De Nederlandse retail is jaarlijks 2,4 miljard euro kwijt aan winkelcriminaliteit. Supermarkteigenaar Kees Vlaanderen kan erover meepraten in Diemen-Zuid. Maar hij laat zich niet verjagen door ‘uitschot’ en winkeldiefstal.
In het kantoortje van de Jumbo-supermarkt in Diemen-Zuid hangen twee grote schermen met de beelden van maar liefst 32 camera’s in de Jumbo-supermarkt. Is dat niet wat veel voor een winkel van 1.000 vierkante meter? ‘Ja, een stuk of 20 zou normaal zijn, maar nu kunnen we elke hoek van de winkel zien’, zegt eigenaar Kees Vlaanderen. ‘Niet dat ik hier de hele dag naar het scherm zit te kijken, maar achteraf kan ik beelden opzoeken. En de camera’s zijn ook bedoeld voor de werknemers zelf: dat zij ook weten dat zij te zien zijn.’
Zo werkt dat: winkeldiefstal met een geprepareerde tas
De Nederlandse retail lijdt jaarlijks 1,8 miljard euro schade aan winkelcriminaliteit. Daar komt 600 miljoen bij aan kosten voor beveiligingsmaatregelen. Supermarkten prijken bovenaan de lijst, met daaronder doe-het-zelfzaken en kledingwinkels. Voor Vlaanderen is winkeldiefstal gesneden koek. Minder heftig dan de overvallen die hij in het verleden heeft meegemaakt, maar ook een dief is geen pretje om in je winkel te hebben.
Winkeldiefstal en mobiele bendes
Soms kan hij ze van verre herkennen. Mobiele bendes bijvoorbeeld: groepjes dieven die snel toeslaan en met makkelijk verhandelbare producten de winkel verlaten. Vaak in speciaal geprepareerde tassen waarop de detectiepoortjes niet aanslaan. ‘Het zijn veelal Oost-Europese mannen en slordig, fors en kaal. Ze vallen op. Blijkbaar hebben ze daar schijt aan. Als ik ze in de winkel zie, probeer ik ze samen met enkele werknemers aan te spreken voordat ze bij de kassa zijn. Ik maak dan duidelijk dat ik weet wat ze van plan zijn en stel voor dat ze de winkel verlaten. Dat gaat wel eens gepaard met duw- en trekwerk.’
'zulke bendes vallen op in de winkel, maar blijkbaar hebben ze daar schijt aan'
Staan ze met een volle tas bij de kassa, dan laat hij ze meestal gaan. Beter dat zo 100 euro de deur uitloopt dan gedoe bij de kassa, waar ook andere klanten zijn. ‘Een incident pakt altijd negatief uit. Gewone klanten gaan zich afvragen of ze nog wel boodschappen in jouw winkel moeten doen, als ze hiermee geconfronteerd kunnen worden. Ik heb het meegemaakt dat een oude vrouw niet naar huis durfde nadat een man door het lint was gegaan in de winkel.’
Altijd aangifteAangifte doen heeft geen zin. Het kost tijd en er wordt toch niets mee gedaan. Die klacht is regelmatig te horen bij ondernemers. Maar niet bij Kees Vlaanderen. ‘Ik doe altijd aangifte, vanaf 13 jaar. Ja, het kost tijd, maar de formulieren kun je alvast invullen met de winkeldief terwijl je op de politie wacht. Er zullen zeker veel aangiften op de grote hoop belanden, maar als daders meer op hun kerfstok hebben wordt er werk van gemaakt. Na twee keer moeten ze voor de rechter verschijnen. Een handgemeen levert al gevangenisstraf op. Een tik die ik een keer heb gehad werd bestraft met 14 dagen cel.’
‘Een discussie over de strafmaat vind ik overigens niet zo zinnig. Je moet juist inzetten op preventie. Maak het mensen die buiten de lijntjes kleuren lastig. Iemand 3 in plaats van 1 jaar in de cel zetten kost ook meer geld. De overheid zou ondernemers financieel meer moeten steunen in het nemen van beveiligingsmaatregelen. Criminaliteit is een maatschappelijk probleem dat je gezamenlijk moet oplossen.’
Vlaanderen voegt daar meteen aan toe dat hij en zijn personeel ook ‘geen heiligen’ zijn. ‘Ik heb een paar werknemers die als hobby aan kickboksen doen. Die roep ik er altijd bij als er problemen zijn. Ook omdat je niet de indruk wilt wekken dat je je deuren opengooit voor criminelen.’ Maar het kan altijd uit de hand lopen, waarschuwt hij. Eén geval schiet hem dan meteen te binnen. ‘Een klant tipte een werknemer dat een andere klant een bus deodorant in zijn zak had gestoken. De werknemer sprak die klant daarop aan met de standaardvraag: ‘Vergeet u dat ook niet af te rekenen?’ Want je moet de klant altijd de mogelijkheid bieden om de zaak netjes af te handelen.’
'Vergeet u dat ook niet af te rekenen, is onze standaardvraag. En dan kan het ineens uit de hand lopen'
‘De klant merkte fijntjes op dat hij die bus ergens anders had gekocht; in deze winkel verkochten ze niet eens zulke dure deodorant. De werknemer maakte zijn excuses en draaide zich om, waarna de klant alsnog over de rooie ging. Ik stond in de buurt te praten met een vrouw met een baby en zei tegen de klant dat die medewerker gewoon zijn werk deed. Waarna de klant op mij afstormde en tegen me uitviel. Er kwamen meer werknemers bij. Het liep zo hoog op dat ik 112 belde. Uiteindelijk ging de klant naar zijn auto. Toen ik naar zijn kenteken keek, stapte hij weer uit. Inmiddels had de politie de zaak hoog opgeschaald en stopten er drie politiewagens. Bij de schermutseling is die klant uiteindelijk door de ruit van de slagerij verderop gegaan. Zo zie je maar: een miniem dingetje kan zo uit de klauwen lopen. Je wilt je winkel niet zo op AT5 zien, dat levert alleen maar imagoschade op.’
Gesloten betaalsysteem tegen winkeldiefstal
Vlaanderen heeft in de loop der jaren verschillende maatregelen genomen om diefstal en overvallen tegen te gaan. Hij schat dat hij in totaal meer dan een ton heeft geïnvesteerd. Zo werkt hij met SafePay, een zoveel mogelijk gesloten betaalsysteem. Papiergeld verdwijnt in cassettes die met inkt zijn beveiligd. Die worden aan het eind van de dag in een kluis geplaatst die daarna alleen kan worden geopend door de mensen van het geldtransport. Het personeel dwingen om de kluis te openen heeft dus geen zin. Het systeem houdt zelf bij hoeveel geld er in kas moet zijn voor wisselgeld.
