Nederland is briljant in biotech, maar de winst gaat naar het buitenland

Nederland en Europa zijn briljant in biotechnologie. CRISPR-Cas, een revolutionaire techniek om DNA te bewerken, is hier ontdekt. We hebben sterke clusters in Leiden, Delft en Wageningen. In onderzoek lopen we voorop.

En toch vertrekken de bedrijven. Meatable – wereldleider in kweekvlees – bouwt zijn toekomst in Singapore en de VS. Agendia, pionier in borstkankerdiagnostiek, verhuisde naar Amerika. Zelfs naar België (!) vertrekken bedrijven, omdat Brussel staatssteun soepeler interpreteert. Wat hier geboren wordt, groeit elders groot.

De reden is pijnlijk eenvoudig: onze regels stammen nog uit 2001. Alsof je een Tesla probeert te keuren met de wetgeving voor paard-en-wagen. Voor elke nieuwe techniek moeten stapels risico- en veiligheidsdossiers worden geproduceerd. Grote bedrijven kunnen zich dat soms permitteren, startups niet. Dus vertrekken ze. Valorisatie – kennis omzetten in producten en banen – is onze achilleshiel.

Angst regeert, feiten verdwijnen

Daarbovenop komt een gebrek aan kennis en moed in de politiek. Een Hongaarse commissaris zei ooit: ‘Biotechnologie? Dat betekent dat we allemaal insecten moeten eten.’ ‘Zolang politici zich laten leiden door karikaturen in plaats van feiten, verliezen we terrein. Anderen vrezen het beeld van Frankenstein. Denk aan pulsvissen: een diervriendelijkere techniek die in Brussel werd afgewezen na campagnes met dramatische plaatjes van elektrocuterende vissen. Angst regeert, feiten verdwijnen.

Biotechnologie kent drie domeinen: medische toepassingen (rood), industriële processen (wit) en agrofood (groen). In de praktijk lopen de regels per sector volledig uiteen: wat in het ene domein mag, wordt in het andere verboden. Zo mag een Nederlandse zaadveredelaar CRISPR-Cas niet toepassen in Europa, maar wel in Kenia. Hoe leg je dat uit?

Ondertussen werken de VS en Singapore met science-based regels: risico’s toetsen, maar wel tempo maken. Europa blijft hangen in papieren procedures. Zelfs onze eigen Biotech Act, aangekondigd als grote sprong vooruit, dreigt in handen te vallen van één eurocommissaris die het liefst alleen naar gezondheidszorg kijkt.

Biotechnologie is onze kans om ziekten, voedsel en klimaat aan te pakken – maar alleen als Europa lef toont. Anders zijn we voortreffelijke uitvinders die toekijken hoe anderen de prijzen ophalen.

Lees in Forum een uitgebreid artikel over biotechbedrijf Meatable.