2 SEP, 2024 • Achtergrond
Zo dichten we de investeringskloof
Anno 2024 gaan nog steeds kruimels van de investeringstaart naar bedrijven met een vrouwelijke oprichter. Waarom kost het vrouwelijke ondernemers zoveel meer moeite om aan financiering te komen? Deze vijf obstakels moeten eerst overwonnen worden, om voor eens en altijd een einde te maken aan die achterblijvende financiering.
Blij word je niet als je de cijfers onder ogen krijgt. Van alle ondernemers in Nederland is 38 procent vrouw, terwijl maar 10 procent van de beschikbare financiën naar vrouwen gaat, aldus ABN AMRO. Minder dan 1 procent van al het durfkapitaal gaat naar bedrijven met vrouwelijke oprichters. In Europa heeft slechts één op de twintig startende bedrijven – die gebruikmaken van leningen – een vrouw aan het roer. Wereldwijd krijgen vrouwelijke ondernemers minder dan 2 procent van het beschikbare durfkapitaal.
Zo kun je rapport na rapport uitpluizen. De cijfers variëren, maar het algemene beeld is niet bemoedigend. Ondanks het groeiend aantal vrouwelijke ondernemers en alle publiciteit rondom achterblijvende investeringen, kost het vrouwelijke oprichters veel meer moeite om financiering binnen te harken.
Wat is er aan de hand? Wat moet er gebeuren om een eind te maken aan die achterblijvende investeringen voor vrouwen? We vragen het Simone Brummelhuis van het Borski Fonds, Cilian Jansen Verplanke van Karmijn Kapitaal en ondernemer Julie Munneke. Zij is eigenaar van babyspullenverhuurbedrijf Tiny Library.
#1 Speelveld moet gelijkgetrokken
‘Het gaat er niet om of vrouwen beter zijn dan mannen, maar wel net zo goed’
Bij het jonge bedrijf Tiny Library van Julie Munneke huur je via een vast bedrag per maand babyspullen, van kinderwagens en ledikanten tot speelkleden. De ondernemer zocht financiering om haar startup te laten groeien: om het technische platform uit te breiden, nieuwe babyspullen te kopen, en magazijn en refurbishment center op te zetten. Dit jaar haalde ze 1,4 miljoen euro op. Daarvoor voerde ze zo’n 50 gesprekken, vertelt Munneke, met investeerders die voor 99 procent uit mannen bestonden. ‘Die gesprekken verliepen allemaal open en respectvol’, aldus de ondernemer. ‘Wel kreeg ik vaak te horen dat mijn bedrijf uiteindelijk niet helemaal paste bij het investeringsfonds. Of ze zeiden: mooie pitch, maar we kunnen hier geen tijd voor vrijmaken. Dat kan. Er zijn altijd goede argumenten waarom een deal niet doorgaat.’
Toch denkt Munneke dat ze minder gesprekken had hoeven voeren als de investeerders, zeg, voor 99 procent uit vrouwen zou bestaan.
‘Met name ook vanwege mijn type bedrijf. Mannen hebben toch minder affiniteit met babyspullen. Ik kan het niet bewijzen, maar je wordt toch snel gezien als ‘dat moedertje met haar bedrijfje’ en misschien minder serieus genomen.’
Twee mannelijke ondernemers begonnen tegelijkertijd met haar – in 2020 – een soortgelijk bedrijf vertelt ze, met hetzelfde businessmodel. ‘Alleen verhuurden ze geen babyspullen maar gereedschap.’ Zij haalden in één keer bijna twee miljoen euro op, zegt Munneke.
‘Dat gaf wel te denken’.
Cijfers en groeipotentie zijn belangrijk, concludeert ze. ‘Maar uiteindelijk gaat het om vertrouwen, of iets de investeerder aanspreekt. Dat zijn veel minder tastbare punten.’
‘Mensen praten het liefst met mensen op wie ze lijken’
Volgens Cilian Jansen Verplanke is die conclusie helemaal niet gek. Zij is oprichter van Karmijn Kapitaal – een investeringsfonds dat alleen geld steekt in groeibedrijven die al langer bestaan, met zowel vrouwen als mannen in het managementteam. ‘Mensen praten het liefst met mensen op wie ze lijken’, weet de investeerder. ‘Unconscious bias, onbewuste vooroordelen, hebben we allemaal. Maar in de investeringswereld betekent dat vooral: mannelijke investeerder zoekt mannelijke ondernemer.’
Die onbewuste vooroordelen moeten we thuis laten. ‘Het gaat er niet om of vrouwelijke ondernemers beter zijn dan mannen of andersom. Uitgangspunt is dat vrouwen het net zo goed kunnen als mannen. Pas dan creëer je een gelijk speelveld met gelijke kansen.’
