23 MRT, 2023 • Europees nieuws

Relatie EU-VK: nieuw ‘Windsor Framework’ om problemen Noord-Ierse protocol aan te pakken

Eind februari hebben de EU en het VK een politiek akkoord bereikt om de praktische uitdagingen aan te gaan waar bedrijven en burgers in Noord-Ierland sinds de Brexit mee te maken hebben. Het akkoord is een belangrijke stap in de afhandelingen van de gevolgen van de Brexit. Ook versterkt het de diplomatieke relatie, die tijdens Brexit juist steeds vijandiger was geworden. Voor Nederland een goede aanleiding om nog meer in te zetten op het versterken van de bilaterale relatie.

 

Noord-Ierse Protocol
Als onderdeel van het terugtrekkingsakkoord tussen de EU en het VK is het zogenoemde ‘Noord-Ierse Protocol’ op 1 januari 2021 in werking getreden. Noord-Ierland bleef onderdeel van de Europese Interne Markt en moet zich aan Europese handelsregels houden. Hiermee werd een harde grens op het Ierse eiland voorkomen.

Het zorgde er echter ook voor dat Noord-Ierland veel extra douaneverplichtingen op zich kreeg en deels werd afgesloten van het Verenigd Koninkrijk. Onder andere vertragingen leidde tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten. Het ‘Windsor Framework’ zal de oude afspraken van het Protocol vervangen.

 

De nieuwe oplossing
Het belangrijkste onderdeel van het ‘Windsor Framework’ is het splitsen van de goederenstroom in een rode en groene lijn: Producten die in Noord-Ierland blijven gaan door de zogenoemde green lane en hoeven niet door dezelfde administratieve douanemolen als producten die vanuit Noord-Ierland doorgevoerd worden naar Ierland (dat wordt de red lane). Voor deze producten geldt dat ze nog wel door de douane moeten. Zo blijft de integriteit van de Interne Markt beschermd maar worden de lasten voor Noord- Ierland verlicht.

 

Verder zijn er afspraken gemaakt over onder andere douane, medicijnen, btw en accijns. De regeling voor ‘trusted traders’ (betrouwbare handelaren) is uitgebreid. Het Europese Hof blijft de hoogste juridische autoriteit op de gebieden waar Noord-Ierland de Europese handelsregels volgt.

 

Handrem op nieuwe wetgeving
Het Noord-Ierse parlement krijgt wel de beschikking over een soort handrem in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld wanneer zij denken dat een nieuwe EU wet of maatregel een te grote impact op Noord-Ierland zal hebben. Deze ‘Stormont break’(vernoemd naar het Noors-Ierse Parlement) treedt in werking als ten minste 30 parlementsleden van 2 verschillende partijen tegen de nieuwe EU wetgeving stemmen.

 

Als dat gebeurd gaan het EU en het VK gezamenlijk in overleg over vervolg stappen, zoals de mogelijkheid om die nieuwe maatregel in het hele VK in te voeren. Britse parlementsleden hebben woensdag – na hevig debat – uiteindelijk met grote meerderheid ingestemd met deze noodrem.

 

Hoe nu verder
Zowel het VK als de EU zetten nu de benodigde stappen om het bereikte akkoord in wetgeving om te zetten. Zo komt de EU met voorstellen op het gebied van Sanitaire en Fytosanitaire controles, geneesmiddelen en tariefcontingenten, die nu zullen worden voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad.

brexiteuropese unie (eu)verenigd koninkrijk