3 AUG, 2005 • Portret

Wim van der Leegte - zoeken naar gezonde stress

Wim van der Leegte (57) doet het op zijn eigen manier. Gewoon, zonder veel poespas. Zijn VDL Groep omvat inmiddels 67 industriële bedrijven. Het einde is nog niet in zicht, want voor iemand met prestatiedrang valt er altijd wel iets te winnen.

In de vensterbank van zijn werkkamer ligt een lunchpakket in aluminiumfolie. Dat neemt hij al bijna veertig jaar mee van huis en waarom zou hij dat veranderen? Als anderen hem een gewoon mens noemen, laat hij zich dat graag aanleunen. “Dat vind ik super, ben ik trots op. Ik ben iemand die met iedereen communiceert. Aan status heb ik een enorme hekel. Tegen mij hoef je niet te meneren.”

Die gewoonheid van Wim van der Leegte kan deels verklaard worden uit het feit dat hij als 19-jarige het bedrijf van zijn vader moest overnemen omdat die overspannen was geworden. Omdat hij het raar vond dat werknemers van veertig ‘u’ tegen hem zeiden, wordt er sindsdien bij de VDL Groep getutoyeerd.

De aanwas van de VDL Groep tot 67 industriële bedrijven is min of meer te danken aan een behoefte aan “gezonde stress”. Van der Leegte had in de jaren zeventig het ‘moederbedrijf’ op orde en was op zoek naar een nieuwe uitdaging. Die vond hij in de overname van andere bedrijven.

De nieuwste loten aan de stam zijn de twee bedrijven in Emmen en Roden van Bernard Wientjes, de huidige voorzitter van VNO-NCW. De VDL Groep werkte al anderhalf jaar samen met het bedrijf in Emmen aan de productie van de nieuwe rode brievenbussen van TPG Post. Net als de andere bedrijven zullen ook deze twee zelfstandig verdergaan, aangestuurd vanuit Eindhoven door een achtkoppig directieteam. De gezamenlijke omzet is zo’n 900 miljoen euro.

U heeft eens gezegd dat u door wilt gaan tot de 1 miljard omzet.

“Nou, ik wil doorgaan zolang mijn gezondheid het toelaat. 1 Miljard is een leuke mijlpaal, maar geen doel op zich. Het gaat nu hartstikke goed met de bedrijven. Ik kan me voorstellen dat de huidige structuur niet meer werkt als het er – zeg maar – tweehonderd zijn, maar dan verzinnen we wel iets nieuws.”

U zoekt nog steeds die gezonde stress?

“Ik vind bedrijven interessant. Maar een overnamekandidaat moet wel passen bij de rest. De grootte van bedrijven wordt nu belangrijker. Een bedrijfje met een omzet van 3 miljoen euro is niet interessant voor ons, want daar moeten we naar verhouding te veel aandacht aan besteden.”

Van der Leegte heeft zijn twee zoons en dochter in het bedrijf, maar denkt nog lang niet aan het overdragen van de leiding. “Ik heb nu het streven dat ik mijn aandelen houd tot aan mijn dood. Stoppen op mijn 65ste is in elk geval geen overweging. Of ik dan president-commissaris word, zien we dan wel weer. Vroeger riep ik dat ik op mijn 40ste zou stoppen, dat vond ik wel stoer klinken. Toen ik 40 was, maakte ik daar 50 van. Daarna heb ik geen leeftijd meer genoemd.”
Sterker nog: onlangs voltooide hij zijn hts-studie werktuigbouwkunde. Die had hij als 19-jarige noodgedwongen moeten onderbreken. Bij wijze van uitzondering mocht hij indertijd stage lopen in het familiebedrijf. Die drie maanden werden er zes, dat werden er negen, en daarna was er geen weg meer terug. Lachend: “Ik heb dus 38 jaar stage gelopen. Toen ik eind vorig jaar geslaagd was voor de hts, zei een van mijn medewerkers: en nu nog een goeie baan.”

Het afronden van de studie werd vooral door de buitenwereld geïnitieerd. Van der Leegte is actief in het Programma Horizon, een actieplan voor de versterking van de economische structuur in de Eindhovense regio. Eén van de projecten is het Competentie Ontwikkelpunt, waarmee mensen uit het bedrijfsleven via studie op een hoger peil worden gebracht. Voor dat project was een boegbeeld nodig en dat werd Van der Leegte.

