar je zou maar in zo’n branche zitten. Ja, wat de Financial Times daarover zegt en over schrijft, die zegt van, nou, op Europees niveau is het heel anders. Dan hebben we een schuld, zeg maar een handelsoverschot. Wij exporteren meer naar de Verenigde Staten dan importeren. Voor Nederland, even niet voor heel Europa, maar voor Nederland is het andersom: we hebben helemaal geen handelsoverschot, we hebben een handelstekort. Dus je zou kunnen zeggen als daar een importtarief wordt geïmplementeerd, zegt de Financial Times, dan schiet Europa zichzelf in de eigen voet. Er zijn economen die becijferen: het gaat een procent van je gdp kosten in Europa en voor Amerika maar 0,3 procent. Voor de Nederlandse situatie hoeft het helemaal niet zo zwaar te zijn, dat zegt het CPB ook. Maar dat is macro-economisch. Voor een bedrijf – wat je vraagt – je zou er maar eens middenin zitten. Een aantal bedrijven heeft z’n productiefaciliteit daar waar het verkoopt, in Amerika. Daar heb je in principe niet veel te schaften met die importtarieven. Mits je bijvoorbeeld heel veel supply chain bewegingen hebt intercontinentaal. Of halfproducten heen en weer verscheept. Als daar importtarieven op komen, dan wordt het heel lelijk. En dan worden die producten in Amerika ook duurder. Ik denk zelf dat de Amerikanen zich vooral in eigen voet schieten door dit te doen. Ja, het is dom. Producten worden duurder voor de Amerikanen. Trump mag de verkiezingen hebben gewonnen op inflatie, maar hij zal ook de volgende verkiezingen daarmee verliezen. De lonen zullen stijgen en kijk je kunt zeggen van goederen ga je bijvoorbeeld 10% of 20 of 25% import… dat betekent dat heel veel bedrijven in Amerika zullen zeggen ik start een nieuwe onderneming, want nu kan het eruit. En die lonen zullen daardoor stijgen omdat de prijzen stijgen. En wat dat voor gevolgen voor de dienstensector bijvoorbeeld heeft en de concurrentie; Amerikaanse diensten met Nederlandse… dat zal zijn dat zij duurder worden. Dus ik weet niet wat nou per saldo – ik weet al wat per saldo het effect is – er zijn alleen maar verliezers. Ik ben een liberaal, we snappen iets van economische theorie. Dit is dom. Wat hij wil bereiken is volgens mij puur keiharde industriepolitiek: vestig je in Amerika. En daarvan wil ik tegen bedrijven zeggen denk daar nog eens even rustig over na of je dat moet doen. Want ik denk niet dat het zo’n storm gaat lopen. Je hebt ook nog te maken met tegenreacties, uit de Europese commissie, tegenreacties in vertrouwen in Amerika en de Amerikaanse economie, de dollarkoers kan nog iets mee gebeuren. Je kunt niet alles overzien. Dus voorzichtig, voorzichtig, voorzichtig. 

Pascal Theunissen co-host: Maar ben je niet bang dat Amerika zoveel in zichzelf investeert? Hij wil ook minder regelgeving, dus de bedrijven meer de vrije hand geven. Dat zij heel erg ver voorop gaan lopen op bijvoorbeeld technieken, chips, ik noem maar iets. Ik bedoel, wij moeten ook hier toch iets aan concurrerende bedrijvigheid opzetten?   

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Zeker, maar als met handelstarieven wordt gedreigd dan kan ik wel vertellen dan gaat Europa niet stilzitten. Er wordt nu al gecommuniceerd wat de kosten zijn. De commissie Von der Leyen heeft zich afgelopen zomer meticulously, heel nauwkeurig voorbereid. Waar zijn de afhankelijkheden? En dan wil ik nog wel wat cijfers noemen: als je kijkt naar de strategische afhankelijkheden, dan hebben we misschien wel te maken met een handelsoverschot – dat heeft vooral te maken met autoexport uit Duitsland – maar wij zijn van de Amerikanen best afhankelijk. Bijvoorbeeld voor beryllium; zo’n 60 procent van zo’n kritiek aardmateriaal van onze industrie in Rotterdam komt uit de VS. Kunnen we niet eventjes ergens anders vandaan halen. Zo hebben we acht van die zaken waar we echt afhankelijk zijn. 122 zaken, 122 zaken, zijn de Amerikanen van óns afhankelijk, zegt de ING-bank. En dat is een heel ander cijfer. Daar kunnen zij niet via andere manieren aankomen anders dan door Europa. Als jij in de Europese Commissie zit, dan zie je dat ook. Het is niet alleen een kwantitatief verhaal, ook een kwalitatief verhaal. En dat spel moet gespeeld worden. Daar is de Europese Commissie nu aan zet. 

