15 DEC, 2022 • Interview

Ed Nijpels: ‘Ik ben onverbiddelijk optimistisch’

Ja, we staan aan de vooravond van grote maatschappelijke veranderingen. Maar dat is niets om bang voor te zijn, stelt oud-politicus Ed Nijpels. In tegendeel. ‘Ze scheppen ook een wereld aan mogelijkheden.’ Een boodschap van een onverbiddelijke optimist.

 

Onze samenleving is op zoek naar een nieuw verhaal. Nou, dat ligt voor het oprapen. Nederland is een ongehoord mooi land met ongehoord veel kansen. Ja, nu de wereld op een groot aantal terreinen razendsnel verandert, moeten we ons aanpassen. Maar er is geen reden waarom we dat niet zouden kunnen.

 

We hebben een ijzersterke uitgangspositie, wat kennis en kunde betreft. Je kunt Nederland niet in een mal gieten en zeggen ‘zo is het en zo blijft het’, nee het verandert voortdurend. Daar moeten we niet bang voor zijn. Dat is juist mooi en spannend.
Wie is Ed Nijpels?Ed Nijpels (VVD) is oud-VVD-politicus was onder andere politiek leider van de VVD, minister van VROM, burgemeester van Breda en Commissaris van de Koningin in Friesland. Binnen de VVD agendeerde hij milieu- en klimaatonderwerpen. In 2019 was hij verantwoordelijk voor de onderhandelingen over het Klimaatakkoord en de controle op de uitvoering. Onlangs publiceerde hij zijn memoires Nooit wachten op later.

Grote transities

We leven in een tijd van grote transities, die ons hele financieel-economische en maatschappelijke systeem beïnvloeden. De politiek moet daar een verhaal bij hebben en daarover het debat durven aangaan.

Transities tasten de zekerheden van mensen aan; voor een deel van hen gaat het leven er zeker anders uitzien. Maar mensen – en ook organisaties – zijn veranderingsresistent: ze willen geen verandering. En als je mensen dan vertelt dat die veranderingen eigenlijk ook niet nodig zijn, ga je je eigen weerstand organiseren.

 

De polarisatie die we nu zien, is deels ontstaan omdat politici te veel meepraten met burgers. Geen weerstand durven te bieden. Je ziet dat sommigen niet meer naar elkaar luisteren, zich op onzin baseren. En als je onzin niet met argumenten bestrijdt, gaan ze daar soms in geloven. Je moet weerwoord bieden, oplossingen aandragen en je niet voortdurend door de publieke opinie laten sturen. Absolute voorwaarde daarbij is dat je de waarheid vertelt. Als je nu tegen de boeren zegt dat het allemaal wel meevalt, zet je ze op het verkeerde been.

De wereld verandert razendsnel, maar daar moeten we niet bang voor zijn. 'Dat is juist mooi en spannend', vindt Ed Nijpels

De wereld verandert razendsnel, maar daar moeten we niet bang voor zijn. ‘Dat is juist mooi en spannend’, vindt Ed Nijpels
Foto: Mark Horn

 

Die moeilijke transities waar we in zitten, scheppen ook een wereld aan mogelijkheden. Daarover ben ik onverbiddelijk optimistisch. De energietransitie geeft schitterende voorbeelden. Ik noem maar een paar ontwikkelingen. De opslagcapaciteit van batterijen neemt geweldig toe, net als de capaciteit van zonnecellen, de prijzen zijn in tien jaar tijd meer dan 90 procent gedaald.

 

Burger neemt de lead 

Op het gebied van zonnepanelen heeft de burger zelfs de lead genomen. Toen er zo’n dikke vier jaar geleden voor het eerst over zonnepanelen op daken werd gesproken, schatte de overheid dat er dit jaar driehonderd- à vierhonderdduizend huizen zonnepanelen zouden hebben. Maar het zijn er nu al meer dan twee miljoen. Er komt nu in Nederland elke 4 seconden een zonnepaneel bij.

 

Voor windmolenparken had de overheid 18 miljard euro uitgetrokken. Aan het eind van de rit bleek dat de overheid 12 miljard in haar zak kon houden: wind op zee is een volwaardig businessmodel geworden. Kreeg je eerst nog subsidie als je een windmolenpark wilde bouwen, nu moet je blij zijn dat je mee mag doen. In 2030 is 75 procent van onze elektriciteitsvoorziening duurzaam opgewekt, door projecten die nu al in gang gezet zijn. Die verhalen vertellen we te weinig.

 

‘Ondernemers wéten: aanpassen of plaatsmaken’

 

Na de totstandkoming van het energie-en klimaatakkoord zag ik heel veel in beweging in het bedrijfsleven. Er is geen bedrijf meer dat het klimaatprobleem niet erkent. En diegenen die nu nog denken dat de mens geen rol speelt in klimaatverandering, passen met z’n allen in een kleine badkamer. Ondernemers hebben er dikwijls een betere neus voor dan de overheid. Zij weten: de samenleving gaat veranderen en als ik me niet aanpas, is daar straks geen plaats meer voor mij.

 

Van mijn vader leerde ik: als je ziet dat iets niet deugt, ga je daar niet uitgebreid over praten, maar pak je het aan. Daarom erger ik me ook zo aan die etikettenplakkerij, zo van ‘je bent eigenlijk geen echte VVD’er’ of soms nog bonter ‘Je bent een GroenLinkser’. Politici moeten reële problemen oplossen, zodat mensen het roer van hun leven in eigen handen kunnen houden. Daar ben ik optimitisch over, al mijn hele politieke leven lang.

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Handig: de wekelijkse Forum-alert

Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.

duurzame energieenergie en klimaatenergietransitieinterviewklimaatakkoordwindenergiezonne-energie