Dit bedrijf liet zich niet ontmoedigen door Werelderfgoed-regels. In tegendeel zelfs. En zo sleepte kaasboer CONO zelfs architectuurprijzen in de wacht.
‘Ik ben voor mijn leven lang verpest qua uitzicht’, lacht Saskia van der Valk, communicatiemanager bij CONO Kaasmakers. Vrijwel elk raam in de kantoorsectie van het bedrijfspand kijkt ruim uit over de velden van de Beemsterpolder. ‘Dit vind ik wel de mooiste kant van het gebouw. Bezoekers wijs ik altijd op de colonnade van houten kolommen. Die lijkt precies op een bomenlaan zoals je die hier in de Beemster langs de weg ziet staan.’
Uit zijn jasje gegroeid
CONO was echt uit zijn jasje gegroeid. Oorspronkelijk maakte de coöperatie kaas waar de kaashandel een eigen etiket op plakte. Maar toen in de jaren negentig het merk Beemsterkaas werd gelanceerd, met het idee om er een A-merk van te maken, groeide de verkoop- en marketingorganisatie. ‘Op het laatst zaten de kantoormensen verspreid over het terrein in portacabins. Dat kon niet langer.’
Beemsterkaas uit de Beemster
Met de beslissing om een nieuwe kaasmakerij neer te zetten, werd meteen de optie van tafel geveegd om de polder te verlaten voor een bedrijventerrein in bijvoorbeeld Purmerend. Beemsterkaas van koeien uit de Beemster moet gemaakt worden ín de Beemster, vonden de coöperatieleden. En dat maakte de zaak veel moeilijker. Sinds de Beemster in 1999 Werelderfgoed werd, mag je daar niet zomaar wat bouwen. Dat was bij de oprichting van coöperatie in 1901 veel minder een probleem. De meer efficiënte dan mooie silo’s naast het huidige pand zijn daar nog een aandenken aan.
Tientallen miljoenen
Mooi kost geld: tientallen miljoenen euro's. Maar door het hele proces zoveel mogelijk zelf te begeleiden met een eigen projectleider en werkgroepen met ook eigen medewerkers kon het project binnen budget worden uitgevoerd. ‘We konden geen productielijn off the shelf laten bouwen’, zegt Van der Valk. ‘Wij roeren de wrongel nog met de hand. Onze kaasmakers zien aan de kleur hoever het proces is. Automatiseren maakt de kwaliteit misschien wel uniformer, maar niet beter.’
Koningin Máxima
Na twee jaar bouwen werd het nieuwe bedrijfspand met kaasmakerij, kantoren en rijpingsruimte in 2014 geopend door koningin Máxima. Het is – vanaf de weg gezien – dezelfde volgorde als die waarin de Beemsterboerderijen zijn gebouwd: woonhuis-stallen-opslag. De kaasmakerij is een relatief laag met een hoogte van 7 meter. Maar wel 56 meter breed en 221 meter lang. Vrijwel meteen na de opening kreeg CONO er twee prijzen voor. ‘Het voelt wel goed dat we twee architectuurprijzen kregen. Toen wisten we zeker dat we goed zaten met onze nieuwe kaasmakerij.’