#2 Onthoud dat niet iedereen dezelfde taal spreekt
‘Vrouwen zijn realistischer in hun groeiprognoses’
Volgens Simone Brummelhuis is de taal die vrouwelijke ondernemers spreken anders dan die van hun mannelijke concullega’s die financiering zoeken. Brummelhuis is mede-oprichter van het Borski Fonds, dat durfkapitaal beschikbaar stelt voor snelgroeiende innovatieve (tech)startups. De blik is met name gericht op bedrijven met een vrouwelijke founder.
‘Mannelijke investeerders zijn gewend dat iemand een zeer opgeklopt verhaal houdt, en halen bij wijze van spreken automatisch 50 procent van het gevraagde investeringsbedrag af. Alleen: een vrouw presenteert vaak een realistische prognose’, aldus Brummelhuis. Als je dán het gevraagde bedrag halveert, blijft er weinig over, of investeerders zien er zelfs helemaal van af.
Bedrijven met vrouwelijke cfo’s zie je niet snel een steile groeicurve presenteren, zegt ook Verplanke (Karmijn Kapitaal). ‘Vrouwen praten minder in termen als: de sky is the limit.’
Vrouwelijke ondernemers krijgen volgens haar meer vragen over risico’s en het verleden, waar mannen vooral worden bevraagd over opportunities en de promise. ‘Als de focus in het gesprek vooral ligt op risico’s, dan ziet een investering er ook meteen veel risicovoller uit.’
Munneke merkte inderdaad dat de communicatie met vrouwelijke investeerders – ja, ze klopte ook aan bij Borski en Karmijn – anders ging. ‘Er werd meer naar mijn visie gevraagd, de impact die ik wil maken met mijn bedrijf. De communicatie was persoonlijker.’
Investeerders zijn geneigd te investeren in ondernemers die al eerder bedrijven naar de markt hebben gebracht, weet Brummelhuis. ‘En dat zijn vaak mannen. Bij vrouwen kom je vaker iemand tegen die iets voor de eerste keer doet – een bedrijf starten, kapitaal vragen, een bedrijf verkopen.’ Gewoon, omdat historisch gezien meer mannen ondernemer zijn en vrouwen dat nu inlopen. ‘Dat hoor je als investeerder mee te wegen.’
#3 Trek meer vrouwelijke investeerders aan
‘Hoe meer vrouwelijke investeerders, hoe meer oog voor vrouwelijke ondernemers’
De investeringswereld is nog steeds zeer masculien, zoveel moge duidelijk zijn. Om de investeringsachterstand bij vrouwelijke ondernemers weg te krijgen, helpt het simpelweg om meer vrouwelijke investeerders aan te trekken. ‘Hoe meer vrouwelijke investeerders, hoe meer oog voor vrouwelijke ondernemers’, aldus Brummelhuis. Niet voor niets kent ‘haar’ Borski Fonds een scoutprogramma. ‘In de afgelopen vier jaar hebben we vijftien vrouwen gescout bij onder meer universiteiten en hogescholen. Zij namen een aantal maanden een kijkje in ons vak. Sommigen bleven bij ons werken, anderen stroomden door naar andere investeringsfondsen.’
Toeval is het dus niet dat ruim 30 procent van de bedrijven die bij Borski aankloppen, een vrouwelijke oprichter hebben. Vaak brengen die medische innovaties op de markt, gericht op de vrouwelijke gezondheid. Een apparaatje waarmee je je progesteronspiegel – lees: je vruchtbaarheid – meet. Of medische hulpmiddelen om incontinentiestress bij vrouwen tegen te gaan.
Brummelhuis: ‘Vrouwen hebben andere ervaringen, andere problemen waarvoor een oplossing kan worden bedacht.’ Inclusive innovation noemt ze dat, oftewel inclusieve innovatie. ‘Daarin liggen enorme kansen. Er zijn heel veel vrouwelijke wetenschappers, ook in onze portfolio.’
Karmijn Kapitaal investeert alleen in bedrijven met genderdiversiteit binnen de board. ‘Maar we zijn zelf ook in de 15 jaar dat we bestaan geëvolueerd’, zegt Verplanke. ‘In het begin waren we met name op zoek naar sectoren met een representatie van vrouwelijke ondernemers, actief in zorg, educatie of consumptiegoederen– en daar investeerde het fonds dan ook in. Nu kijken we naar een breder, holistischer verhaal: wat doen al die bedrijven als het om impact gaat in de maatschappij?’ Zo was hun laatste ‘koop’ InvesTree, dat lokale overheden adviseert over groenvoorziening en boominspecties doet. ‘Leefbare steden gaat ons aan het hart.’
