Wat kun je doen als je een ingenieus landbouwvoertuig bouwt en er bestaan nog geen keuringsnormen voor? Nou, fluiten naar je Europese typegoedkeuring. Het overkwam Eelco Osse, directeur van Machinefabriek Boessenkool. ‘We zijn een machinefabriek, géén lobby-instituut.’
‘De keurmeesters die we hier over de vloer hebben gehad, vonden het echt vervelend’, vertelt machinefabriek-directeur Eelco Osse. ‘Dat nou uitgerekend hún organisatie die zich profileert als innovatief de toepassing van innovaties als de onze in de weg staat!’ Natuurlijk heeft hij er begrip voor dat keuringsinstituut RDW bij de beoordeling van zijn MultiToolTrac niet ineens een oogje kan dichtknijpen. Maar wrang blijft het dat zijn mooie machine het voorlopig nog moet doen zonder een Europese typegoedkeuring.
Hoe Boessenkool op het idee kwam
Het is snel gegaan. Dik drie jaar geleden raakte Osse bij toeval verzeild in de ontwikkeling van de MultiToolTrac. ‘Op een dag stonden er zeven akkerbouwers bij ons op de stoep. Ze vertelden me dat ze op zoek waren naar een alternatief voor de traditionele landbouwtrekker. Het moest een voertuig worden met elektrisch hybride aandrijving die goed uit de voeten kan op het land én op de openbare weg.’ In eerste instantie hadden de ondernemers een poging gewaagd bij traditionele tractorfabrikanten. Maar die zagen geen brood in hun complexe verlanglijstje. Of Osse ze dan misschien kon helpen. Hij durfde het wél aan. Het resultaat van het ontwikkelwerk van de ingenieurs van zijn bedrijf is een voertuig dat er anders uitziet dan een traditionele landbouwtrekker en aanzienlijk praktischer is. Al was het maar omdat vóór, achter en onder het voertuig werktuigen kunnen worden gehangen.
Geen EU-goedkeuring
De eerste twee exemplaren van de MultiToolTrac die in aanbouw zijn bij Machinefabriek Boessenkool aan de Almelose Turfkade, zijn eenvoudigweg niet over het hoofd te zien. Met hun hoogte van 4 meter torenen ze hoog uit boven de overige producten waaraan wordt gewerkt. De voertuigen, waar vóór, achter en onder verschillende landbouwmachines kunnen worden gehangen en die vol zitten met innovatieve snufjes, zijn bijna klaar. De hoog op de poten staande gevaartes zijn al grotendeels afgewerkt en gespoten in de huiskleur van het bedrijf.
Nog niet zo lang geleden had Osse er alle vertrouwen in dat de MultiToolTrac zonder al te veel problemen in aanmerking zou komen voor de Europese typegoedkeuring. Een belangrijk document. Want eenmaal voorzien van dit keurmerk, worden de machines in heel de Europese Unie toegelaten op de openbare weg. Net zoals dat het geval is bij bijvoorbeeld personenauto’s. Maar helaas, die Europese typegoedkeuring is er nu een paar maanden later nog steeds niet. Een flinke domper, zeker als je in aanmerking neemt dat deze maand de eerste exemplaren van de MultiToolTrac worden afgeleverd.
‘Als we de MultiToolTrac in Duitsland willen verkopen, moeten we ‘m in elk Bundesland opnieuw laten keuren’
Niks mis mee
Zoals de vlag er nu voor staat, rest Boessenkool niets anders dan in elk land waar ze de werktuigdrager willen verkopen de gang te maken naar de nationale keuringsinstantie. En als er nou wat loos was, maar dat is dus niet zo, verzucht Osse. Het venijn zit in de toegepaste techniek. ‘We hebben de MultiToolTrac voorzien van elektrische remmen. En die techniek voldoet perfect.’
Remmen doet de werktuigdrager inderdaad als de beste. En ruimschoots binnen de afstanden die daarvoor zijn opgenomen in Europese regelgeving. ‘Probleem is dat de werking van het systeem voor een instantie als de RDW niet is te controleren. Simpelweg omdat daar geen Europese keuringsnormen voor bestaan.’ Hij voelt zich gesteund door de RDW-keurmeesters die de MultiToolTrac met het oog op de goedkeuring testten. Zij kwamen tot dezelfde conclusie: niks mis mee. ‘De keurmeesters vonden dat we ons werk goed hadden gedaan. Ze waren zeer te spreken over de machine, óók over de werking van het remsysteem. De individuele goedkeuring kwam dan ook zonder problemen af. Maar ja, die typegoedkeuring…’
Osse begrijpt wel dat de Europese Unie de normen niet ‘even’ aanpast, omdat een Almelose machinebouwer aangeeft dat toepassing van deze techniek hem toevallig beter uitkomt. Maar waarom kijken ze niet simpelweg naar het eindresultaat dat met die techniek wordt bereikt? Want daar gaat het uiteindelijk toch om?
