Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Je hebt bestuurders nodig die zeggen van dit is echt wat we gaan doen en we gaan je helpen daar te komen als je bereid bent om je aan te passen.
Robin Rotman (podcasthost): Welkom bij Haagse Bluf. In deze serie onderzoeken we wat de politieke partijen van plan zijn met ondernemend Nederland. Kennen ze de ondernemerspraktijk een beetje van binnenuit? Dit is een podcast van Forum, het opinieblad van VNO-NCW.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): we hebben het bedrijfsleven nodig. Dus de ondernemers die erkennen dat deze uitdagingen eraan komen. En dan ben je ook echt een ondernemer, want dan kijk je naar alle uitdagingen die op jouw bedrijf afkomen. Die willen wij heel erg steunen.
Robin Rotman (podcasthost): In deze podcast bespreken we actuele en urgente ondernemers thema's met de politici. Wat maken ze waar van hun beloftes? Of blijft het bij Haagse Bluf? Co-host vandaag Paul Scheer, hij is redacteur bij Forum. En wij zijn vandaag te gast bij Laura Bromet van GroenLinks-PvdA, Tweede Kamerlid.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Hallo.
Robin Rotman (podcasthost): Leuk om hier te zijn.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, zeker.
Robin Rotman (podcasthost): We gaan het vandaag hebben over biodiversiteit. Eerst even een beetje een flauwe vraag. Biodiversiteit in relatie tot het bedrijfsleven. Waar hebben we dat dan eigenlijk over?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, dat is een hele moeilijke vraag natuurlijk. Maar ik zou zeggen biodiversiteit is voor elk mens op aarde van levensbelang. Dus dat is een voorwaarde om het leven op aarde gaande te houden. Dus ook heel belangrijk voor het bedrijfsleven.
Robin Rotman (podcasthost): En heb jij het gevoel dat het bedrijfsleven een grote rol speelt bij het in stand houden van biodiversiteit? Of misschien verbeteren van biodiversiteit?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, kijk, het bedrijfsleven, daar geloof ik sowieso niet in. Je hebt bedrijven en je hebt bedrijven. Ja, toch? En er zijn bedrijven die er heel veel belangen aan hechten. Maar er zijn ook hele vervuilende bedrijven. Waarvan ik daar al eens denk van ja, hebben jullie wel in de gaten waar je mee bezig bent.
Robin Rotman (podcasthost): En hoe staat het ervoor met de biodiversiteit in Nederland?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, heel erg slecht. Sinds 1900 is 80 tot 85 procent van de biodiversiteit verdwenen. Biodiversiteit is soortenrijkdom. Dus hoeveel verschillende dieren en planten er leven. Maar ook in welke hoeveelheden ze hier leven. Ja, we leven met heel veel mensen in een klein land. Dus ja, het is op zich wel te verklaren waarom die biodiversiteit zo is afgenomen. Maar het is niet de bedoeling dat het nog verder afneemt.
Robin Rotman (podcasthost): En als je nou beleid wil maken voor bedrijven of branches of specifieke bedrijven. Is het effect op de biodiversiteit eigenlijk wel goed meetbaar? Om te kijken, wat zijn we eigenlijk aan het doen?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Het is heel moeilijk, want je kunt maatregelen nemen om biodiversiteit te bevorderen. Maar de natuur is ook een autonoom proces. Dus je weet nooit zo heel goed wat de maatregelen die je neemt, wat die voor effect hebben. Ja, kijk, je moet het eigenlijk hebben over specifieke bedrijven of branches. Dus ik heb heel goed contact gehad met bouwbedrijven die voorop lopen in natuurinclusief bouwen. En die tegen mij zeggen: wij vinden dat de overheid met veel strengere normen moet stellen. Omdat wij het als bedrijf heel belangrijk vinden dat die biodiversiteit bevorderd wordt. Maar het is ook kostenverhogend. En dat betekent dat de bedrijven die niet die biodiversiteit standaard nemen, dat die altijd goedkoper uitkomen. En dat zijn de wetten van het kapitalisme. Daarom zit ik ook in de politiek. Omdat je als politiek kun je kaders stellen. Kun je normen stellen. Waarbinnen het bedrijfsleven moet opereren. Heel opvallend dat dat echt grote bouwbedrijven waren die tegen mij zeiden: kom nou met die strenge normen. Want dan hebben we ook geen freeriders die voor de laagste prijs kunnen gaan. Ten koste van de biodiversiteit.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ik heb laatst ook Koos Biesmeijer gesproken van Naturalis, hoogleraar natuurlijke kapitaal. En die noemt Nederland de kampioen biodiversiteitsverlies.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik vind het wel erg schandalig. Want kijk, wij zijn een heel rijk land. En als wij dat als rijk land niet kunnen zorgen voor die zwakke belangen. Zoals de natuur die zichzelf niet kunnen verdedigen. Hoe kunnen wij dat dan van andere landen vragen? Voorbeeldje is, we maken ons druk over het verdwijnen van de neushoorn en spreken daar andere overheden ver weg op aan. Maar tegelijkertijd lukt het ons niet om onze nationale vogel, de grutto, waarvan meeste grutto's in de wereld hun broedgebied in Nederland hebben. Om die behoorlijk te beschermen. En dat vind ik heel armoedig voor een rijk land.
