Chinese ondernemer vecht terug

En ineens gaat je bedrijf tegen de vlakte. Tot voor kort waren Chinese ondernemers kansloos tegen projectontwikkelaars. Zou dat nu echt veranderen?

Ineens was daar het prachtige winkelcentrum Xin Shi Jie, in de wijk Chongwenmen, in het zuidoosten van hoofdstad Beijing. Een mall zoals je door de hele stad ziet. Legio modezaken, ontelbare restaurants, en in dit geval zelfs een schaatsbaan op de onderste verdieping. In Xin Shi Jie kun je shoppen tot je erbij neervalt. De projectontwikkelaar leverde een indrukwekkende prestatie. Een fonkelnieuw winkelcentrum met bovenliggende appartementen werd vlotjes uit de grond gestampt, en trok al meteen een constante stroom aan winkelende bezoekers.

Voor de wijk een verbetering, erkent ook Lu. Maar de Chinees heeft tranen in zijn ogen. Jaren geleden had hij zijn eigen winkeltje op de grond van Chongwenmen. Een klein handeltje, hij verkocht vooral bai jiu (de Chinese variant van jenever) en sigaretten, maar de verkoper was tevreden en kon in zijn levensonderhoud voorzien. Tot daar ineens het gevreesde bericht kwam: chai. Iedere Chinees weet dan hoe laat het is, want ‘chai’ betekent sloop. Bezwaarprocedures zitten er in China niet in: wie weg moet, moet weg. Wie geluk heeft, en niet te moeilijk doet, kan een vergoeding krijgen. ‘Maar die is absoluut niet voldoende om een nieuwe zaak te kunnen beginnen’, vertelt de nu 58-jarige Chinees, die het er nog moeilijk mee heeft dat zijn inkomen en arbeid hem zijn ontnomen. Uiteindelijk is hij maar vervroegd met pensioen gegaan, ook al is het sinds die tijd sappelen.

Tien jaar geleden werd er al een wet aangenomen door het Chinese parlement om eigendom van ondernemers te beschermen. Een papieren tijger bleek. Ondernemers die daadwerkelijk hun recht wilden halen, verdwaalden in het woud van de Chinese bureaucratie en gaven in de meeste gevallen uiteindelijk maar op. Sommige aanhouders belandden zelfs in de gevangenis omdat ze ‘te lastig’ waren. De Chinese overheid zweert echter bij stabiliteit, en beseft dat die in gevaar komt als een groeiend aantal burgers, en dus ook ondernemers, zich belazerd voelt. Als de Communistische Partij ergens voor vreest, zijn het massale opstanden. Daarom komt ze ondernemers tegemoet. Zelfs ‘oude zaken’ kunnen worden aangekaart. Hoop voor Lu dus. Dat er nu serieuze hoop is op betere tijden, blijkt ook uit het gegeven dat veel Chinezen bedrijfspanden kopen waarvan eigenlijk al zeker is dat ze op korte termijn tegen de grond gaan. Met andere woorden, ze speculeren op een royale vergoeding. ‘En als daar geen zicht op was, hadden deze slimme types dat natuurlijk nooit gedaan’, glimlacht de gepensioneerde verkoper.

Tekst: Marcel Vink