Chris Oomen (DSW): 'Ik dacht: mij kan niets gebeuren'

Dwars, fel en niet bang te zeggen wat hij vindt. Chris Oomen (67) is voorzitter van DSW Zorgverzekeraar en dacht dat hij onkwetsbaar was. Tot hij een herseninfarct kreeg. ‘Ik schrok. Dat was een waarschuwing.’

Chris Oomen ergert zich. Aan de branchevereniging van zorgverzekeraars, aan het nieuwe zorgplan van minister Schippers van Gezondheidszorg, aan collectieve kortingen. Oja, en aan risicoselectie, budgetpolissen en domme vragen van journalisten.

Aan vuur en opinies ontbreekt het de 67-jarige voorzitter van DSW Zorgverzekeraar zeker niet. ‘Je mag toch een mening hebben over een onderwerp dat elke Nederlander raakt?’

Niet iedereen is gecharmeerd van zijn mening. De voorzitter van branchevereniging Zorgverzekeraars Nederland (ZN) André Rouvoet, schreef een brief aan Oomen waarin hij hem op de vingers tikte. Aanleiding was een open brief die Oomen vorig jaar stuurde naar de Volkskrant waarin hij liet weten tégen afschaffing van de vrije artsenkeuze te zijn. ZN meende juist dat een beperking van de keuzemogelijk nodig was om te besparen. Klopt niet, zei Oomen. Dat kon hij bewijzen met bestuursstukken van de branchevereniging die hij vervolgens doorstuurde naar leden van de Tweede Kamer. Rouvoet was not amused. Hij ontzegde Oomen alle toegang tot bestuurlijke stukken.

Hoe gaat het nu tussen u en André Rouvoet?
‘Ik spreek hem niet. Hij schrijft een brief waarin hij mij terechtwijst, en vervolgens stuurt hij een afschrift daarvan naar de Raad van Commissarissen. Daarmee komt het dus op straat te liggen. Dat is een strategisch spel, en dát neem ik hem kwalijk.’

Ik kan me voorstellen dat ZN solidariteit verwacht van hun leden.
‘Ik niet. Je mag toch als organisatie een mening hebben die afwijkt van anderen? Ik vind het buitengemeen merkwaardig dat ik als DSW-voorzitter iets zeg over de vrije artsenkeuze en dat álle concurrenten dan roepen: ‘Dat had je niet mogen doen.’ In een normale markt zou dat niet gebeuren.’

Als je Oomen zo ziet zitten, ontspannen in zijn overhemd zonder stropdas, met zijn enigszins goeiige gezicht, een cola light in de hand, in zijn iewat donkere kantoorkamer die is volgestapeld met boeken en stapels dossiers, is het moeilijk te geloven dat hier een multimiljonair zit die hard tegen schenen kan schoppen.

De jonge Oomen kende een eenvoudige jeugd. Zijn beide ouders kwamen uit Brabantse boerengezinnen maar vestigden zich in Den Haag. Daar werkte vader Oomen als secretaris van het Stamboek voor het Nederlandsche Trekpaard. Een bloeiende vereniging in die tijd, en vader Oomen was niet vaak thuis. Moeder Oomen was huisvrouw. Negen kinderen had ze onder haar rokken: acht jongens en een meisje. Chris was nummer zeven. ‘Mijn moeder had ons niet echt in de hand’, glimlacht Oomen. ‘Ze straalde geen overwicht uit, maar daarvoor had ze het gewoon te druk. Elke dag wassen, koken en kleren verstellen voor negen kinderen.’

Hoewel het gezin niet rijk was, gunt de ondernemer iedereen de jeugd die hij heeft gekend. ‘Opgroeien in een groot gezin is bijzonder.’ Er liep altijd volk in en uit huis. Niet alleen de kinderen, maar ook school- en buurtvrienden.

Zoveel broers – en een zus – boven je, betekende: je vrijvechten en je niet op je kop laten zitten. Maar ook: opkijken naar. ‘Ik leerde alles van mijn oudere broers en diens vrienden. Ik vond de brommers die ze reden interessant. De gein die ze uithaalden in de klas.’ 

Zelf had Oomen in de vijfde klas lagere school eens ruzie met een lerares. Hij was zeer goed in rekenen, maar hij kreeg een 9 op zijn rapport. ‘Ik vond dat ik een 10 moest hebben. Zij antwoordde: een 10 is voor God, een 9,5 voor de lerares en een 9 voor de leerling. Ik zei tegen haar: Dat klopt niet, want ik ben beter dan u.’ Uiteindelijk haalde het niets uit. De 9 bleef staan. Ook op de middelbare jongensschool was hij dwars: in totaal werd hij zes keer geschorst. ‘Ik denk dat ik als kind voor mijn omgeving en voor mijn school buitengewoon lastig was.’ Scherp uit de hoek komen in de klas, een kussen naar een leraar gooien tijdens een retraite met school.

Was u hier nou trots op?
‘Nou ja, het is natuurlijk een bepaalde manier van ijdelheid. Ik was populair op de middelbare school juist omdat ik veel durfde. Dus je slooft je altijd wat uit.’