Robin Rotman (host): Wat zijn dan de keuzes die je kan maken? Want Draghi die zegt natuurlijk handen ineens slaan, Europese concurrentiekracht vergroten – wat Pascal net ook al een beetje zei. Trump was een beetje de verbindende factor voor Europa of zo, maar wat is dan de hoe-vraag? Hoe dan?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nou even, Trump is geen verbindende factor voor Europa.  

Robin Rotman (host): Maar kennelijk brengt hij mensen bij elkaar en dwingt hij Europa om te denken ‘oké, we are on our own’ en we moeten het samen doen.  

Pascal Theunissen co-host: Denk je niet dat Trump landen dwingt om meer samen te werken?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Dat zie ik ook in de politiek: een deel van de landen, maar ook in het parlement politiek gezien, een deel heeft grote afkeer, een ander deel vindt hem geweldig. En ik zie een heel groot deel ook die, wat ze in Amerikaans noemen, hedgen. Ja, dansen met wie er op de dansvloer staat, om de voormalig premier maar eens aan te halen. Dus met andere woorden, Europa wordt verdeeld hoe je op Trump moet reageren. De verdieping in Europa, de integratie die we zien in de handelssfeer. Zoals bijvoorbeeld het Economic Coercion Instrument. Daar kunnen we het straks nog over hebben. Zo’n economische dwang van een land. Bijvoorbeeld vanuit China richting Litouwen, nadat ze het ambassadekantoor van Taipei, van Taiwan, een ambassade hadden genoemd, in plaats van een handelskantoor. Dat kunnen we nu vanuit Brussel een tik terug uitdelen. Dat instrument hadden we niet tijdens de vorige Trump-administratie. Dus de verhoudingen zijn ook wel veranderd in die zin. We zullen zien hoe het gespeeld wordt. 

Robin Rotman (host): Moeten we ons op andere delen van de wereld richting misschien? Moeten we niet gewoon van ‘joh, zoek het lekker uit met je tarieven de wereld is groter dan alleen Amerika’? Plaats je ze dan ook niet misschien een beetje meer buitenspel en kunnen we gewoon kijken van ‘ok, misschien zijn er wel andere kansen in de wereld’.  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ja, maar ik heb de afgelopen maanden sinds eind van de zomer tot nu – moet ik even denken – ik heb die negen maanden met de Indonesische ambassadeur, met de Japanse ambassade, met de Koreanen, met de ASEAN landen, business consultancy…vanuit Thailand doen we een free trade agreement, daar onderhandelen we nu. Indonesië, Filipijnen zitten eraan te komen. In Azië hebben we nog een hele markt aan free trade agreements die we daar kunnen uit onderhandelen. En Indonesië is denk ik de eerste die zal komen. Er zit ook nauwelijks landbouw in, want landbouw is meestal het grootste obstakel. Dat zien we als we naar de andere kant van de wereld gaan, Mercosur. Dus dat zijn een aantal Latijns of Zuid-Amerikaanse landen. Waar we ook een hele belangrijke handelsagreement hebben. Die Von der Leyen heeft getekend in Latijns-Amerika afgelopen week. En dat is gigantisch belangrijk. Niet alleen vanwege het opheffen van tarieven – dus een drukkend effect op de inflatie in Nederland. Ook niet alleen vanwege exportmogelijkheden, wat ik vaak hoor. Maar wat ik vaak niet hoor, ook vanwege kritieke aardmaterialen. Geopolitiek. Zeer belangrijk verdrag. 

Robin Rotman (host): Pascal, we hebben het nu over het humeur van Bart Groothuis als jij nou een beetje om je heen kijkt, jij spreekt natuurlijk veel bedrijven, je spreekt veel ondernemers wat is het humeur daar een beetje?  

