‘Aandacht voor het leven van alledag’

Wie bij het Rotterdamse architectenbureau KCAP Architest & Planners binnenloopt, moet op zijn hoede zijn. Voor je het weet, word je omver gereden door een langs suizende step met architect erop. ‘Dit kantoor is 130 meter lang en wij werken aan die kant’, gebaart Ruurd Gietema, één van de partners van het bureau. ‘Onze koffiezetapparaten staan helemaal aan de andere kant. Dus daarom hebben we een paar stepjes.’

KCAP is een van de belangrijke voorhoedespelers van de Nederlandse architectenwereld die in het buitenland aan de weg timmert. Er zijn volgens Gietema twee stromingen. De eerste is gericht op het neerzetten van een mooi spectaculair gebouw. Rem Koolhaas van OMA is daar een exponent van. KCAP zoekt het in de andere richting en is meer van de ruimtelijke ordening, waarbij ze in het buitenland werken met lokale partners. Veel aandacht voor het leven van alledag, noemt Gietema het. Oprichter Kees Christiaanse ging 25 jaar geleden weg bij OMA omdat hij ook wel parkeergarages en andere weinig prestigieuze stedelijke gebieden wilde ontwerpen. Tussen de tientallen maquettes in de voormalige chocoladefabriek van Nestlé staan dan ook opvallend veel voorbeelden van stadsdelen en hele steden. ‘Wij hebben bijvoorbeeld het plan bedacht voor de Olympische locaties van Londen ná de Spelen. En we hebben het ontwerp gemaakt voor de herinrichting van het Brusselse Heizelplateau, rond het Atomium .’ Tijdens een uitleg bij een maquette voor een kantoorwijk in China laat Gietema zien wat hij bedoelt met aandacht voor de omgeving: ‘We hebben deze losse torens geïntegreerd in blokken en gemengd met wonen, voorzieningen en cafés. Daardoor ontstaat een veel prettiger systeem van straten en pleinen met veel levendigheid.’

Gietema: ‘In tien jaar tijd is onze klantenkring helemaal omgedraaid. Nederland is niet weg, maar we zijn in het buitenland veel groter. Vooral in Europa, Rusland en Azië. Die trend zie je bij meer bureaus. Tien jaar geleden was het ook makkelijk in Nederland. Overal werden Vinex-wijken neergezet. Er werd veel gebouwd, maar weinig nagedacht, blijkt nu. Jonge architecten breken met die traditie. Er zit een sociaal engagement in, ze ontfermen zich over een gebouw.’
Nederlandse architecten hebben twee kwaliteiten die in het buitenland aanslaan, denkt Gietema. ‘Ze combineren architectuur met kunstenaarschap en ondernemerschap. En ze kunnen heel veel halen uit weinig geld. Dat zie je in de hele Nederlandse architectuurgeschiedenis terug. Bouwkunst wordt gecombineerd met voedelproductie of energie opwekken zodat er veel meer wordt gehaald uit de beschikbare mogelijkheden. Het is visionair én dienstbaar.’