‘Binnen 10 seconden ben ik weg’

Ze zouden de grootste veroorzakers van smog zijn. Geen wet of vergunning die ze beschermt. Chinese marktkooplui zijn overgeleverd aan de grillen van de staat. ‘Een vergunning? Wij?’

Met een grote zwaai klapt Bai Ceng zijn kar dicht. De bonkige Chinees springt op zijn zadel, start een motortje en sjeest weg. Net op tijd ontsnapt aan de chengguan, de gevreesde stadswachten. De hardwerkende Bai runt een straatbarbecue. Een illegale, tegen wil en dank. Een dag later staat de Chinees, afkomstig uit de regio Dongbei, weer op dezelfde plek met zijn riante keuze aan lamsvleessticks bestrooid met loeiheet chilipoeder en komijnzaad, zoete aardappelschijfjes, inktvistentakels, broccoli en enokitaki-paddestoelen.

Bai staat er niet alleen. Hij heeft een neef naast hem die een Chinese variant van de Hollandse fondue aanbiedt, en weer een stand verder verkoopt een ander familielid sokken, gsm-snoertjes en kopieën van de nieuwste westerse bioscoopkaskrakers. De wijkbewoners profiteren van de goedkope waar naast hun appartementen, het is elke avond beredruk in deze steeg in zuidelijk Beijing. Maar niemand mag hier eigenlijk zitten.

Geen standje
‘Een vergunning?’ Bo begint smakelijk te lachen. ‘Wij? Nee. We komen niet uit Beijing, zijn wai di ren (letterlijk: mensen van buiten; red.). De overheid wil ons het liefst niet eens in de stad hebben, laat staan dat we hier mogen werken. Helaas hebben we geen keus. We moeten geld verdienen voor onze families, onze kinderen. Voor eten, voor kleding, en school. Daarom staan we hier.’

Voor zolang dat kan, want elke avond heerst er grote spanning onder de trottoirhandelaren. De chengguan, de beruchte toezichthouders in de grote steden, jagen op illegale verkopers. Wie betrapt wordt, krijgt geen standje, maar eerder een paar klappen. De kans is groot dat de hele handel, de enige bron van inkomsten, definitief in beslag wordt genomen.

De overheid aast vooral op de straatbarbecues. Die zouden voor een groot deel bijdragen aan de ernstige smog in steden als Beijing. ‘Zodra het weer warm wordt, worden de straten overspoeld met vervuilende eetstalletjes’, stelt overheidswoordvoerder Dang Xuefeng. ‘Alle kraampjes veroorzaken sowieso veel overlast. Lawaai, bijvoorbeeld.’

Onzin, menen de verkopers, net als de buurtbewoners. Maar Beijings wil is wet, al klinkt dat laatste wat merkwaardig omdat het hier juist aan duidelijke wetgeving ontbréékt.

Met één zwiep kan Bai zijn kar sluiten. ‘Binnen tien seconden ben ik weg.’ En zolang venters in de stad geen vergunning kunnen krijgen, is dat ook de enige oplossing.