Pascal Theunissen co-host: Ja, dat is wel een beetje hetzelfde sentiment hoor. Aan de ene kant kan het inderdaad kansen opleveren zeker als je inderdaad al in Amerika zit, maar inderdaad de tarieven kunnen voor problemen zorgen. Dus het is een gemixt beeld. En wat ik ook al zei, en zoals onze voorzitter ook al zei, we weten natuurlijk niet of het allemaal heel erg gaat veranderen met het beleid wat we ten opzichte van de Amerikan al voerden hiervoor. Dat is natuurlijk een beetje het betere koffiedik kijken. Je weet ook niet hoe hard ie er zelf in zit, Trump.  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nee, er zit ook weerstand tegen die agenda, ook in Amerika. En dat moeten bedrijven in Nederland zich ook realiseren. Dat moet je niet vergeten: het zijn de Verenigde Státen van Amerika. Die staten hebben heel veel macht nog altijd. En ook die staten kun je een lobby uitrollen en die denken vaak heel anders dan de Trump-administratie. Dus ook daar zou ik zeggen, met andere like-minded landen kun je iets doen. Je kunt iets doen met democratische senatoren et cetera om tarieven of andere zaken af te wenden, maar ook met staten. Dus ja, denk na over uw zaak 

Robin Rotman (host): Jij zei net al drill baby drill  Trump wil boren. We zijn natuurlijk al een tijdje gewend aan het idee dat we voor grote transities zitten. Het moet allemaal duurzamer. Energie is natuurlijk een ding. Wat voor effect heeft dat dan op onze wens voor duurzaam ondernemen en al die transities waar we naar zitten te kijken met z’n allen. Is dit een stapje terug? Hoe zie je dat? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nou kijk voor Europa moeten we vooral even vanuit onszelf denen voor de industrie. En voor het gewone bedrijfsleven, en ook de mkb’er, is de elektriciteitsprijs van het grootste belang. En daar hoort Europa het meest aan te doen. Drill baby drill, het overspoelen van de markt met LNG en gefrackte olie en gefrackt gas. Dat is nog niet meteen een effect op onze elektriciteitsprijs. Daar hebben we zelf meer te doen. Het heeft vooral wat, denk ik, een geopolitiek effect. Maar voor maatschappelijk verantwoord ondernemen – dat is natuurlijk weer de andere kant van de medaille – daar zit ook klimaatbeleid aan vast. Wat wij zien is bijvoorbeeld dat Trump zich wil terugtrekken uit het Parijsakkoord. Nog even terug naar Mercosur net. Daarin is nu juist opgenomen dat die landen zich zullen houden aan het Parijsakkoord. Dus ook daarom een prima deal. Ook zelfs Millei in Argentinië die zegt dat hij zich wil terugtrekken, heeft direct gevolgen voor de handelsrelatie. Dus ik denk dat we dat soort dingen… Ja in Europa hebben we een comparatief voordeel denk ik, op het moment dat we daar de de first mover in zijn, het snelst bewegen dat we goedkopere energie hier kunnen afspreken. Ook renewables want dat is wel een transitie die gaan we niet stoppen. De rol van het bedrijfsleven is helder, je zult echt mee moeten en je krijgt ook echt de steun, de industriële politieke steun, om dat voor elkaar te maken, maar de energietransitie is niet iets van daar ga je op terugkomen. Het klimaat is echt niet… het klimaat ontkennen, dat kan Trump zijn, dat zijn we in Europa niet, zullen we ook niet worden. Dat zie ik ook niet gebeuren. 

Robin Rotman (host): Zijn we inmiddels in Europa niet een beetje op het punt bereikt dat we eigenlijk veel meer mogen vertrouwen op onze eigen morele kompas? En dat we inmiddels wel een beetje bewezen hebben dat als we dat heel ijzeren heinig doen, dat de rest van de wereld eigenlijk gaat volgen. Je zag het met de privacyregels bijvoorbeeld die uit Europa volgens mij wereldwijd gewoon worden overgenomen. Mogen we niet een beetje arroganter zijn daarin? Dat we denken ‘nou, ze doen maar’?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nee, ik denk dat we daar iets te arrogant in zijn geweest. 

Robin Rotman (host): Te arrogant? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ja, denk ik wel 

Pascal Theunissen co-host: Andere kant. 

