Stagevergoedingen: hoe zit het nu echt?

Het nieuwe studiejaar is gestart en duizenden studenten beginnen aan hun stage. Daarmee komt ook de vraag weer op tafel: hoe zit het nu echt met de stagevergoeding? Is die verplicht in Nederland, hoe hoog ligt de gemiddelde stagevergoeding voor studenten, en welke sectoren betalen het meest? We zetten de feiten en cijfers op een rij.

Over maar liefst dertien moties stemden de Tweede Kamerleden voor het zomerreces, en die gingen allemaal over stages. Moet een stagevergoeding wettelijk verplicht worden? (nee) Moet er een verplichte minimumstagevergoeding komen? (nee) Is een verkenning naar een publiek-privaat stagefonds nodig? (ja). Het onderwerp houdt de gemoederen bezig. Niet alleen in de politiek, maar ook binnen studentenvakbonden, onderwijs, overheid en het bedrijfsleven.

En dat is niet gek. Uit onderzoek zou blijken dat in veel sectoren studenten ‘geen passende’ stagevergoeding ontvangen. Vooral stagiaires in zorg en onderwijs – dus buiten het bedrijfsleven – zouden aan het kortste eind trekken. Voor studenten zou het daardoor lastig zijn de financiële eindjes aan elkaar te knopen. Ook zouden mbo-studenten minder vaak, of een lagere vergoeding krijgen dan hun peers in het hbo en wo. Hoe zit dat nou eigenlijk?

Is een stagevergoeding verplicht in Nederland?

Allereerst: werkgevers zijn niet wettelijk verplicht een stagevergoeding aan te bieden. Een stage is namelijk gericht op leren en het opdoen van praktijkervaring – níet op arbeid. Anders zou een stagiair wel ‘gewoon’ een arbeidscontract aangeboden krijgen en recht hebben op een minimumloon. Bij een stage zit dat anders. Sowieso is het niet toegestaan om een stagiair fulltime als reguliere arbeidskracht in te zetten. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of een student gewoon werk of stagewerk doet.

Bepalen werkgevers zelf hoeveel stagevergoeding ze betalen?

Werkgevers bepalen inderdaad zelf of, en hoeveel stagevergoeding ze betalen. Niet dat het totale willekeur is. Er worden hierover afspraken gemaakt en vastgelegd in cao’s. Zo zijn bijvoorbeeld in de horeca-cao regels opgenomen over een minimumbedrag. Inmiddels is in bijna 17 procent van de cao’s afspraken gemaakt over een stagevergoeding, tegenover 10 procent in 2023.

Wat hebben werkgevers afgesproken over stagevergoedingen?

In het Stagepact mbo 2023-2027 is afgesproken dat werkgevers stagiairs een passende vergoeding betalen die tenminste de onkosten (zoals reiskosten of het opvragen van een VOG) dekt. Werkgevers kijken daarbij bijvoorbeeld naar de bijdrage die de stagiair levert aan het bedrijfsresultaat. Of ze bieden een vergoeding aan, omdat een student door het stagelopen minder tijd heeft voor een bijbaan.

Gemiddelde stagevergoeding in Nederland

Ook lieten VNO-NCW en MKB-Nederland een onderzoek uitvoeren in het kader van het Stagepact. Uit het onderzoek Mbo-stages in beeld blijkt dat een ruime meerderheid van 84 procent van de ondervraagde bedrijven aangeeft stagevergoedingen te betalen. Die liggen in de meeste gevallen tussen de 200 en 500 euro per maand. Een kleine 10 procent houdt het bij een onkostenvergoeding.

Waar hangt de hoogte van een stagevergoeding vanaf?

Hoe hoog (of laag) een stagevergoeding is, hangt af van onder meer de sector waarin stage wordt gelopen, de opleiding van de student, in welk jaar die zit en de gemaakte afspraken tussen scholen en bedrijven. Zo ontvangen jongeren die stagelopen binnen de techniek, bouw en transport (branches die kampen met grote personeelstekorten) het vaakst een stagevergoeding.

Bedrijven hopen met het aanbieden van stages toekomstige werknemers te werven, aldus onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB) naar stagevergoedingen in het mbo, hbo en wo.

Overigens laat het onderwijs, waar werkgevers ook staan te springen om personeel, relatief lage stagevergoedingen zien in de statistieken. Dat is deels te verklaren doordat een aantal studenten geen stagevergoeding, maar een regulier salaris ontvangt, bijvoorbeeld via een aanstelling als leraar in opleiding.

Waarom bieden sommige werkgevers lagere stagevergoedingen?

Soms kan een ondernemer weinig stagevergoeding aanbieden omdat ze gewoonweg het geld niet kunnen missen. Voor een groot bedrijf slaat 500 euro per maand een minder groot gat in de uitgaven dan voor, zeg, een schoenmaker of een zelfstandige filmmaker. In die zin is het lastig om een blauwdruk voor elke ondernemer te maken en een wettelijk minimumstagevergoeding in te voeren, vinden onder meer MKB-Nederland en VNO-NCW. En: als werkgevers verplicht worden een stagevergoeding te betalen, willen of kunnen ze dan nog wel stageplaatsen aanbieden?

Investeren in studenten

De ondernemer doet sowieso behoorlijk wat investeringen bij het aannemen van een stagiair, en die zijn niet altijd makkelijk in euro’s om te rekenen. Denk aan de begeleider, die de stagiair wegwijs maakt op de werkvloer. En natuurlijk collega’s, die tijd investeren om stagiairs te helpen met zijn of haar taken. Ook bouwt de stagiair zijn of haar netwerk uit dankzij de stage in het bedrijf. Ondernemers kunnen jongeren via een stage een goede start op de arbeidsmarkt bieden. Dat is eveneens van waarde.

FAQ

Is een stagevergoeding verplicht in Nederland?

Hoeveel bedraagt een stagevergoeding gemiddeld?

Hoeveel werkgevers betalen een stagevergoeding?

Krijgen mbo-studenten ook een stagevergoeding?

Waarom verschillen stagevergoedingen tussen mbo, hbo en wo?

Wat gebeurt er als werkgevers verplicht worden stagevergoedingen te betalen?