Lef

Hij heeft nooit spijt gehad van zijn vroege volwassenheid. De leiding krijgen als 19-jarige gaf hem adrenaline. Zijn vader was vooral een man van de techniek, die het mooi vond om apparaten uit te vinden. “Hij was veel minder bezig met de financiële kant van het verhaal, kon er ook niet mee omgaan als die negatief was. Ik deed de techniek er eigenlijk een beetje bij en vond de rest van het werk veel interessanter. De zakelijke kant, het op de centen letten, heb ik meer van mijn moeder. De lef en het emotionele karakter heb ik van mijn vader.”

“Tot aan zijn dood in 1991 is mijn vader als adviseur en commissaris bij het bedrijf gebleven. Ik heb altijd respect voor hem gehad. Als we samen naar een klant gingen, was hij de baas. Maar ik was degene die het intern allemaal moest regelen. In het begin botste dat nog wel eens, als ik wilde stoppen met een verliesgevend product dat hij had ontwikkeld. Dat vond hij natuurlijk niet leuk.”

Het bedrijf van zijn vader speelde al vroeg in zijn leven een belangrijke rol. Toen hij zes was, verhuisde het gezin – hij had twee jongere broers – naar het eerste bedrijfspand. “Vader heeft ons altijd betrokken bij het bedrijf. Dan gingen we bijvoorbeeld folders rondbrengen in de nieuwbouwwijken van Veldhoven, om de wasmachine die hij had ontwikkeld te verkopen. We zijn alledrie in de techniek beland omdat we veel waardering voor hem en het werk dat hij deed hadden. Als mensen vroegen wat we wilden worden, zeiden we altijd: net als ons pa.”

Zijn eigen kinderen zijn ook in het vak beland. Zijn twee zoons werken bij VDL en hebben de hele fabriek inmiddels doorlopen. Zijn dochter niet, “want een meiske moet je toch een beetje in bescherming nemen. Maar zij werd als 20-jarige wel directeur van een metaalbedrijf met 35 man personeel. Ze is net moeder geworden en neemt nu even pauze, maar ze blijft natuurlijk betrokken.”

Hij is er trots op dat zijn kinderen zeker zo’n sterk VDL-hart hebben als hijzelf. Zijn vrouw is tien jaar commissaris geweest bij het bedrijf. In een familiebedrijf is het volgens hem belangrijk dat elk familielid het bedrijf en de mensen snapt, dat zij niet te ver van het bedrijf af staan. “Want stel dat mij iets gebeurt, dan moet het wel doorlopen.”

Chauvinisme

Binnen VDL gelden een enkele basisregels. Vergaderd wordt er buiten werktijd. Niet omdat Van der Leegte vergaderen tijdsverspilling vindt, integendeel. “Communicatie met elkaar is een belangrijk aspect. Maar wannéér je dat doet, is ook belangrijk. Als medewerkers vergaderen onder werktijd, zijn ze niet aanspreekbaar voor anderen en ligt hun productie stil. Ook de ondernemingsraad vergadert ‘s avonds.”

Pikt het personeel dat?

“Pikken is niet het juiste woord. Als mensen bij een succesvol bedrijf werken, dan zien ze het belang van zo’n aanpak in. Ik zeg altijd tegen ze: wat zou je doen als het jouw zaak was?”

Een ander aspect van de VDL-filosofie is het chauvinisme. Van der Leegte moet niets hebben van verhalen over het verplaatsen van de productie naar China. We hebben onze handen vol aan onze Nederlandse bedrijven en daar gaat het goed mee. Dan wil hij zijn medewerkers niet straffen met vertrek naar China. Ook koopt VDL zoveel mogelijk Nederlandse producten in: lampen en tv’s zijn van Philips en het autopark is Europees.

En als Chinese producten nu net zo goed en goedkoper zijn?

“Dan hoeven wij ze niet. Daar ben ik eerlijk in. Ik zie ook wel in dat China een van de economieën van de toekomst is, maar als wij met onze medewerkers een team blijven vormen, dan redden wij het hier in Nederland wel.”