Robin Rotman (host): Leg uit.  

 Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ik denk dat we heel veel regels… Kijk, de keiharde realiteit is dat er een geopolitiek spel gaande is en die gaat om invloed in markten, militaire overwicht en inlichtingen. Het gaat om een heel grote, geopolitieke competitie ook op grondstoffen. En de harde realiteit is als je niet de de militaire en economische macht hebt, dan doen je regels en je moraal er niet toe. Vroeger hadden we discussie over de dominee en de koopman; die is achterhaald geworden dat is geen discussie meer. Je hebt gewoon keiharde macht en invloed nodig, anders wordt er niet naar je geluisterd. En als wij dat spel willen winnen, dat wil ik, dan kunnen we praten over moraal en over de andere landen. Je ziet het ook bij Trump – onderwerp van deze podcast- Musk die heeft tabak van hoe wij zijn platform reguleren. Ik ben erg voorstander van die regulering: digital services act, digital markets act. Hij dreigt nu al in de NAVO-sfeer om via… JD Vance, de vice-premier van Trump, die heeft gezegd als jij dat platform gaat reguleren dan verminder ik de steun aan de NAVO. Dát… 

Robin Rotman (host): Dat is toch krankjorum? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Krankjorum. En waar Europa dan slecht in is, dat is omdat ze zeg maar over alle verschillende dossiers alles bij elkaar te brengen en daar een deal van te maken. Daar is Trump beter in. Wij zijn gesilo’ot in de Europese commissie. En wat we moeten doen, is kijken wat zijn nou de totale afhankelijkheden en hoe kunnen we daar een goede deal maken met de dealmaker Trump.  

Pascal Theunissen co-host: Maar die silo’s zijn onderwerpen niet landen?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ja allebei. Het is wel: Duitsland is geen Frankrijk en ik denk dat grootste obstakel voor een geschikte economische politiek richting China, dat is Duitsland. grootste obstakel voor een geschikte economische politiek richting de VS, dat zijn weer hele andere landen ieder land heeft zo z’n eigen belang.  

Robin Rotman (host): Maar danis Trump toch wederom de katalysator die Europa noodgedwongen bij elkaar moet brengen? We moeten het maar gaan doen ondanks de verschillen tussen de landen of  hoe je die silo’s ook wil neerzetten. We zullen wel moeten dan, toch?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): We hebben het over één aspect nog niet… Op één aspect klopt het. Wat hij het gaat doen: Europa is hopeloos verdeeld als het gaat om hoe om te gaan met China en met oneerlijke concurrentie. Ook met gevaren rondom spionage en het inkruipen in onze vitale infrastructuur, het gebruiken van afhankelijkheden als wapen et cetera. Daar is Trump heel helder in. Ben je een bedrijf luister je naar deze podcast en heb je grote exposure naar of in China en het gaat niet om dierlijke eiwitten of het gaat niet om paperclips maar het gaat om  high tech of om componenten, dan heb je een probleem. Niet alleen , maar dan heb je een probleem met Trump. Trump heeft een opvatting over jouw bedrijf. Jouw exposure naar China, daar gaat hij vragen over stellen en als een beetje meezit gaat hij proberen dat te restricten. En als ondernemer moet je je daarop bereiden. Het gaat niet alleen om de exposure die je hebt in en naar de Amerikaansee markt – daar moet je verstandig mee omgaan maar daarvoor zeg ik wel doe rustig want er komen maatregelen, tegenmaatregelen. Het heeft tweede, derder orde effecten. Je weet nog niet hoe dat uit gaat pakken. Voor China weten we het wel. Doe je grote zaken daar, die de Chinese defensie-industrie of die de strategische sectoren bevordert, dan heb je een probleem.  

