Help, de Russen komen!

Sinds de Russische president Poetin een ‘handelsoorlog’ met Europa begon, overspoelt een leger Russen elk weekend de grensstreek met Polen. Breken er dankzij de boycot ineens gouden tijden aan voor Poolse ondernemers?

‘Elke zaterdag is het weer een kleine invasie van Russen. Het lijkt de Krim wel!’ Vanuit zijn flat in Gdansk ziet kleine zelfstandige Michal Fludra elk weekeind meer Russische dan Poolse nummerborden op de parkeerplaats van het nabijgelegen winkelcentrum. Het verbaast hem niets. De inwoners van de Russische exclave Kaliningrad mogen zonder visum de Poolse grens oversteken, en daar maken ze gretig gebruik van. Nu de prijzen in de stad door boycot van goederen uit de Europese Unie zijn geëxplodeerd, zijn het gouden tijden voor het bedrijfsleven aan de Poolse kant van de grens.

Polen en Rusland hebben in 2011 een verdrag gesloten dat bewoners toestaat de grens over te gaan zonder visum. Inwoners van Kaliningrad en omstreken mogen sindsdien Polen in, mits ze in de negentien aangewezen grensregio’s blijven. De Poolse inwoners van die regio’s mogen op soortgelijke voorwaarden naar Kaliningrad.

Sindsdien domineert het cyrillisch op de reclameborden aan de Poolse zijde van het gebied. Vestigingen van discountsupermarkten als Lidl en het Poolse Biedronka in het grensdorpje Braniewo behoren qua omzet tot de landelijke top. Een woordvoerder van Jeronimo Martins, het moederbedrijf van supermarktketen Biedronka, bevestigt dat er enorme interesse is. ‘De grote drukte in die regio heeft ons doen besluiten om de openingstijden in sommige van deze vestigingen te verruimen.’ Hypermarkten en winkelcentra in grotere steden als Gdansk en Olsztyn profiteren, net als kleinere winkels.

Dat de Russen massaal in Polen boodschappen doen, snapt ondernemer Fludra wel. ‘Ik kom zelf regelmatig voor mijn werk in Kaliningrad. Het is daar ongelooflijk duur’, zegt hij. Levensmiddelen zijn al snel twee tot zelfs drie keer zo duur als in Polen. ‘Ook de dienstverlening is daar van een lager niveau.’ Rusland kent volgens Fludra geen traditie van klantgericht ondernemerschap, en de ondernemers die er zijn, hebben een positie op de plaatselijke markt met smeergeld gekocht.

De prijsverschillen zijn door de internationale spanningen rond Oekraïne en de Russische boycot op goederen uit de Europese Unie alleen maar groter geworden. Kaliningrad is door haar ligging extra hard getroffen. Volgens de Poolse douane is tussen januari en medio augustus van dit jaar voor omgerekend 24 miljoen euro aan btw teruggevraagd door Russische burgers, een verdubbeling vergeleken met dezelfde periode in 2013.

Ook de smokkel is opgebloeid. Sommige producten, zoals vleeswaren, mogen ook door particulieren niet worden ingevoerd. Meerdere malen heeft de douane knakworsten en ingemaakte hamlappen aangetroffen onder de motorkappen van Russische vleesliefhebbers.

Michiel van Blommestein