Hoewel de kinderen Oomen behoorlijk wat vrijheid kregen thuis is er altijd één ding duidelijk geweest. ‘Toen mijn vader 7 jaar was, overleed zijn vader en moest hij op het land gaan werken. Er moest geld binnenkomen. Mijn vader zei tegen ons: ‘Als ik naar de universiteit had kunnen kruipen, had ik het gedaan.’ Hij had er álles voor over gehad om het te kunnen doen. En vond het een schande je talent niet te gebruiken. Van zijn kinderen verwachtte hij dat ze allemaal gingen studeren. Ik was goed in cijfers, dus als ik een 6 voor wiskunde op mijn rapport kreeg, was mijn vader des duivels. Dan kon ik niet zeggen dat mijn zus ook een 6 had. ‘Zij is geen licht in wiskunde’, zei hij dan. Mijn eigen kinderen meet ik ook niet langs dezelfde meetlat.’

De jonge durfal schopte het inderdaad tot de universiteit. Oomen wilde dokter worden, gewoon omdat het hem een respectabel beroep leek, maar kon naar eigen zeggen niet tegen bloed. Uiteindelijk werd het farmacie in Leiden, de stad waar zijn broers ook studeerden.

U was toch zo’n durfal?
‘Ja, maar ik houd ook van gezelligheid. Ik stond dan ook niet bekend als een hardwerkende student die de hele dag zat te studeren.’

Het café en de studentenvereniging Augustinus lonkten. Zijn tentamens haalde hij vooral dankzij het betere stampwerk. ‘Ik heb een soort fotografisch geheugen. Al was ik het meteen daarna weer kwijt.’ 

Maserati voor de deur
Hoe kwam Oomen nou aan die miljoenen dan? Die verdiende hij met de door hem opgerichtte bedrijven, waarvan derivatenhandelaarsbedrijf Optiver, de belangrijkste was. Oomen was ‘initiatiefnemer tot de oprichting’. Een hobby, zegt hij. Strategie: haal geld van je dierbaren op en investeer dat in het bedrijf. ‘Goede vrienden van mij investeerden hun kapitaal in Optiver. Dan voel je je verplicht om het goed te doen.’ Oomen herinnert zich dat de oprichting van Optiver een van de zeldzame periodes in zijn leven was waarin hij echt angst voelde. ‘Op momenten dat het tegenzat, liep ik rond met een steen op mijn maag. Die vrienden van mij zeiden allemaal: ‘Ach, dat gaat bij Chris altijd goed want die is zo goed met getallen.’ Maar zeker in de beginjaren was ons bedrijf nog niet stabiel, het kon ook helemaal fout gaan in de derivatenhandel. Er zijn tijden geweest dat ik nachten wakker lag.’ Een jaar na de oprichting verkocht hij 10 procent van Optiver aan MeesPierson. ‘Toen had iedereen zijn geld terug.’ En hijzelf zijn nachtrust.

Wat deed uw eerste miljoen met u als persoon?
‘Niks. Ik had geluk dat het geld geleidelijk binnenkwam, niet in één keer. Uitspattingen kende ik niet, behalve dat mijn vrouw en ik in wat prijzigere restaurants gingen eten. Langzaam ben ik wijn gaan waarderen. Als mensen rijk worden, willen ze dat laten zien door een duurdere wagen te kopen of een groter huis. Dat heb ik nooit gedaan. Ja, veel later pas, toen ik al meer dan tien jaar miljonair was. En klopt, inmiddels heb ik een Maserati. Maar ik was al heel rijk toen ik nog een gewone Opel reed.’ 

Volgens Oomen scheelt het een boel dat hij wortels heeft in een boerengezin. ‘We kennen geen opsmuk. Ik heb altijd een hekel gehad aan elitair gedrag. Ook tijdens mijn studententijd ergerde ik me aan die kliekjes die zichzelf allemaal zo goed vonden. In de kroeg zat ik altijd te kaarten met de groentenboer, of de aannemer. Ik heb altijd verbinding gehad met de rest van de maatschappij.’ 

Het is dus uiteindelijk goedgekomen met de jongen die zo vaak geschorst werd.
‘Om te zijn waar ik nu ben, moet je risico’s hebben genomen. Bedrijven opzetten, geld investeren. Wat ook heeft geholpen, is dat ik nooit anderen volg. Ook met DSW doen we dat niet. We hebben onze eigen mening, die praktisch altijd afwijkt van de rest. Ik vind het ook gevaarlijk als iedereen hetzelfde doet en denkt. Zo zijn de vreselijkste dingen gebeurd, denk aan het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog.’

‘Handig is ook dat ik informatie snel kan verstouwen. Maar de belangrijkste eigenschap om succesvol te zijn, is of je goede mensen aan je kunt binden. Ik weet inmiddels wat ik wel en niet kan. Naarmate je dat beter weet, ben je succesvoller. De onvolkomenheden die je hebt, vullen anderen op. Maar bijna niemand wil toegeven dat hij slecht is in iets. Mensen denken altijd: dat kan ik ook.’

Wat kunt u niet dan?
‘Bijna niks. Als er een lamp ingedraaid moet worden, dan moet je dat niet aan me vragen. Apparaat instellen: hetzelfde.’ 

‘Niet lang geleden heb ik een keer een herseninfarct gehad. Daar ben ik wel van geschrokken. Misschien nam ik iets teveel risico’s. Ik werkte veel, sliep weinig, deed nooit een jas aan buiten. Er kan mij niks gebeuren, dacht ik. En dan ineens een herseninfarctje. Dat was een waarschuwing. Er kan me toch iets overkomen.’