Robin Rotman (host): Jij zei net van, hey voordat je je morele kompas wil laten spreken; het gaat ook gewoon eigenlijk uiteindelijk om macht en het gaat over misschien wel militaire macht. Belangrijke stokpaardje van jou ook. Wat moeten we daar dan mee? Betekent dat gewoon keihard investeren in onze defensie, militaire industrie? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Absoluut, we zullen naar drie, misschien vier- het liefst vier – procent van ons BNP moeten. Dat is vergelijkbaar met de Koude Oorlog. Zeker omdat de Amerikanen en iedereen in de kring van Trump, die zegt ook de pivot to Asia, zeg maar, China als grootste existentiële probleem voor de Amerikaanse machtspositie in de wereld. En Europa als, ja, gewoon niet essentieel. Ja, dat mogen we gewoon serieus nemen. Dat zal onder beide administraties, de komende tien jaar zal dat het beleid zijn. En ik denk dat als je niet de militaire kracht hebt om iets af te dwingen, wordt er niet naar je geluisterd. Maar dan heb je twee soorten legers, zeggen ze in Polen. Of je eigen leger of een ander leger. En op lange termijn is je eigen leger een stuk goedkoper. Dus je moet zorgen dat we veilig blijven. En dat heeft maar één ding… Kijk, we moeten ook naar een nieuwe strategie toe. Een strategie van het Vredesdividend, die zei van the deterrence by punishment, dus dat is een strategie waar je zegt, als Rusland het in zijn hoofd haalt om ons aan te vallen, dan komt het Amerikaans materieel via Vlissingen en Rotterdam richting het Oostfront. En dan krijg je klop. We zijn conventioneel met de Amerikanen erbij vele malen sterker. Als dat wegvalt en je moet zelf meer doen, dan heb je een nieuwe strategie nodig. Dan moet je deterrence by denial doen. Dat betekent dat je op het moment dat je al een centimeter op het grondgebied van de NAVO komt aan de oostgrens, dat je dan al een overwicht hebt militair gezien aan die grens. Dat het meteen wordt afgevangen. Dus een raketschild aan de oostelijke grens. Dat hoort door Europa bekostigd te worden. En de architectuur ook. Daar kunnen wel Amerikaanse producten in zitten. Dat is ook weer een deal die je met Trump kunt maken. De LNG-inkoop van gas kun je met Trump een deal maken. Je kunt Tesla’s gaan kopen bij Musk; je kunt op slimme manieren dossiers met elkaar verbinden maar het komt er uiteindelijk op neer: sterke militaire macht betekent zelf investeren in je eigen architectuur. Ja, onze eigen veiligheid gaan we toch zelf.  

Pascal Theunissen co-host:  Dus uitgaan van eigen kracht en deals sluiten met Trump. 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Zo is het.  

Robin Rotman (host):  En wat betekent dat voor het Nederlandse bedrijfsleven? Want dit gaat natuurlijk niet over kanonnen en raketten, dit gaat ook zijdelings over allerlei andere industrieën die daarmee te maken hebben. Wat voor mogelijkheden zie je dan voor de Nederlandse industrie?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ik zie ontzettend veel mogelijkheden voor de Nederlands industrie en ik ben ontzettend positief daarover. Ik zie veel gloomy zwartdenkers, maar je moet je realiseren op het moment dat de Chinese markt – die echt autarkisch gericht is hé, op zichzelf – die wil in wezen gewoon de industrie die wij nu aan hun leveren, die willen ze zelf gaan doen. Dat levert … en wij zullen onze markten steeds meer gaan afsluiten al dan niet onder druk van Trump…betekent dus gewoon dat we steeds meer in Europa zelf weer gaan maken. Er komt weer een maakindustrie. Er komen weer nieuwe dingen die vroeger zijn verdwenen die komen terug naar Europa. Ik zie daar een ontluikende energie in komen. En als je dat op een slimme manier kunt doen, een toekomstbestendige manier, een milieuvriendelijke manier dat we met regels ook ondernemers kunnen helpen als jij innovatiever bent of first mover bent of first of a kind. Dat zijn woorden die horen we in Brussel, komt steeds meer in wetten. Daar hebben de Chinezen geen verstand van. De Chinezen willen hier voor de kust meedoen aan een tender voor windmolens en daarvoor heeft EZK heel slim gezet dat mag je doen we kijken naar prijs we kijken naar kwaliteit we kijken naar nog iets: we kijken naar vishotels  

Robin Rotman (host): Vishotels?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Vishotels, daar hadden Chinezen nog nooit van gehoord, maar een Nederlandse ondernemer kan daar prima mee uit de voeten. Het onderwater leven, microbiotische leven onder water, daar hebben ze ook tenders op gewonnen. En dat is ook een manier hoe wij op de toekomst – ik wil niet zeggen dat dit nou een zaligmakend voorbeeld is – en ik snap het cynisme dat de luisteraar hier misschien aan ontleent, zou ik niet doen, het gaat er om als voorbeeld van hoe we onze industrie weer kunnen bevorderen met regels. 

