30 OKT, 2024 • Achtergrond
Wat doen we tegen ons plastic afval?
In 2050 wil Nederland circulair zijn. Dan blijven we dus materialen hergebruiken, zonder dat er afval ontstaat. Hoe krijgen we dat voor elkaar? Om dat goed in beeld te krijgen, volgt Forum in een korte serie de productieketens van textiel, plastic, windmolens en onze huizen. Vandaag deel 2: de shampoofles.
Begin 2024 ging het Nederlandse Umincorp failliet. De plasticrecyclaar kon niet opboksen tegen de lage prijzen van nieuwe – of virgin – plastics. Later dat jaar verloren nog drie plasticrecyclaars die concurrentiestrijd. Dat is een probleem, want de stapels weggegooid plastic blijven zich ophopen. Hoe zorgen we ervoor dat plasticrecycling de norm wordt?
Onmisbaar
‘We hebben een ingewikkelde relatie met plastic’, zegt Drea Berghorst, Nederland-directeur van de Europese branche van plasticproducenten, Plastics Europe. ‘Het speelt een essentiële rol in de verduurzaming van talloze sectoren. Het is namelijk onmisbaar als materiaal in de bouw van windmolens, zonnepanelen en elektrische auto’s.’ Tegelijkertijd hebben we een plasticafvalprobleem: te veel eindigt nu in het milieu. Wat is nodig om dat op te lossen? Berghorst: ‘We moeten plastic meer en beter recyclen, en onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen verminderen.’
Duidelijke doelen
Er bestaan meerdere recycleopties. Mechanische recycling wordt nu het meest toegepast. Een ingezamelde shampoofles wordt dan gereinigd en vermalen tot korrels, die opnieuw worden omgesmolten tot producten. Probleem is dat dit gerecyclede plastic niet gebruikt mag worden als voedselverpakking, en niet gebruikt kan worden voor de bouw van windmolens, omdat het plastic van mindere kwaliteit is. Daar blijft dan virgin-plastic voor nodig.
Dan is er chemische recycling. Daarbij wordt plastic verwerkt tot een basisgrondstof voor virgin-plastic. Die technologie is duur en nog in ontwikkeling. Om chemische recycling breed toepasbaar te maken, zijn miljardeninvesteringen nodig.
Berghorst: ‘Onze leden willen zo’n 10 miljard investeren in de opschaling van die technologie. Daar is wel een stabiel investeringsklimaat voor nodig. En duidelijke regels vanuit de EU over hoe chemische recycling mag meetellen als circulaire grondstof.’ Duidelijke doelen zijn dus noodzakelijk. ‘Dat is de drijfveer voor innovatie.’
Daarnaast is er nog veel te halen bij bedrijven die hun producten in plastic verpakken. Denk aan folies om eten in te verpakken, of weer die shampoofles. In de praktijk gaat het toepassen van gerecycled plastic nog te langzaam. ‘Dat zit hem voornamelijk in de prijs. Gerecycled plastic is tot drie keer duurder dan virgin-plastic. Dat verschil moet echt kleiner’, aldus Berghorst.
Recycling kan op termijn goedkoper worden door investeringen van Plastics Europe-leden in nieuwe recyclefabrieken. ‘Overheden hebben een rol om dat lonend te maken. Verplicht bijvoorbeeld een x percentage gerecycled plastic in nieuwe plastic producten. Hef een hogere belasting op virgin-plasticproducten, of kom met belastingvoordelen voor recyclers. Zorg ervoor dat de groene keuze niet de duurste keuze is.’ Kortom, investeringen die bedrijven moeten doen, zijn afhankelijk van een overheid die ze daarin ondersteunt.
Wereldwijde aanpak
Die maatregelen moeten er op Europees niveau komen. ‘De industrie opereert op een wereldwijde markt. Als Nederland nationale kostenverhogende eisen stelt, daalt onze productie onherroepelijk.’
En hoe zit het met andere continenten, met minder strenge milieueisen? ‘In november wordt er onderhandeld over een wereldwijd verdrag, een soort Akkoord van Parijs voor plastic, dat bindende, internationale normen stelt om plasticvervuiling terug te dringen.’
Plastics Europe zet zich in voor de totstandkoming van zo’n verdrag. ‘De onderhandelingen zijn lastig. Niet alle landen zien de noodzaak voor verplichte maatregelen. Maar aan Parijs zie je dat zo’n akkoord nodig is om tot oplossingen te komen. We hebben te maken met een wereldwijd probleem, dat we zodanig moeten aanpakken.’
Handig: de wekelijkse Forum-alert
Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.