21 APR, 2022 • Actueel

Franse verkiezingen: met welke president zijn ondernemers beter af?

Emmanuel Macron won de eerste stemronde van de Franse presidentsverkiezingen met 9,8 miljoen stemmen (27,8 procent). Wint hij zondag de tweede en laatste ronde ook, of komt zijn grootste concurrent Marine Le Pen als nieuwe leider van Frankijk uit de bus? En belangrijker: wat betekent het voor Nederlandse ondernemers wie de nieuwe Franse president wordt? Vijf vragen en antwoorden van Frankrijkkenners over de presidentsverkiezingen 2022.

 

1. Is Macron de gedoodverfde winnaar?

Het heeft er alle schijn van dat hij een tweede termijn krijgt. De verkiezingen begonnen met 12 kandidaten, maar draaiden vooral om de huidige president Emmanuel Macron, de rechts-populistische Marine Le Pen, de linkse Jean-Luc Mélenchon, de extreemrechtse Eríc Zemmour en de conservatieve Valérie Pécresse. Macron was lange tijd veruit favoriet. Het kwam voor velen als een verrassing dat het verschil met Le Pen na de eerste stemronde zo ‘klein’ was. Volgens Frankrijkkenner Adriaan Schout van Instituut Clingendael wordt het Macron, maar hij houdt een slagje om de arm. ‘Iedereen gaat er vanuit dat hij onder normale omstandigheden wint, maar Brexit leert ook dat veel zal afhangen van welke doelgroepen wel of niet komen stemmen. ‘Is dit mijn president?’, dat gevoel kan gaan ontstaan. Als een land erg verdeeld is, weet je nooit zeker wat de uitkomst is.’ Maar toch: ‘Het centrum is duidelijk afgezwakt. Het gaat momenteel over Rusland en vooral over de economische ontwikkeling van Frankrijk. Macron en Le Pen hebben een specifiek verhaal voor hun eigen achterban.’ Dat Marine Le Pen een paar dagen voor de tweede ronde wordt beschuldigd van verduistering van EU-geld, doet haar natuurlijk geen goed.

 

Rick Floore, board member van de Netherlands Business Council France (NLBC) zegt ook: Macron. ‘Dat Le Pen wint is niet onmogelijk, maar het lijkt me onwaarschijnlijk. Toch bewijst het feit dat ze 48 procent van de stemmen kan krijgen, dat extreemrechts genormaliseerd is in Frankrijk.’

 

‘Le Pen geeft voorrang aan Franse bedrijven en Franse initiatieven’

 

2. De Nederlandse economie gedijt bij een goede relatie met Frankrijk. Hebben en houden we die?

‘Van oudsher hebben we een haat-liefdeverhouding met de Fransen’, aldus Schout. ‘Drees zei al dat je van alles onder Moerdijk ‘vlooien’ kreeg: dan had hij het over de katholieken en katholiek Europa.’ We regeren ook anders. Schout: ‘Rutte is een meester in het polderen, terwijl Macron aan de top staat van een presidentieel systeem. Hij heeft veel individuele macht, ook al is de basis smal.’ We kunnen de Fransen ook minder ‘goed lezen’ dan bijvoorbeeld de Duitsers, meent Schout. ‘Dat is historisch gegroeid. We doen anders zaken, er zijn culturele verschillen en hun politieke systeem is niet de onze.’ Ondanks die verschillen ziet Schout beweging: ‘Nederland schuift steeds meer op richting Frankrijk qua diplomatieke en politieke relaties. Voor Frankrijk betekent dat ook macht, zeker nu Merkel niet meer aan het roer staat in Duitsland.’ Macron en Rutte lijken op het Europese toneel elkaar ook telkens enthousiast te begroeten. Floore ziet eveneens dat de relatie goed is, ook op het gebied van economische samenwerking. Sinds Brexit is Frankrijk opgeschoven van plaats vier naar plaats drie als favoriete handelsland voor Nederland. ‘Het verschil tussen de Fransen en de Nederlanders is dat wij wat meer open staan voor nieuwkomers met frisse ideeën. In Frankrijk is men wat terughoudender en je moet hun vertrouwen echt winnen. Maar als je dat eenmaal hebt, hoor je er ook voor altijd bij.’

 

3. Nederland verkoopt aan Frankrijk vooral medicijnen en farmaceutische producten. We kopen van de Fransen vooral granen, olie en auto’s. Gaat daar veel veranderen?

Onder Macron is al ingezet op startups en innovatie. E-commerce en e-health zijn belangrijke sectoren aan het worden. Zeker voor Nederlandse bedrijven die moeite hebben om in Nederland een plekje in de zorg te veroveren, wordt de Franse markt daarmee interessant. Floore: ‘In Frankrijk woont 50 procent op 10 procent van de oppervlakte, de andere helft is enorm uitgewaaierd. Mensen moeten soms langer dan een uur in de auto zitten om een ziekenhuis te bereiken. Doktoren en apotheken verdwijnen. E-health-oplossingen zijn dus heel gewild, en Fransen zijn op zoek naar elektronische oplossingen voor de arbeidskrapte in de zorg. Dat kan voor Nederlandse bedrijven interessant zijn.’ Ook heeft Macron met zijn LREM ingezet op verduurzaming en is er met Nederland afgesproken samen op te trekken op het gebied van quantumtechnologie.