Pascal Theunissen co-host: Dus je bent niet bang dat Europa zoals sommige mensen al zeggen straks dat openluchtmuseum alleen nog maar is? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Nou nee, we hebben wel heel veel gevaren en heel veel risico’s, maar als we nu alle zeilen bij zetten en de competitiviteitsagenda uitrollen en doen dat we moeten doen, ben ik heel optimistisch over de toekomst. Het enige echte probleem wat ik zie, het grootste probleem, is het verlies aan arbeidsproductiviteit omdat we de techrevolutie hebben gemist. Dus het allerbelangrijkste is dat in Europa weer bedrijven zeggen ik wil een grote tech-onderneming beginnen, want daar zit de grootste groei in arbeidsproductiviteit. Wij hebben meer arbeidsproductiviteitsgroei dan Amerika als je de tech-industrie weglaat. Haal je de techindustrie erbij, zitten zij 50, 60 procent hoger dan wij. Dat soort percentages hebben we het over. Dus wij lopen fors achter. Met de vergrijzing is dat nodig. 

Robin Rotman (host): Vestigingsklimaat is een belangrijke politieke thema toch? Daar kunnen jullie wat mee in Brussel, maar ook in Den Haag kunnen we daar wat mee. Dat is iets waar we wat mee kunnen toch?  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Maar ik denk wel dat dat nog lang niet voldoende op de agenda is geweest. Mag ik een kleine kritiek… moet ik mee oppassen he, in Den Haag. We praten over spoed en noodwetten rondom asiel en migratie, waarom komen ze niet met een spoed of noodwet voor de industrie. Als de Delta Rhine corridor met 4 en half jaar wordt vertraagd, dan zeg ik dat kan toch niet? Je kunt toch niet een essentieel onderdeel van de hele energietransitie, een basisvoorwaarde, randvoorwaarde voor bedrijven, kun je niet weghalen. Dat kan niet. Daar is een spoedwet voor nodig. 

Robin Rotman (host): Dit vind ik een interessante.  

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Dat geldt ook voor Pernis, Botlek, Chemelot, in Delfzijl, dat geldt voor de grote clusters die hebben meer spoed nodig bij de aanleg van high voltage lijn en procedures en vergunningverlening. Dat zal sneller moeten. En Europa zal zich er ook mee gaan bemoeien, schat ik zelf. Hebben ze met offshore wind ook gedaan. Als je binnen drie maanden niet een groot bezwaar hebt gevonden, dan krijg je by default een vergunning. En het zal voor strategische projecten in Europa steeds vaker gaan.  

Robin Rotman (host): Klinkt als een helder verhaal Bart. Eventjes round up. Trump 2.0. Heb je er toch eigenlijk wel een beetje zin in? 

Bart Groothuis (Europarlementariër, VVD): Ik heb altijd zin in alles. Ik ben positief en toekomstgericht. En ik kan elke uitdaging aan. Alleen zitten er wel wat kantjes aan waar we nu alle zeilen voor bij moeten zetten. Dat betekent heel veel werk voor ons in Brussel. 

Robin Rotman (host): Pascal, ik hoor ook wel een hoop kansen die op ons afkomen. Heb je dat gevoel ook niet een beetje? 

Pascal Theunissen co-host: Dat heb ik ook wel een beetje. Dus iedereen is denk ik, dat hoor je tenminste veel mensen, die zijn er wel van geschrokken dat Trump de nieuwe president wordt. Maar ja, misschien zijn er toch ook wel kansen. En daar moeten we denk ik ook wel goed onze ogen en oren voor open houden. 

Robin Rotman (host): VVD-Europarlementariër Bart Groothuis, dankjewel. Heel veel succes met je mooie werk in Brussel. En we willen natuurlijk allemaal die andere afleveringen terugluisteren, Pascal. En hoe kunnen we dat doen? 

Pascal Theunissen co-host: Je kunt ze luisteren via je favoriete podcast-app. Of kijk gewoon even op de website www.opiniebladforum.nl 

Robin Rotman (host): Dankjewel 

Pascal Theunissen co-host: Dankjewel