Nieuwe Nota Ruimte biedt perspectief om ruimtelijke ontwikkeling vlot te trekken en ruimte voor economie te ontwikkelen 

In de Nota Ruimte die vandaag verschijnt, schetst het kabinet de contouren voor de inrichting van Nederland de komende dertig jaar. VNO-NCW en MKB-Nederland zien na een eerste lezing waardevolle stappen richting een circulaire, duurzame en innovatieve economie. Bijvoorbeeld waar het gaat om de bescherming én strategische uitbreiding van de ruimte voor economie. Positief is ook dat het kabinet inzet op het versterken van de economie en leefomgeving in alle regio’s in ons land. Daarnaast is het een goede stap dat er niet alleen fors meer woningen komen, maar dat wonen, werken en infrastructuur als geheel worden opgepakt. 

Ons land groeit economisch en demografisch door. Ondertussen verandert de wereld en staat ons ondernemersklimaat onder druk. Om ook in de toekomst verdienvermogen te hebben en om een prettig land te zijn moeten we slimme keuzes maken over hoe we in Nederland de fysieke ruimte inrichten. Redenen voor het kabinet om de puzzel opnieuw te leggen in een nieuwe nota over ruimtelijke ordening.

De nota maakt helder waar de grote ruimtelijke opgaven liggen, zoals woningbouw, infrastructuur, energie, defensie, circulaire economie, watervoorziening, klimaatadaptatie, landbouw en natuur. De opgaven zijn groot, we staan voor een wederombouw van ons land. De komende jaren zullen er alleen al ruim 1,6 miljoen huizen bijgebouwd moeten worden. Al die mensen hebben ook werk nodig. En niet te ver van hun woning want anders komt er nog meer druk op de infrastructuur, die ook nu uitbreiding en onderhoud vraagt. Tegelijkertijd is ruimte nodig voor klimaatadaptie, de energietransitie en niet in de laatste plaats: plek voor bedrijven met hoogproductieve banen.

Ruimte nodig

Voor ondernemers is van groot belang dat de Nota Ruimte de industrieclusters, campussen en bedrijventerreinen van nationaal belang beter beschermt: dat is essentieel voor ons toekomstig verdienvermogen. De ruimte voor economie bedraagt nu slechts 2,5 procent van Nederland. Hier wordt het grootste deel van het geld verdiend. Om ook in de toekomst een weerbare economie te hebben, moeten bedrijven ruimte krijgen – fysieke ruimte én milieu ruimte. Ons land groeit en er is ruimte nodig voor een circulaire en duurzame economie. Wij verwachten wij dat in 2050 4 tot 5% van het landoppervlak nodig is voor onze economie. Er is snelle actie nodig – zoals het kabinet recent aangaf is over vijf jaar in grote delen van Nederland geen ruimte meer voor nieuwe bedrijvigheid op de bedrijventerreinen en in de industrieclusters. Het kabinet stelde dan ook terecht vast dat de ruimte voor economie niet meer verder mag afnemen^[1]. Anders komen ondernemers letterlijk klem te zitten en kunnen zij niet verder bouwen aan de economie van de toekomst.

Wij vinden het belangrijk dat het kabinet nu nieuwe locaties voor grootschalige woningbouwontwikkeling aanwijst, en dat er mogelijkheden komen om op méér plaatsen in ons land ontwikkelingen mogelijk te maken. Dat is hard nodig om de ambitie van een woningproductie van 100.000 woningen per jaar te kunnen waarmaken. Nieuwe woningbouwlocaties moeten daarnaast  direct vanaf de eerste plannen worden gecombineerd met ruimte voor werkgelegenheid en bereikbaarheid. Want zonder werk of bereikbaarheid is woningbouw ook niet mogelijk. Wij vinden het belangrijk dat deze koppeling geldt voor alle gebiedsontwikkelingen – zowel bij de nationale grootschalige woningbouwlocaties, als bij de ‘grootschalige regionale woningbouwlocaties’. Het kabinet wijst daarnaast meer gebieden aan die economisch potentieel hebben en waar werken en wonen beide ontwikkeld kunnen worden.

De ontwerp-Nota Ruimte is de Nationale Omgevingsvisie onder de Omgevingswet en is bindend voor het Rijk en richtinggevend voor het bestuurlijk handelen van andere overheden. De nieuwe Nota Ruimte wordt spoedig door het kabinet ter inzage gelegd, zodat alle partijen kunnen reageren. Later volgt de definitieve nota Ruimte met een Uitvoeringsagenda van het kabinet. VNO-NCW en MKB Nederland zullen dit najaar met een zienswijze komen. Het komend kabinet zal de wederombouw van Nederland oppakken – en bijvoorbeeld moeten bepalen welke investeringen in infrastructuur worden gedaan. Wij zien graag een krachtige uitvoeringsagenda, die sturing geeft aan de investeringen van de Rijksoverheid in de fysieke leefomgeving.

 

[1] https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2025/06/20/kabinet-fysieke-ruimte-voor-economie-mag-niet-afnemen