Nu de stofwolken van de verkiezingen voor de Provinciale Staten enigszins zijn opgetrokken, maken drie werkgeversvoorzitters een eerste balans op. Het zal moeilijk formeren worden in veel provincies, is de conclusie. En dan aanpakken maar, want er ligt genoeg dat opgelost moet worden...
Jeroen Veerman, voorzitter VNO-NCW Noordwest-Holland
‘Hopelijk geen Belgische formatie’
BBB: 14 procent
VVD: 13 procent
GroenLinks: 11 procent
PvdA: 11 procent
‘Ook bij ons is de BBB de grootste partij’, zegt Jeroen Veerman, directeur van H&S Adviesgroep. ‘Ik had niet verwacht dat ze zó groot zouden worden. Het beeld is duidelijk voor mij: de BBB staat voor de onrust in de samenleving. Burgers zijn niet tevreden over het huidige kabinet en willen iets anders. Mijn provincie Noord-Holland heeft nu een coalitie van VVD, D66, GroenLinks en PvdA. We hebben dus al ervaring met een gemengde coalitie. Nu krijgen we waarschijnlijk de BBB, de VVD en vier andere partijen. Het zal puzzelen worden om tot een nieuwe coalitie te komen. Het partijprogramma van de BBB ziet er goed uit, maar dat is het programma. Ik neem ze in elk geval serieuzer dan Forum voor Democratie, een partij die eerder uit het niets opkwam. Bij de BBB zie je veel oud-VVD’ers en -CDA’ers, die hebben al politieke ervaring.’
‘Ik ben teleurgesteld in wat de huidige coalitie in de provincie heeft bereikt voor het bedrijfsleven. De verbinding tussen de A8 en de A9 bij Zaandam waarop we wachten, hebben ze laten zitten. Ook moeten bedrijven nu al meer dan vijf jaar wachten op aansluiting op het overvolle stroomnet. En er zijn onvoldoende woningen gebouwd. Nu kun je niet alles in de schoenen van de provincie schuiven, maar het rapportcijfer is niet positief.’
'hoe gaat de BBB straks met stikstof om? Dat is de vraag'
‘Het stikstofprobleem is van invloed op al die dossiers. Het is de vraag hoe de BBB daar straks mee om gaat. Ze kunnen niet ontkennen dat er een probleem is, en zullen moeten samenwerken met andere partijen. Anders wordt het een Belgische formatie die jaren kan duren. De industrie sluiten vinden we in elk geval geen goede oplossing, want Tata Steel en de havens van Amsterdam en Den Helder zijn de motors van de regionale economie. Net als Schiphol. Ze zorgen voor bedrijvigheid, werkgelegenheid en een aantrekkelijk vestigingsklimaat.’
‘Los van de genoemde zaken die de nieuwe coalitie moet oppakken – infrastructuur, stroomnet, woningbouw – vind ik het belangrijk dat zij zich sterk maakt voor de arbeidsmarkt. Ook al gaat de provincie daar niet echt over. Maar de nieuwe Staten kunnen wel inzichtelijk maken wat er in 2030 nodig is voor de regionale arbeidsmarkt.’
Bram van Beetz, voorzitter VNO-NCW Drenthe
‘Ik ben optimistisch
BBB: 34 procent
PvdA: 9 procent
VVD: 8 procent
CDA: 6 procent
‘De winst van de BBB was gezien de peilingen geen verrassing voor mij’, zegt Bram van Beetz, directeur van consultancy- en interim-bureau Eiffel. ‘Dat geldt denk ik voor veel mensen. Maar dat het zo’n grote overwinning zou zijn, had ik niet verwacht. Wat de gevolgen zijn voor het beleid in Drenthe kan ik moeilijk overzien. De BBB is een nieuwe factor, we moeten beginnen om daar contacten mee op te bouwen. Het zal praktisch onmogelijk zijn om hier zonder de BBB een college te vormen. Dan moeten negen fracties samenwerken, dat zie ik niet gebeuren. Als je kijkt naar hun verkiezingsprogramma is er veel oog voor de belangen van ondernemers, al zijn dat vaak agrarische ondernemers. De BBB ziet in ieder geval ook het belang van vliegveld Groningen en ze steunt het plan voor de Nedersaksenlijn, een treinverbinding van Groningen naar Enschede via Emmen.’
'Ik ben optimistisch: knelpunten zullen opgelost worden'
‘Los van de stikstofproblematiek - die is natuurlijk in heel Nederland acuut – moeten in Drenthe weg- en spoorverbindingen worden verbeterd. De tweebaansweg N34 van Hardenberg naar Groningen is te smal en levensgevaarlijk. Op het spoor is bij Meppel een flessenhals die echt weg moet, en de Nedersaksenlijn is hard nodig voor een efficiënter openbaar vervoer. Verder staan bedrijven nog steeds te springen om mensen. Het is dus belangrijk er aanvoer van geschikt personeel blijft door goede opleidingen. Drenthe is een van de weinige provincies zonder universiteit, dus het zou mooi zijn als het provinciebestuur een dependance van de Rijksuniversiteit Groningen naar Drenthe kan halen. Bijvoorbeeld naar Emmen, waar veel gedaan wordt aan bioplastics en biobrandstoffen. Tot slot is het belangrijk dat de Provincie helpt bij het verduurzamen van bedrijventerreinen die draaien op gas.’