Zijn chauvinisme heeft nog een andere reden. Hij wil zijn mensen in hun moedertaal kunnen aanspreken. “Engels spreek ik nog wel, maar ik heb het met een Brits bedrijf meegemaakt dat de werknemers daar zo plat spraken dat ik hen niet verstond en zij mij niet. De communicatie was nul. Zo kunnen we de VDL-filosofie niet overbrengen.”

Van der Leegte blijft liever dicht in de buurt van zijn wortels. Onlangs is hij met zijn vrouw een weekend naar New York geweest. Dat was een kadootje van het personeel ter ere van het vijftigjarig bestaan van het bedrijf. Hij kreeg het in 2003 en heeft er op aandringen van het personeel na twee jaar eindelijk gebruik van gemaakt. “Ik denk altijd dat ik hier, bij het bedrijf, moet zijn. Terwijl ik natuurlijk ook wel weet dat het een week zonder mij ook wel draait.”

Zijn enige ‘uitspatting’ is de Stoeterij Duysels Hof die hij bij zijn huis in Duizel heeft. Hij zocht een bestemming voor de lap grond en kwam toen bij paarden uit. Maar omdat het “kijken naar die paarden in de wei” na verloop van tijd begon te vervelen, heeft hij zijn eigen VDL Groep Team van springpaarden en –ruiters opgericht. En met succes: zijn ruiter Mathijs van Asten werd onlangs Nederlands kampioen, twee jaar na diens broer Leopold, die ook ‘stalruiter’ is.

Als zijn team aan de beurt is bij een wedstrijd kan hij geen letter of cijfer meer fatsoenlijk op papier krijgen. Dat verbaast hem zelf. “Wat zit ik me nou druk te maken, denk ik dan. Ik zou dat paard wel over de hindernissen heen willen kijken. Ik hou toch die prestatiedrang, wil altijd de beste zijn. Laatst heb ik bij volleybal een spier verrekt omdat ik een bal die ik eigenlijk had moeten laten gaan toch probeerde te pakken.”


Curriculum vitae

 

1947 Geboren in Nuenen
1966 Vader opgevolgd in het bedrijf
1972 Officieel aandeelhouder
1979 Start groei (begonnen met overnames)
1999 Commissaris bij PSV
2003 Oprichting VDL Groep Springteam

Vijf stellingen voor Wim van der Leegte

Het kabinet haalt 2007.

“Ik denk het wel. Het is er eigenwijs genoeg voor. Anders was het allang gevallen. Wat mij tegenvalt, is de daadkracht. Ministers zijn niet in staat om het ambtenarenblok te laten doen wat zij willen. En ze krijgen hun beleid niet verteld aan het volk. Misschien zijn ze niet gewoon genoeg.”

‘Koopt Nederlandsche waar, steunt elkaar!’

“Helemaal mee eens. En als je geen Nederlandse waar kunt kopen, koop dan Europese waar. Dat is goed voor de Europese en daarmee de Nederlandse economie.”

Nieuwe kerncentrales zijn welkom, ook bij mij in de buurt.

“Absoluut mee eens. De energievoorziening wordt een groot mondiaal probleem. Olie raakt op en windenergie is te duur. Wat als China straks echt meedoet? Ik denk dat kernenergie minder gevaarlijk is dan twintig jaar geleden. En die centrale hebben we al in de buurt, bij Mol net over de grens met België.”

PSV wordt geen landskampioen.

“Ik denk dat ze het wél worden. Het vertrek van het middenveld is natuurlijk een hele aderlating, maar Hiddink lost dat wel op. Kijk maar naar het afgelopen seizoen. Vooraf dacht iedereen dat PSV geen kampioen kon worden omdat het zo’n bijeengeraapt zooitje was.”

Ook Nederland zal niet aan een bomaanslag ontkomen.

“Ik hoop natuurlijk van wel. Als mensen plannen hebben voor een aanslag, kun je je daar niet echt tegen wapenen. Je kunt het immers niet aan mensen zien. Als gewone mensen kunnen we proberen om meer begrip voor elkaar te krijgen, maar extremisten krijg je niet veranderd.”

Handig: de wekelijkse Forum-alert

Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.