 

Floore: ‘De automobielindustrie is en blijft groot en ook de agrarische sector. Daar blijft Nederland dan ook een rol in spelen.’ Als hij een sector moet aanwijzen die erbij kan komen, dan denkt Floore aan wind: ‘Nederland is verder op het gebied van alternatieve energiebronnen, vooral wind. Windparken op zee zijn in Frankrijk nog niet echt van de grond gekomen, dus daar kan Nederland misschien een grotere, sterkere rol in spelen. Ik zie ook kansen voor ASML in de levering van chips en Nederlandse bedrijven kunnen hardware in de gezondheidszorg leveren.’ De NLBC-expert heeft nog één idee: ‘Nederland heeft een tekort aan arbeidskrachten en Fransen zouden in dat gat kunnen springen. Het land zit met 6 tot 8 procent werkloosheid. Misschien kan op dat gebied wat meer uitwisseling plaatsvinden, al zou de Nederlandse taal de mogelijkheden beperken.’ Belangrijk in deze scenario’s is dat Macron aan de macht blijft. Floore verwacht dat een presidentschap van Le Pen een – tijdelijke – rem op de handelsrelatie kan zetten. ‘Nederlandse bedrijven krabben zich denk ik wel twee keer achter de oren of ze willen uitbreiden naar een land met een extreemrechtse leider. Maar het zal normaliseren, want Frankrijk telt 67 miljoen consumenten.’

 

4. Emmanuel Macron of Marine Le Pen. Maakt het iets uit en zo ja, waar liggen dan de kansen voor Nederlandse ondernemers?

Schout: ‘Macron heeft de beste kansen en heeft aangegeven te willen investeren en zo te groeien en zo ook de milieudoelen te gaan halen. Frankrijk produceert zelf niet zoveel en Macron wil dat veranderen, dus daar liggen kansen. Denk aan de elektrificatie, maar ook bijvoorbeeld defensie en eigenlijk alle sectoren waar de overheid een grote rol speelt.’

 

‘Macron is Europeaan en dus de beste president voor Nederland’

 

‘De beste Franse president, vanuit Nederland gezien, is Macron, want hij is een Europeaan’, vult Floore aan. ‘Nog beter dan voorgangers Sarkozy en Hollande, beseft hij dat de huidige problemen (oorlog, economie, energie, de vergrijzing en defensie) Europees moeten worden opgelost. Dat is voordelig voor Nederland. Le Pen zal niet uit Europa stappen en teruggaan naar de Franse franc, maar ze wil wel alle Europese verdragen heronderhandelen en waar mogelijk een paar opzeggen. Daarmee komt ze geïsoleerd te staan in Europa. Het is ook slechter voor Nederlandse bedrijven omdat Le Pen allerlei grenzen dicht wil gooien, ze wil het Schengenakkoord naar de prullenbak verwijzen. Zij zal voorrang geven aan allerlei Franse initiatieven en Franse bedrijven.’

 

Macron juist niet, denkt Floore. ‘Die zegt van de pandemie te hebben geleerd mínder afhankelijk te zijn van andere landen, maar méér met andere Europese partners te gaan werken om die afhankelijkheid te verminderen. Er ligt nu een plan om industrie terug te halen naar Frankrijk die vroeger werd uitbesteed. Bijvoorbeeld door zelf weer aspirine te maken. Daar wordt met de farmaceutische industrie nu over onderhandeld en dat biedt kansen voor Nederland.’

 

5. Wat moet er veranderen zodat Nederlandse bedrijven méér zaken in Frankrijk kunnen doen? Oftewel, wat zijn de huidige obstakels? 

‘Macron heeft de belastingen op het productieproces verminderd, om ook de bedrijven voor het land te behouden’, aldus Floore. ‘Om een voorbeeld te geven: Frankrijk is topproducent van aardappelen, de tweede exporteur in Europa, maar importeert vervolgens de chips, omdat ze geen fabrieken hebben om van aardappelen chips te maken. Net als met appels, nog zo’n groot exportproduct, maar Frankrijk moet appelsap importeren. Dat wil Macron aanpakken. Dus een Nederlands bedrijf als bijvoorbeeld Stork, die hele fabrieken kan opleveren, kan daar van profiteren.’

 

Volgens Schout dreigt met name het gevaar dat Frankrijk te veel wil en er geen geld voor heeft. ‘De schulden lopen op. Ik vind het heel spannend om te zien of hervormingen en een gezonde financiële huishouding samen op kunnen trekken. Frankrijk moet keuzes maken. Met een stijgende rente is het onmogelijk om én aan energietransitie te werken, én aan klimaat én aan defensie én aan de welvaartsstaat én investeren in industrie.’ Schout vat het zo samen: ‘We kunnen ons in Europa geen lidstaten veroorloven die hun schulden laten oplopen.’

 

Floore zegt ook vooral te wachten op de parlementaire verkiezingen in juni. ‘Dan wordt bekend wie Macrons plannen gaat steunen of er juist voor gaat liggen, en wat mogelijk wordt.’ Maar Nederlandse bedrijven moeten zich zeker op Frankrijk richten, meent Floore. ‘Digitaal is het in Frankrijk op orde. Een btw- of kvk-nummer aanvragen gaat simpel. Ja, de Franse taal kan een barrière zijn, maar er komen steeds meer sites in de Engelse taal. Bureaucratie is er ook en je wacht lang op vergunningen, omdat omwonenden en bedrijven veel mogelijkheden hebben om bezwaren aan te dragen. Maar Macron wil naar een procedure waarin in alle bezwaren in één keer worden afgehandeld. Dat stroomlijnt processen natuurlijk.’ Tenslotte raadt Floore ondernemers aan om vooral te investeren in het informele netwerk. ‘Vanaf dag één moet je daar net zoveel tijd in steken als in formele procedures. Wie je kent, is heel erg belangrijk.’

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Handig: de wekelijkse Forum-alert

Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.

buitenlandse handelduurzaamheidfrankrijkinvesteringsklimaatondernemerschapstartupsverkiezingen