24 OKT, 2016 • Interview
Vincent Taapken: 'Gemeenten, blijf bij jezelf'
Steden moeten zich meer focussen op hun sterke punten, zegt project- en stadsontwikkelaar Vincent Taapken van New Industry. ‘Blijf jezelf.’ Want overal een eenheidsworst van maken heeft volgens hem geen zin. Vandaag spreekt hij op het evenement ‘Laat steden weer bruisen’ in Den Haag.
In de Randstad puilen de steden uit, elders lopen ze leeg. Hebben we een probleem?
‘Overal ter wereld trekken mensen naar de stad, ook in Nederland. Maar als ik zeven jaar vooruit kijk, zie ik juist enorme kansen voor de periferie. Als mensen straks niet meer afhankelijk zijn van zelf auto rijden door de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s, wordt reizen een feestje en is afstand geen probleem. Dan krijgen krimpgebieden bijvoorbeeld een recreatiefunctie. Zo worden ze veel makkelijker ontsloten. In het stimuleren van duurzame mobiliteit – dus de technologie van autonome auto’s – ligt volgens mij de oplossing om dat te bereiken. Daarmee los je ook problemen op van luchtvervuiling en verkeersverstoppingen in de grote steden.’
Zit dat al voldoende tussen de oren bij onze beleidsmakers?
‘Nog te weinig. Er wordt te weinig vooruit gedacht en gezegd: Autonoom rijden, dat is iets voor de toekomst. We moeten er juist nu mee aan de slag. Het is menselijk om weerstand te hebben tegen verandering. Je ziet dat er alleen tijdens een crisis beweging ontstaat – ook in steden. Tijdens de financiële crisis zag je pop-up stores verschijnen en kwamen er lagere huren. Maar op het moment dat het weer beter gaat, vervallen mensen weer in hun oude patronen. De kantorenmarkt was een groot probleem, teveel leegstand en nu wordt er weer bijgebouwd. Amper een jaar geleden ging V&D failliet en was dat een groot probleem, terwijl je daar nu niemand meer over hoort. Ik zie bijvoorbeeld dat nog teveel gemeenten vasthouden aan winkelstraten op b- en c-locaties, terwijl we nu al weten dat die kansloos zijn door de digitalisering en globalisering.’
Wat moeten steden die last hebben van leegstand en krimp dan doen?
‘Kijk, als ik elke binnenstad weer bruisend kon maken, was ik de Steve Jobs van de stedelijke ontwikkeling. Ik weet ook niet of de kern van sommige gemeenten echt zou moeten dienen als winkelgebied, zeker niet als even verderop zo’n zelfde winkelgebied ligt. Ik denk wel dat middelgrote steden en steden in krimpgebieden moeten uitgaan van hun eigenheid en authenticiteit. Dat betekent dus niet zielloos vullen van winkelcentra die eigenlijk geen bestaansrecht hebben. Het heeft geen zin om overal Blokkers en HEMA’s te hebben, zeker niet als we door autonoom rijden gemakkelijk ergens anders komen. Krimp het aantal winkelmeters in, zorg voor unieke winkels. Als je je potloden in Japan kunt bestellen, ga je niet naar de lokale kantoorboekhandel. Maar wel naar die unieke boekenzaak in de buurt.’
Snappen die steden voldoende hoe het moet?
‘Niet altijd. Wat me fascineert, is dat kleinere steden – ook in de Randstad – bouwen alsof ze een metropool zijn. Spijkenisse heeft bijvoorbeeld een waanzinnig theater laten neerzetten. Dat staat aan dezelfde metrolijn als het Luxor in Rotterdam. Op het moment dat de wethouder het lintje doorknipte, was al bekend dat er onvoldoende publiek voor was. En ook Barendrecht heeft een eigen theater. We moeten in Nederland af van die cultuur dat alles maar om de hoek moet zijn. Elders in de wereld is het ook niet uit te leggen dat bijvoorbeeld Rotterdam en Den Haag een metro en een vliegveld delen, maar elkaar overigens volledig beconcurreren. Dat is onhandig. Als je jezelf als metropoolregio gedraagt, kun je veel makkelijker de samenwerking zoeken. En tegelijkertijd jezelf blijven en focussen op je eigen sterke punten.’
‘Teveel gemeenten houden vast aan kansloze winkelstraten op b- en c-locaties’
Welke rol ziet u weggelegd voor overheden?
‘Die moeten prikkelen en vooruit durven kijken. En keuzes maken die echt goed zijn voor de stad en niet alleen voor de portemonnee. Ik zal een voorbeeld geven. Als een groot bedrijf naar een stad wil komen, krijgt die vaak carte blanche van de gemeente. Maar misschien passen hun plannen helemaal niet bij de leefbaarheid van de stad. Eén huurder slokt dan één groot gebouw op, dat misschien veel beter een ontmoetingsplek zou kunnen zijn. Dan krijg je, wat ik noem, een jaren-negentig-project waarbij een grote huurder veel macht heeft. Soms is het goed om ‘nee’ te zeggen tegen zo’n huurder. Ook beleggers en investeerders zijn vaak traditionele en voorzichtige partijen, die niet zullen kiezen voor de meest innovatieve en duurzame oplossing. Daar moet de overheid ook durven ingrijpen.’
Wie is Vincent Taapken?
Project- en stadsontwikkelaar Vincent Taapken richtte in 2008 New Industry Development op in reactie op de traditionele vastgoedcultuur. Met New Industry wil hij de stad verlevendigen door het maken van bijzondere ruimten en omgevingen om te wonen, werken en ontmoeten. Taapken is een van de sprekers op het stakeholderevent ‘Laat steden weer bruisen’ dat op 24 oktober is georganiseerd in Pathé Buitenhof in Den Haag.
Handig: de wekelijkse Forum-alert
Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.