Europa in geopolitieke strijd: Handel in tijden van wantrouwen

Vrijhandel staat onder druk. Terwijl Europa zich inzet voor nieuwe economische partnerschappen, trekken andere grootmachten zich steeds verder terug achter protectionistische muren.

De aangekondigde Amerikaanse importheffingen op Europese en Chinese goederen onderstrepen hoe snel het internationale handelssysteem verandert. Onder president Donald Trump kiezen de Verenigde Staten voor economische nationalisering en zetten daarmee een systeem onder druk dat ze zelf decennialang hebben opgebouwd.

Juist nu is het essentieel om samenwerking te versterken en de internationale markt open te houden. De recent gemoderniseerde handelsdeal tussen de EU en Mexico, die naar verwachting begin 2026 wordt ondertekend, is hiervan een goed voorbeeld. Deze overeenkomst verlaagt niet alleen tarieven, maar zet ook stappen op het gebied van duurzaamheid, rechten voor werknemers en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarmee laat Europa zien dat economische samenwerking verder gaat dan puur commercieel gewin.

Voor Nederland is deze koers niet vrijblijvend, maar een absolute noodzaak. Onze economie is een van de meest open ter wereld. Nederlandse bedrijven in sectoren als hightech, agrofood, logistiek en chemie zijn afhankelijk van goed functionerende internationale ketens. Handelstarieven en barrières verstoren die ketens niet alleen economisch, maar ook maatschappelijk, bijvoorbeeld door hogere prijzen en minder duurzame productieketens.

Tegelijkertijd blijft het zorgelijk dat deze bilaterale akkoorden slechts een deel van het antwoord vormen. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) functioneert al jaren onvoldoende, waardoor het multilaterale handelssysteem steeds verder afbrokkelt. Dit vermindert voorspelbaarheid en verhoogt de kwetsbaarheid voor bedrijven.

Nederland en Europa moeten daarom op twee sporen inzetten: enerzijds actief bredere partnerschappen aangaan, zoals nu met Mexico, Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika, anderzijds scherper anticiperen op een minder voorspelbare wereld waarin handelsstromen politiek worden ingezet en de spelregels na iedere verkiezing kunnen veranderen.

Het gemoderniseerde akkoord met Mexico is daarmee niet alleen een economische stap, maar vooral een politiek signaal. Europa toont zich bereid om te investeren in open markten, duurzaamheid en internationale samenwerking, juist nu andere grootmachten zich terugtrekken.

Maar de kernvraag blijft: hoelang kunnen we dit volhouden zonder brede internationale steun?

De redactie