Export lastiger
Volgens Osse doet de RDW hard zijn best om de Europese typegoedkeuring voor de MultiToolTrac alsnog los te krijgen. Tot nu toe helaas zonder resultaat. Dankzij de individuele goedkeuring waar Boessenkool het nu mee moet doen, valt de werktuigdrager in de zogenoemde kleine serie-categorie. Dat is een ‘tussencategorie’ goedkeuring voor voertuigen met een jaarproductie van maximaal honderd stuks, waar ook andere grote machines als bietenrooiers onder vallen. In Nederland hoeft daardoor gelukkig niet elk exemplaar meer langs de RDW voor een keuring, voordat het de openbare weg op mag.
Osse: ‘In Nederland kunnen we met die indeling in die categorie prima uit de voeten. We zullen hier toch niet gauw meer dan honderd exemplaren op jaarbasis verkopen. Maar stel dat we de MultiToolTrac willen gaan verkopen in Duitsland. Dan moeten we ‘m in elk Bundesland opnieuw ter keuring aanbieden. En dan hebben we het alleen nog maar over Duitsland. Geen aanlokkelijk vooruitzicht. Zeker als je bedenkt dat je met een Europese typegoedkeuring op zak in één keer klaar bent voor de hele Europese Unie. Gewone trekkers hebben zo’n goedkeuring wél.’
Intensief lobbyen
De akkerbouwers die met hun wensen aan de basis stonden van de MultiToolTrac, hoeven niet meer te worden overtuigd van de kwaliteiten van het voertuig. Hun ‘live’ kennismaking met het product sloot aan bij de verwachtingen. Zij hebben hun eerste bestellingen inmiddels gedaan. De wens om voor de MultiToolTrac een Europese typegoedkeuring los te krijgen, is er nog steeds. Maar zoals het er nu naar uitziet kan dat niet zonder een ingrijpende aanpassing van het voertuig.
Osse zou het jammer vinden als het daar op uitdraait. ‘Het elektrische remsysteem dat we nu gebruiken werkt feilloos. Toevoegen van een mechanisch systeem zou ook nog eens extra gewicht betekenen en extra kosten. Daar zit toch niemand op te wachten?’ Het zou Osse veel waard zijn als ‘Brussel’ er alsnog van kan worden overtuigd dat het nu gemonteerde remsysteem aan alle eisen voldoet en dus niet hoeft te worden aangepast. Maar hij vreest dat er nog best een paar jaar overheen gaan voordat het zover is. ‘Ik ben bang dat daar een intensieve lobby voor nodig is. En daarvoor zijn wij helaas niet toegerust. Wij zijn een machinefabriek, geen lobby-instituut.’
Voertuig vol innovaties
Smal op de wielen voor het rijden op de openbare weg, breed op de wielen voor gebruik in het veld. Een variabele spoorbreedte was een van de belangrijkste wensen van de akkerbouwers die aan de basis stonden van de MultiToolTrac. Een ingenieus schuifsysteem maakt het mogelijk de afstand tussen linker- en rechterwiel aan te passen. De smalste stand is bedoeld om probleemloos over de openbare weg te rijden. De breedste stand is voor op het land. Die stand zorgt ervoor dat in het werk kan worden volstaan met een zo klein mogelijk aantal voertuigbewegingen.
Maar er stond meer op het verlanglijstje. Zo moest de werktuigdrager een scala aan werktuigen met zich mee kunnen voeren. Belangrijke eis was verder dat de berijder van het voertuig de meegevoerde werktuigen in het zicht moest hebben, zonder dat hij daarvoor de halve dag over zijn schouder hoeft te kijken. Dat scheelt een hoop nek- en rugklachten.
Ook in de techniek wijkt het ding fors af van het gangbare. Vierwielsturing bezorgt de 7,5 meter lange machine een opvallend korte draaicirkel van slechts 12 meter. Handig als tussen schuren op het boerenerf door moet worden gemanoeuvreerd. Een elektrisch aangestuurd remsysteem zorgt voor de vereiste stopkracht.
