Maar liefst 92 procent van de ondernemers maakt zich zorgen over de toegenomen spanningen in de samenleving. Dat blijkt uit de Bilderberg-enquête van dit jaar. Meer dan de helft merkt ook binnen het eigen bedrijf iets van die spanningen. Van de respondenten krijgt bijna 1 op de 5 zelf weleens te maken met agressie of bedreigingen.
‘Ik ben een keer opgewacht bij mijn bedrijf door een sollicitant die ik had afgewezen’, vertelt Kathleen Metz, directeur van Prince Kunststofbouw in Tholen (21 medewerkers). ‘Nu ben ik niet zo bang uitgevallen, en heb ik een mooi team dat goed op elkaar let, dus verder is er niets gebeurd. Ze reageren ook wel via whatsapp: wie ik wel niet denk dat ik ben om ze af te wijzen, en dat ze me weten te vinden. Ja, daar kijk je toch wel even van op.’
Metz was een van de 232 ondernemers die deelnamen aan de Bilderberg-enquête over polarisatie in de samenleving en op de werkvloer. Zij is niet de enige die ziet dat groepen en individuen steeds meer tegenover elkaar komen te staan in Nederland. ‘Er wordt niet meer mét elkaar gesproken, maar tégen elkaar’ reageert een andere ondernemer. ‘Dat levert geen stabiele samenleving op.’
Met 92 procent kun je zeggen dat zo’n beetje elke ondernemer zich zorgen maakt over de groeiende polarisatie. ‘Het cement raakt zo uit de samenleving. Het midden en de verbinding ontbreekt te vaak’, vat iemand het samen. Voor ondernemers ligt er een taak, zegt een ander. ‘We zijn als mens mondiger dan ooit. Dat is een groot goed, maar vraagt wel aan ons als leiders dat we meer verbinding moeten prediken met als boodschap dat de opgetelde verschillen een sterkere toekomst brengen.’
Spanning
Thema’s die voor spanning zorgen zijn volgens de respondenten onder meer stikstof, corona, inkomensongelijkheid en migratie. Politieke voorkeur en de pietendiscussie worden minder genoemd. Over de inkomensongelijkheid zegt een ondernemer: ‘De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter. Met alle flexarbeid hebben we een heel grote kansarme onderlaag in de samenleving gecreëerd.’
Jongeren worden een paar keer aangehaald als groep die extra wordt geraakt door opeenvolgende crises. Een ondernemer signaleert vooral bij hen stress en onzekerheid hierdoor. Een ander merkt een ‘bepaalde onrust en soms onverschilligheid bij jongeren, vermoedelijk veroorzaakt door corona, de situatie op de arbeidsmarkt en hun toekomstperspectief’.
De financiële situatie van werknemers – én werkgevers – komt ook tot uiting aan de cao-tafel, signaleert een ander: aan de ene kant zit de werkgever die kampt met de recessie, aan de andere kant de werknemers die compensatie wil zien voor de inflatie.
Van de 62 procent die iets merkt van al die spanningen op de werkvloer of in de bedrijfsvoering, noemen de meesten ‘agressie van belangengroepen’ als voorbeeld. Ook minder samenwerken, minder onderling vertrouwen tussen medewerkers, en minder vertrouwen in leidinggevenden scoren hoog. De rol van sociale media wordt genoemd: die voeden het ingraven van groepen in het eigen gelijk.
Iets meer dan de helft heeft ook echt last van die spanningen. Dat uit zich dan in de weinig constructieve opstelling van stakeholders, in verstoorde arbeidsverhoudingen en negatieve publiciteit over het bedrijf.
