Niet elke jongere is volwassen op zijn 18de. Jongeren die onder jeugdzorg vallen, hebben vaak nog een paar jaar begeleiding nodig. Werkgevers moeten daaraan bijdragen, zegt Hans Spigt, voorzitter van branchevereniging Jeugdzorg Nederland.
Kunnen jongeren niet zelf hun toekomst bepalen?
'Volgens de wet ben je op 18-jarige leeftijd volwassen. Dan stopt ook de begeleiding van jongeren die onder jeugdzorg vallen. Bijvoorbeeld jongeren die uit huis zijn geplaatst en in een instelling wonen. Vaak zijn zij helemaal nog niet toe aan zelfstandigheid op hun 18de. Ze krijgen problemen met hun financiën, een woning, school of werk. Met die groep moet je anders omgaan. Daarom is besloten om vanaf hun 16de met hen te werken aan een toekomstplan. Dat is eigenlijk iets wat jongeren normaal tussendoor aan de keukentafel met hun ouders bespreken: wat wil je met je toekomst, welke opleiding wil je volgen? Alleen hebben deze jongeren geen ouders of ouders die die rol niet kunnen vervullen. Ze staan eenzamer in de wereld, hebben weinig netwerk en zijn meer afhankelijk van anderen. Daarom moeten instanties die rol van ouders vervullen. Jeugdhulporganisaties nemen hierin de leiding, want die hebben de jongeren in beeld.'
Waarom hebben werkgevers een rol in zo'n toekomstplan?
'Bedrijven hebben baantjes voor jongeren, scholieren, bijvoorbeeld in de detailhandel en de horeca. Zij kunnen deze jongeren een baan aanbieden, als eerste stap naar werk en het leren werken voor een baas. Met de jeugdhulporganisaties kunnen werkgevers overleggen wie er toe is aan werk.'
'Jongeren moeten leren werken voor een baas'
'Het is niet de bedoeling dat zij ook de hulp en de zorg overnemen. Maar het kan natuurlijk zo zijn dat deze medewerkers wel wat meer begeleiding nodig hebben. Neem iemand met borderline: die kan de ene dag een modelwerknemer zijn, en de volgende dag depressief in bed liggen. Werkgevers moeten dan niet bij de eerste tegenslag meteen afhaken.'
Werkgevers zijn toch geen sociaal werkers?
'Nee, maar werkgevers staan wel middenin de samenleving. Misschien hebben ze zelf vroeger meegemaakt hoe het is als het leven tegenzit. Dan weten ze ook hoe belangrijk het is als iemand je een kontje geeft of een arm om je heen slaat. Volgens mij gaan ondernemers niet alleen voor de winst. Ze vragen zich ook af hoe zij zich verhouden tot de rest van de samenleving. En ze willen natuurlijk zorgen voor een aangename werkomgeving. Mensen moeten wel bij je wíllen werken.'
Doen werkgevers niet al genoeg, bijvoorbeeld met werkplekken voor arbeidsgehandicapten?
'Ja, maar daar valt deze groep jongeren niet onder. Werkgevers moeten niet denken: 'Komt dit er ook nog een keer bij'. Permanent open staan voor de vraag van deze jongeren is echt nodig. En als er één vertrekt bij je bedrijf, moet de vrijgekomen plek beschikbaar blijven voor een ander uit deze groep. Het moet in het dna van de arbeidsorganisatie gaan zitten.'
Wat gebeurt er anders met deze jongeren?
'Als deze groep niet wordt opgepakt door de samenleving, dan kunnen zij zich veel moeilijker ontwikkelen tot volwassenen die hun maatschappelijke bijdrage leveren. Ik zeg niet dat ze allemaal in de criminaliteit verzeild raken, maar als ze geen werk hebben worden ze té afhankelijk van een uitkering en gaan ze op zoek naar andere manieren om aan geld te komen. De risico's met deze groep zijn toch wat groter.'
'Kontje geven of arm om je heen is belangrijk'
'Ik roep werkgevers dus op om met collega's kringen te vormen rond de jeugdhulpinstellingen in hun regio, en werk of stages aan te bieden. De instanties kunnen daarnaast indien nodig een soort verlengde begeleiding geven nadat jongeren achttien zijn geworden. Zij moeten de ruimte krijgen om hun toekomstplan in te vullen, en niet overal op dichte deuren stuiten. Achttien worden moet toch een feestje zijn!'
Werkgevers die banen beschikbaar willen stellen, kunnen contact opnemen met een jeugdhulporganisatie in hun omgeving of met de gemeente. Die is namelijk verantwoordelijk voor deze groep jongeren. Voor adressen en telefoonnummers van jeugdhulporganisaties kunnen werkgevers terecht bij Jeugdzorg Nederland (030-298 34 74).