Volgens Verplanke – ‘maar daar is veel onderzoek naar gedaan hoor!’ zijn bedrijven met een inclusief managementteam innovatiever. ‘Er mag ruimte zijn voor andersdenkenden. Een inclusieve werkcultuur zorgt ervoor dat meer mensen zich happy voelen, innoveren en zich kunnen ontplooien. En dat leidt tot meer klanttevredenheid. Het werkt als een trein met verschillende wagons.’
#4 Vrouwen moeten durven lenen:
‘Vrouwen moeten geld voor hen laten werken’
Niet alleen zijn er nog te weinig vrouwelijke investeerders, ook weten vrouwelijke ondernemers de toegang tot kapitaal niet altijd te vinden.
Dat kan liggen aan het netwerk waarin vrouwelijke ondernemers zich begeven. Brummelhuis: ‘Het eerste geld haal je vaak op bij mensen om je heen: family, friends and fools. Vrouwen kennen meer vrouwen, zitten meer in vrouwennetwerken, en daar zijn minder investeerders die jou weer kunnen introduceren bij allerlei fondsen.’
Sowieso moeten vrouwen meer durven lenen, aldus Verplanke. ‘Vrouwelijke ondernemers vinden lenen over het algemeen erg vervelend. We houden niet van schuld, wél van een appeltje voor de dorst. Maar als je wilt groeien, moet je investeren.’
Verder merkt ze dat vrouwen nog onvoldoende kennis hebben op financieel gebied, en over hoe je vermogen voor je kan laten werken. ‘Die kennis moet veel meer beschikbaar worden gesteld door bijvoorbeeld de bank.’
‘Vrouwen met geld: wend je geld aan om andere vrouwen te helpen’
Want met geld van vrouwen, kan veel meer worden gedaan. ‘Geld dat vrouwen hebben verdiend met hun bedrijf, hebben gekregen via vererving of waar dat vermogen maar ook vandaan komt – dat staat vaak gewoon lekker op de bank. Maar dat vermogen wordt aangevreten door inflatie. We hebben het over miljarden euro’s die niet aan het werk worden gezet. Dat geld kan ook in de volgende generatie vrouwelijke ondernemers worden geïnvesteerd. Daarom mijn oproep: ‘Vrouwen met geld: wend je geld aan om andere vrouwen te helpen.’
#5 Potentie beter aanboren
‘Dit heeft invloed op de héle samenleving’
Bij de vraag waarom investeringen in vrouwelijke ondernemers achterblijven, gaat het om problemen erkennen, doelen stellen en je daaraan committeren, somt Brummelhuis op. De nieuw gesmede alliantie code V – dat als doel heeft gelijke financieringskansen voor vrouwelijke ondernemers te creëren – past dan ook in haar straatje. Borski, Karmijn en 81 andere investeringsfondsen, banken, vermogensfondsen, overheidsinstellingen en belangenorganisaties hebben zich er inmiddels bij aangesloten.
Waarom dit initiatief het verschil gaat maken? ‘We zijn datagedreven’, benadrukt Verplanke. ‘Dat wil zeggen dat alle ondertekenaars hun data beschikbaar stellen, zodat je kunt meten wat er daadwerkelijk aan de hand is en je gericht interventies kunt doen.’
Hoeveel van de beschikbare financiering gaat er bij een bank naar vrouwen? Is het te weinig? Waar ligt het dan aan? ‘Misschien vinden vrouwen het vervelend om zo’n bankgebouw in te lopen, te overweldigend, te onpersoonlijk, of wat dan ook’, zegt Verplanke. ‘Misschien ligt het aan die onbewuste vooroordelen van de mannelijke investeerders. Als je dat weet, kun je daarmee aan het werk.’
Dat kan helpen die financieringskloof te dichten, aldus Brummelhuis. ‘Want die is niet alleen nadelig voor vrouwelijke ondernemers. De funding gap resulteert in een innovatiekloof, dat leidt tot een vermogenskloof – het vermogen tussen mannen en vrouwen dat ongelijk is verdeeld. Dat heeft een negatieve invloed op de economische groei, de werkgelegenheid. Door die achterblijvende investeringen bij vrouwelijke ondernemers laat je zoveel invalshoeken, kennis en potentie liggen. Dat heeft invloed op de héle samenleving.’
Funding gap gaat niet alleen over vrouwenNiet alleen vrouwelijke ondernemers hebben moeite om aan investeringen te komen. De zogeheten funding gap gaat ook over founders met een etnische achtergrond of mensen uit de LHBTQ+-community. Om een beeld te geven: bij etnische founders komt maar 0,51 procent van alle investeringen terecht. Investeringsfondsen als Stichting Dutch New Narrative Lab (DNNL), Fair Finance Fund en stichting MKB Financiering proberen daarin verandering te brengen.
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
Handig: de wekelijkse Forum-alert
Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.