'Ik had nog geen zin in mijn memoires'

Uri Rosenthal (69)
Was: minister van Buitenlandse Zaken (2010-2012)
Is: voorzitter Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI) , voorzitter Raad voor de civiel-militaire zorg (RZO), speciaal Nederlands gezant voor cyberspace en -security

‘Na de val van het kabinet-Rutte I had ik wel door willen gaan als minister, maar je moet er altijd rekening mee houden dat je niet in de prijzen valt in de politiek. Daar stond ik heel koel in. Als minister heb ik me sterk gemaakt voor economische diplomatie. We zaten in een moeilijke periode, en we moeten ons brood toch vooral verdienen in het buitenland. De tijd dat een Nederlandse diplomaat niet over kaas sprak, een citaat van mijn voorganger Kleffens van zeventig jaar geleden, was voorbij. Ik heb tijdens mijn ministerschap overigens gemerkt dat uitspraken en beelden een eigen leven gaan leiden in de politieke arena en in de media. Maar ook dat is politiek en daarmee heb je om te gaan.’

‘Het was een bijzondere periode met de gedoogsteun van Wilders. Ik heb niet heel veel last van zijn woorden gehad als ik in het buitenland was. Alleen met het Polenmeldpunt moesten we stevig aan de bak om ambassadeurs uit te leggen dat Wilders bepaald niet het kabinetsstandpunt vertolkte. En tegen zijn grove opmerkingen over Turkije moest ik uiteraard ook ingaan.’

‘Mijn aftreden voelde apart: ik had bij mijn aantreden in 2010 net de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, maar voelde me twee jaar later fit genoeg om nog iets op te pakken. Ik had altijd een baaierd aan activiteiten gehad, die ik allemaal moest opzeggen toen ik minister werd. Dus na mijn aftreden had ik niets, en tegelijkertijd kon ik weer alles gaan doen. Hobby’s of m’n memoires schrijven – daar had ik nog geen zin in. Terug naar de universiteit wilde ik ook niet, want ik had geen trek om weer voor de klas te staan met een hele serie colleges. Na een paar maanden werd ik benaderd voor de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie. Daarna vroeg het huidige kabinet me om de internationale cybersecuritytop in Den Haag voor te bereiden, en voor de Raad voor de civiel-militaire zorg.’

‘Het lijken misschien niet heel voordehand liggende functies, maar met de internationale cybersecurity heb ik mij als minister beziggehouden, en eerder bij het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement dat ik heb opgezet in mijn tijd als hoogleraar bestuurskunde. Verder heb ik tien jaar lesgegeven aan militairen, dus is er ook een verband met de zorg voor veteranen bij de RZO. Ik vind de zorg voor veteranen fascinerend: zoveel verschillende groepen en mensen, met mooie maar soms ook heel trieste ervaringen. Het overgrote deel is prima aan de slag in of buiten de krijgsmacht, maar er is ook een klein deel met grote problemen. Terecht dat de overheid daar een zorgplicht voor heeft.’ 

‘Wat mij aanspreekt aan de AWTI is de positie van de raad, boven de partijen. Onze adviezen moeten stevig en inhoudelijk zijn. In het advies van vorig jaar zeggen we dat de wetenschap niet op haar lauweren moet rusten maar bikkelhard bezig moet zijn om het onderzoek waarin je sterk bent tot volle wasdom te brengen. Universiteiten moeten zich profileren en dus niet meer alles willen doen. Voor bepaalde disciplines moet je als student dan ergens anders heen, wat mij betreft ook als het in het buitenland is. Dat advies is ons niet door iedereen in dank afgenomen, maar dat moet dan maar.’

‘Waar het mij om gaat, is dat het innovatieve vermogen van Nederland wordt versterkt. We moeten het hier niet van massa hebben, maar van kwaliteit en vernieuwing. En dan denk ik niet alleen aan ‘harde’ innovatie, maar ook aan arbeidsprocessen, organiseren en managen. Ook het middelgrote en kleine bedrijfsleven moet daar oog voor hebben. Zo valt het mij altijd op dat toeval een grote rol speelt in de buitenlandse activiteiten van het bedrijfsleven. Een medewerker kent toevallig iemand in het buitenland en zo gaat het balletje rollen. Dat kan beter.’