‘Ik ben optimistisch en denk dat de knelpunten voor bedrijven ook met de nieuwe politieke verhoudingen vooruit gaan. De belangrijkste voorwaarde is dat er snel een college gevormd gaat worden, zonder politiek gesteggel. Er komen veel nieuwe mensen in het Provinciehuis, vooral uit de agrarische sector. Dat is wel logisch, veel boeren zijn politiek of bestuurlijk actief. Zij moeten alleen nog hun weg vinden in het functioneren van het provinciaal bestuur. Ik denk dat de BBB en de andere partijen er wel snel uit komen. Dat past bij de cultuur in Drenthe: je probeert de zaken samen op te lossen. En ik hoop dat er dan ruimte is om de kwaliteiten van ondernemerschap en het belang van het bedrijfsleven te benoemen.’
De industrie: heel belangrijk in de provincie. Toch?Of de (maak)industrie belangrijk voor Nederland is? Vraag het EZK-minister Micky Adriaansens maar. De industrie is absoluut noodzakelijk voor de welvaart in ons land, liet ze deze maand optekenen in Forum. En ze heeft gelijk: de Nederlandse industrie is goed voor 12 procent van ons bbp – alleen de handel scoort hoger met 14 procent. Talloze mensen vinden er werk. Wat dat te maken heeft met de provincies? Veel: in alle Nederlandse provincies zijn ondernemers én mkb-maakbedrijven actief die wereldwijd markten domineren. Dat doen ze niet alleen, maar vaak samen met regionale onderwijs- en kennisinstellingen. De industrie is bovendien een vliegwiel voor verduurzaming in veel provincies. En wil ook heel graag nog verder verduurzamen, zoals al bleek uit een enquête die wij deden onder 130 bedrijven. Tot 2030 steken bedrijven gemiddeld 271 miljoen euro in het verduurzamen van hun productie – met uitschieters ertussen van ondernemers die daar miljarden in stoppen. Ook daarbij spelen de provincies een rol, want ondernemers hebben behoefte aan uitbreiding van de energie-infrastructuur, op het gebied van elektriciteit en waterstof. Staat de industrie ook voldoende op het netvlies van onze nieuwe politici in de provincies? Dat hangt af van welk programma je bekijkt. In 82 verkiezingsprogramma’s van 7 partijen werd het woord ‘industrie’ 614 keer gebruikt. Dat was 41 procent van de keren positief, en 59 procent negatief. Partijprogramma’s zijn positiever in provincies die verder van de Randstad af staan. Als partijen positief zijn over industrie, gaat het vaak over werk of onderwijs – het is dus bekend hoeveel de industrie bijdraagt aan onze welvaart. Alle soorten industrie worden genoemd in de programma’s: maakindustrie en high tech wordt meestal als positief gezien, terwijl zware of chemische industrie als negatief wordt beschouwd. Eigenlijk alle partijen willen inzetten op waterstof voor de verduurzaming van industriële processen. Sommige partijen willen de industrie uitbreiden – vaak gaat dat over maakindustrie, of specifieke gebieden zoals de Eemshaven – terwijl andere partijen het liefst industriegebieden zien verdwijnen. Dat is jammer, zeker als je bedenkt hoe belangrijk de industrie voor Nederland is en hoeveel mensen er werk hebben.
Jan Martijn Broekhof, voorzitter VNO-NCW provincie Utrecht
‘BBB en GroenLinks: dat wordt een uitdaging’
BBB: 7 zetels
GroenLinks: 7 zetels
VVD: 6 zetels
D66: 5 zetels
‘Ik ben wat pessimistisch over de snelheid waarmee we de problemen in Utrecht kunnen aanpakken, nu de BBB de grootste is geworden in de provincie’, zegt Jan Martijn Broekhof, directeur van ict-bedrijf Guardian 360. ‘Ondernemers hier hebben behoefte aan het uitbreiden van bedrijventerreinen, aan meer woningen voor hun werknemers, en aan een goede infrastructuur. Zo is de verbreding van de A27 bij Amelisweerd al lange tijd vertraagd, en dat is een belangrijke transportader voor ondernemers. Hopelijk gaat dat niet te lang duren, want er moet nog een hoop water door de Lek voordat er een nieuwe, daadkrachtige provinciale coalitie is.’
'Er moet een hoop water door de Lek voordat er een nieuwe coalitie is'
‘Ik heb me wel verbaasd over de winst van de BBB in Utrecht, want er wonen hier toch heel wat minder boeren dan in de noordelijke provincies. Al zal het in veel gevallen om proteststemmen tegen de gevestigde orde zijn. Ook hebben veel Utrechtse ondernemers op de BBB gestemd, dat kan niet anders als je naar de cijfers kijkt. En nu moet die partij hoogstwaarschijnlijk samen met GroenLinks, die op de tweede plaats eindigde, een coalitie gaan vormen. Dat wordt een uitdaging omdat deze partijen zeker over het stikstofdossier recht tegenover elkaar staan. De BBB heeft al gezegd dat ze het onteigenen van boeren van tafel wil, en de deadline voor het behalen van de stikstofreductie van 2030 naar 2035 wil hebben. Als je er zo strak in staat, wordt het lastig om tot samenwerking en uit deze impasse te komen. Ik moet eerst nog zien of de BBB kan waarmaken wat zij zegt, zeker over stikstof, omdat zij zich toch ook aan Europese afspraken zal moeten houden. Hopelijk kunnen ze snel van start: ik hoor dat er mensen van andere partijen overstappen naar de BBB, dus die nemen wel ervaring mee en weten hoe de hazen lopen. Of de BBB de ondernemersbelangen optimaal behartigt? Dat hoop ik. Uiteindelijk komt alles goed, maar dit gaat heel veel tijd kosten, en in Utrecht ondernemen we al een tijdlang met de rem erop.’
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
