'Dutch Design? Dat zegt me weinig'

De werkplek van ontwerper Jurgen Bey is met recht een werkplaats. Het oude fabrieksgebouw aan een kade in het Schiedamse havengebied is verdeeld in een handvol plekken waar medewerkers ‘iets bedenken’, een magazijn met uiteenlopende designstudies en prototypes en aan het einde een werkplaats van waaruit het snerpende geluid van een cirkelzaag klinkt. Een medewerker van Bey is net bezig met een tafel-ontwerp.

Bey behoort tot de generatie die in de jaren negentig Dutch Design groot heeft gemaakt. Zijn ontwerpen lijken vaak meer bedoeld voor een museum dan voor praktisch gebruik en ze vinden hun weg daar ook naartoe. Een klassieke stoel met een stapel boeken als linker voorpoot , dat soort dingen. Misschien geen wonder dat hij ook directeur is van het Sandberg-instituut, een kunstopleiding in Amsterdam.

Het etiket Dutch Design zegt Bey niet veel. ‘Als ontwerper doe je je werk. Ik voel niet dat we een groep zijn. Het is de buitenwereld die dat belangrijk vindt. Ik kan me voorstellen dat het handig is om een stroming te benoemen voor promotie in het buitenland.’

Eigenlijk is het werk van Bey ‘probleemoplossend’. Maar dan juist andersom gedacht: ‘Ik vraag mij altijd af wat iets kán. Wat kun je met een tafel met een gat er in? Is die kapot? Wij hebben er een kacheltje in geplaatst. Daardoor kun je ‘s ochtend heel lekker warm ontbijten.’

‘Het moment dat mij duidelijk was wat mijn bron is, was toen ik met een groep architecten op studiereis in India was. We keken vol verbazing naar de smalle slechte wegen vol auto’s. Daar moet de overheid iets aan doen, vond iedereen. Op dat moment dacht ik: ‘Er gaat hier meer verkeer doorheen dan op een Nederlandse snelweg. Als het vastloopt, ontwart het zich vanzelf. Het werkt juist heel goed.’ Onze maatschappij is zo gebouwd dat er altijd een probleem is dat opgelost moet worden.’

De aandacht is de laatste jaren wel heel erg gericht op nuttige output. Maar daar zijn ontwerpers niet voor, vindt Bey. In elk geval niet de design-soort. ‘Afschuwelijk, zoals nu over kunst wordt gepraat. Alsof voetbalprogramma’s geen elitaire praat zijn voor een beperkte groep. Die floreren alleen omdat er een omgeving is die weet waar de voetbaldeskundigen het over hebben. Ook het publiek heeft basiskennis.’ Designers moeten uitvinden wat over tien jaar nodig is, vindt Bey. Om dat te begrijpen, moet er een soort algemene design-kennis opgebouwd worden. Maar het komt goed, voorziet hij. ‘Ik zie om me heen dat bedrijven weer bezig zijn met het zoeken naar hun bron. We hebben het tijdperk van wetenschap en dat van economie gehad. Nu is cultuur aan de beurt.’