Ze maakte zich niet populair met haar visie op boeren en stikstof. Maar de stikstofcrisis bewijst dat het zo niet langer kan, vindt GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet. En dat ze daar zelfs persoonlijk een prijs voor moet betalen... Sommige middenstanders in het dorp willen haar niet langer als klant. 'Dat doet me wel verdriet.'
Laura Bromet begrijpt dat boeren boos kunnen zijn in tijden van de stikstofcrisis, 'met al die nieuwe regels die bovenop de oude komen.' Maar ze moeten zich niet verliezen in het verzet daartegen. 'Ik houd van échte ondernemers die niet bij de pakken neer gaan zitten, maar de tering naar de nering zetten.' Een voorbeeld daarvan vindt ze kaasmaker Henri Willig in Monnickendam, vlakbij haar woonplaats Ilpendam. Een biologische bedrijf met eigen afzetkanaal via een aantal winkels. Ook één op Schiphol. Er stoppen (stopten) dan ook regelmatig bussen met toeristen op het erf. Bromet: 'Er is een transitie van de landbouw nodig. De stikstofcrisis is het bewijs dat het zo niet langer door kan gaan.' Ze maakt zich niet overal populair met die visie. Er zijn al middenstanders geweest die haar liever niet meer als klant hebben, met het oog op andere klanten – boeren. 'Dat doet me dan wel verdriet.'
Over deze serieWat hebben Kamerleden met het bedrijfsleven? Beschikken ze zelf over een ondernemersgeest? In de serie Langs de meetlat in Forum komen Kamerleden van alle partijen aan het woord over hun band met en inzet voor het bedrijfsleven en geven ze zichzelf een cijfer. Eerdere afleveringen lezen? Kijk dan hier.
Samen met GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver presenteerde ze een stikstofwet. MKB-Nederland-voorzitter Jacco Vonhof en Bouwend Nederland-voorman Maxime Verhagen waren daar ook bij. De inzet is halvering van de stikstofuitstoot in álle sectoren. Persoonlijk denkt ze dan aan halvering van de veestapel en een stop op de groei van de luchtvaart, maar ze wil niets voorschrijven. Als sectoren andere manieren bedenken om de doelstelling te halen, mag dat ook. 'Ik wil hen het ondernemerschap niet afnemen.' Zolang het maar niet op vrijwillige basis is zoals het kabinet wil. 'Dan speel je hoog spel. Uiteindelijk moet er iets gebeuren. Als je later alsnog met verplichtingen komt, maak je iets kapot bij ondernemers. Zo organiseer je teleurstelling. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.'
'Ik houd van échte ondernemers die niet bij de pakken neerzitten'
Ging Jesse Klaver niet aan de haal met uw wet?
‘Zo zie ik het helemaal niet. Ik zit niet voor mezelf in de politiek, maar om mijn idealen te verwezenlijken. En als jouw onderwerp ‘Chefsache’ wordt, weet je dat het echt belangrijk wordt gevonden. Bovendien zit hij al 10 jaar in de Tweede Kamer. Het is juist mooi om dat samen te doen.’
Zelf zit ze nog geen twee jaar in de Kamer, waar ze als vervanger van Rik Grashoff aantrad. Daarvoor werkte ze 12 jaar in het familiefilmbedrijf van haar vader, filmmaker Frans Bromet. Ze deed onder meer de administratie en personeels- en facilitaire zaken voor zo’n 20 medewerkers. ‘Ik denk daar nog vaak aan terug als ik met ondernemers spreek. Ik begrijp hun drive, de vrijheid die je hebt in vergelijking met mensen die in loondienst werken. Die moeten naar hun manager luisteren.’
Wie is Laura Bromet?Al tijdens haar studies Nederlands en culturele studies in Amsterdam werkte Laura Bromet (50) als journalist bij het Noordhollands Dagblad. In 1996 begon zij bij het mediafamiliebedrijf Bromet & Dochters. In 2009 werd ze beleidsmedewerker bij Milieudefensie, en een jaar later ging ze in dezelfde functie aan de slag bij de GroenLinks-fractie in de Tweede Kamer. Sinds 2006 was ze lid van de gemeenteraad van Waterland, waar ze in 2014 wethouder werd. Sinds 2018 zit zij in de Tweede Kamer.
Het familiebedrijf had geen winstoogmerk, en dat geldt volgens haar voor meer ondernemers. 'Ze zijn meer bezig met innoveren, mensen helpen, een maatschappelijk doel dienen.' Haar man is ook ondernemer: hij werkte bij Bromet & Dochters en is daarna voor zichzelf begonnen als tv-producent. 'Ik ken ook de andere kant van ondernemen: het wakker liggen van rekeningen die je moet betalen, ook in slechte tijden. Als kind merkte ik dat ook. Het ene jaar kreeg ik een fiets voor mijn verjaardag, het jaar daarop een hoofdkussen.'
Dit moet er volgens Laura Bromet gebeuren om stikstof terug te dringen:
Lijkt u in uw aanpak op uw vader?
'Hij is radicaler. Hij signaleert problemen zonder de oplossing te geven. Ik probeer een oplossing te vinden die een Kamermeerderheid haalt. Qua type lijk ik meer op mijn moeder: zonnig en hoopvol, versus de zwartgalligheid van mijn vader.'
'ik ken ook de andere kant van ondernemen: het wakker liggen van rekeningen die je moet betalen'
Ze koos uiteindelijk voor de politiek omdat je daar altijd terechtkomt, ook als ondernemer die iets geregeld wil zien. GroenLinks vroeg haar, waarna ze vier maanden moest nadenken. ‘Wilde ik wel dat stempel op mijn hoofd? Ik hou wel van avontuur en risico’s nemen, maar dat was toch de moeilijkste stap uit mijn carrière. Ik ben uiteindelijk heel blij dat ik voor GroenLinks heb gekozen, want dat is echt mijn partij.’ Ze begon als gemeenteraadslid in de gemeente Waterland, waaronder Ilpendam en Monnickendam vallen. Daar leerde ze compromissen sluiten. Bijvoorbeeld over het verplaatsen van de gemeentewerf van Monnickendam vanuit het centrum. Daar konden dan woningen komen. De ‘prijs’ was de nieuwe locatie van de werf, een weiland dat zo de bestemming bedrijventerrein kreeg. ‘Dat moet je dan uitleggen aan je achterban. Niet het compromis verdedigen, maar zeggen dat je water bij de wijn hebt moeten doen. Het blijft meeste stemmen gelden, en met GroenLinks zullen we nooit 76 zetels in de Tweede Kamer halen.’
Geeft zichzelf een: 1 of 8
‘Een deel van het bedrijfsleven zal me vervloeken, een ander deel zal blij met me zijn. Hét bedrijfsleven bestaat niet.’
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
Groen of Links?‘Groen, want dat is voor iedereen, niet alleen voor degenen die het zich kunnen veroorloven. En groen is noodzakelijk voor het voortbestaan van de aarde. Links gaat meer over verdeling.’
Regeren of oppositie?‘Regeren, want dan krijg je meer voor elkaar, ook al moet je daar compromissen voor sluiten. Zolang je je eigen idealen maar niet te veel geweld aandoet.’
