Europa wil krapte arbeidsmarkt te lijf gaan met ontwikkeling van talent en vaardigheden

Demografische ontwikkelingen, technologische vooruitgang en de mondialisering van de economie zorgen voor aanhoudende druk op de arbeidsmarkt. Zowel in de Europese Unie als in Nederland is sprake van een krappe arbeidsmarkt en een groeiende kwalitatieve mismatch. Het belang van om- en bijscholing neemt daardoor steeds verder toe.

In de Draghi-agenda wordt Europa opgeroepen tot een radicale koerswijziging om haar welvaart te behouden. De analyse wijst op structurele zwaktes, zoals de demografische krimp en het tekort aan talent, naast de achterblijvende digitale waardecreatie. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, moet de kwalitatieve kloof worden overbrugd. De arbeidsmarkt dient ook bij te dragen aan de overgang naar een meer hoogproductieve economie. Werknemers moeten worden gestimuleerd en gefaciliteerd om zich blijvend te ontwikkelen en zo hun bijdrage te leveren aan die transitie.

Om die reden heeft de Europese Commissie het thema vaardigheden, talentontwikkeling en een Leven Lang Ontwikkelen stevig op de EU-agenda geplaatst. Een belangrijk onderdeel hiervan is de Union of Skills, die op 5 maart 2025 werd gepresenteerd. Onder deze brede strategie valt ook het Skills Portability Initiative, verwacht in Q3 2026, waarmee de Commissie inzet op een beter functionerende Europese arbeidsmarkt.

De Union of Skills: meer mobiliteit en erkenning van diploma’s en vaardigheden

De Union of Skills heeft als doel het Europese arbeidsmarktbeleid te moderniseren en de mobiliteit van werknemers binnen de EU te bevorderen. De kern van het Skills Portability Initiative is de erkenning van vaardigheden en kwalificaties tussen lidstaten. De Commissie wil het eenvoudiger maken om diploma’s en vaardigheden die in één EU-land zijn behaald, ook in andere landen te laten erkennen. Dit moet de arbeidsmobiliteit vergroten en grensoverschrijdend werken makkelijker maken.

Om dat te bereiken, wordt langs drie sporen gewerkt:

1. Wegnemen van belemmeringen voor mobiliteit.
   De Commissie onderzoekt de behoefte aan een mogelijk wetgevingsvoorstel om obstakels voor werknemersmobiliteit – ook in niet-gereglementeerde beroepen – te verminderen. Daarbij wordt voortgebouwd op bestaande transparantie-instrumenten die gericht zijn op begrip, vergelijkbaarheid, betrouwbaarheid en aanvaarding van kwalificaties. Ook wordt gekeken naar Europese formaten voor interoperabele digitale certificaten, om de uitwisseling en erkenning van vaardigheden te vereenvoudigen.
2. Modernisering van erkenningsprocedures door o.a. digitale tools.
   Voortbouwend op het uitvoeringsverslag van de richtlijn beroepskwalificaties, wil de Commissie maatregelen overwegen om de erkenningsprocedures voor gereglementeerde beroepen verder te vergemakkelijken en te moderniseren. Digitale tools kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.
3. Eenvoudiger erkenning van derde-landenkwalificaties.
   Tot slot wordt onderzocht of gemeenschappelijke Europese regels kunnen bijdragen aan soepelere procedures voor de erkenning en validering van kwalificaties en vaardigheden van onderdanen van derde landen.

VNO-NCW en MKB-Nederland willen geen extra regulering, maar betere uitvoering. Wij onderschrijven het belang van een goed functionerende Europese arbeidsmarkt, maar pleiten ervoor om geen extra regulering in te voeren. Volgens ons moeten afspraken voor gereglementeerde beroepen vooral op sectorale behoefte worden afgestemd. De nadruk zou moeten liggen op verdere verbetering van bestaande instrumenten, zoals het European Qualifications Framework (EQF), en op de inzet van digitale tools die al zijn ontwikkeld of momenteel in ontwikkeling zijn.

Komende maanden zal de Commissie een consultatie openen over het Skills Portability Initiative. We zullen onze input hierop blijven geven.