Robin Rotman (podcasthost): De grutto is een beetje jouw power animal toch?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, ik zeg wel eens, ik ben voor de grutto de politiek ingegaan. En dat is een symbool natuurlijk. Maar ik woon in het weidevogel landschap. En ik woon daar al mijn hele leven. En ik heb gewoon gezien dat die grutto's steeds minder talrijk wordt. Dat is een teken van die afnemende biodiversiteit.
Robin Rotman (podcasthost): We gaan straks kijken wat bedrijven kunnen doen. Zouden moeten doen. Hoe ze het anders zouden kunnen doen. Hoe jouw relatie tot die bedrijven is. Wat de politiek zou moeten en kunnen doen. Misschien ook de kansen die biodiversiteit biedt voor bedrijven. Maar je gaat toch eventjes langs de ondernemers meetlat eerst.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ik wil je een paar vragen voorleggen. Om een indruk te krijgen van jouw eigen ondernemersgeest. Graag snel en beknopt beantwoorden. Belangrijk om dat te zeggen tegen Kamerlid natuurlijk. En eventuele toelichting kan altijd nog achteraf. De eerste vraag. Hoe ondernemend ben je zelf?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik ben heel ondernemend. Ja zeker. Moet ik dat bewijzen nu?
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Dat is een beetje een te kort antwoord.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik heb 12 jaar in een familiebedrijf gewerkt. Met mijn vader en mijn zus. Ik heb zelf een eigen uitgeverij gehad. En ik zie altijd overal kansen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Oké. Aan welke andere ondernemer zouden bedrijven een voorbeeld moeten nemen wat jou betreft?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, ik denk aan de ondernemers die erkennen dat er een heleboel bedreigingen afkomen op de samenleving. Zoals bijvoorbeeld de klimaatverandering. En die daar maatregelen voor treffen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja. Maar dan denk je niet aan één bepaald bedrijf of één bepaalde ondernemer?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, ik ben woordvoerder natuur en landbouw. Dus ik zie dat er boeren zijn die zich echt tot uit den treure inspannen. Een daarvan is het kassenbedrijf van Rob Baan. Daar ben ik laatst ook geweest. En dat is echt fantastisch als je ziet wat hij allemaal doet om klimaat en biodiversiteit te bevorderen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja. In het Westland is dat, ja.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Wat wil jij voor ondernemers regelen in de Tweede Kamer? Dat hoeft niet per se over biodiversiteit te gaan. Dat kan ook in het algemeen zijn.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik denk dat het belangrijk is voor ondernemers dat ze langjarig weten waar ze aan toe zijn. Dat je dappere besluiten moet nemen. Die soms ook in eerste instantie pijn doen voor ondernemers. Maar waar ze hun, ja, waar ze hun bedrijfsvoering op kunnen richten.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja. Ik wil je ook nog enkele keuzes voorleggen. De eerste is economie of ecologie.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, dan toch ecologie.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Oké. GroenLinks of Partij van de Arbeid?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nee, daar ga ik niet in kiezen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Oké. Oké. Markt of overheid?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Allebei ook. Ik vind het wel rotkeuzes, zeg.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Oké. Nou, dan de laatste. CO2-opslag of kernenergie?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Oh, dit is ook een moeilijke. Maar dan kies ik toch voor CO2-opslag.
Robin Rotman (podcasthost): Wil je nog ergens op terugkomen, Laura?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, markt of overheid. Kijk, als je de markt onbeteugeld zijn gang laat gaan, dan weet ik zeker dat de wereld naar de knoppen gaat. Dus je hebt een overheid nodig om zwakkere belangen, om daar voor op te komen, met een mensen die vermorzeld kunnen raken door het systeem, de natuur, lange termijn belangen. En ja, dat is niet altijd in overeenstemming met wat de markt vraagt. Bijvoorbeeld de aandeelhouders die op korte termijn winsten zitten te wachten.
Robin Rotman (podcasthost): Ik vind het leuk dat jij een ondernemersgeest hebt. Je komt uit een ondernemende familie, media, uitgeverij, zeg je zelf. Toch de Kamer ingegaan, hè?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, ik vind het heel belangrijk om iets voor het collectief te doen. En ik vind ook dat je ondernemers nodig hebt in de politiek, of ondernemend denken in ieder geval. En je zou in de politiek heel veel kunnen bereiken. Ik ben daar op dit moment wel een beetje somber over na de laatste verkiezingsuitslag. En ik heb in de afgelopen debatten ook wel eens verzucht van, nou, misschien moet ik maar gaan werken bij Albert Heijn of bij de Rabobank, want dan gaat het sneller dan hier in de politiek.
Robin Rotman (podcasthost): Oeh, nou, we gaan eens kijken wat jij er allemaal van vindt. Paul heeft een paar thema's voor je meegenomen. Waar wil je mee aftrappen, Paul?
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Hoe wil jij het bedrijfsleven meekrijgen in dat streven naar meer inzet voor de biodiversiteit?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja, kijk, we weten eigenlijk voor het behoud van de biodiversiteit heel erg goed wat er nodig is. Dus we hebben een enorme uitdaging als het gaat over klimaatverandering. En we hebben afspraken gemaakt wereldwijd over het Klimaatakkoord van Parijs. We hebben ook wereldwijd afspraken gemaakt over de afnemende biodiversiteit, dus daar zullen we ons ook aan moeten houden. En daar hebben we ook Europees afspraken over gemaakt. En niet om mij te verschuilen achter die afspraken, want ik ben het er heel erg mee eens. Maar dat betekent iets voor de ruimte die ondernemers hebben om te ondernemen. En dat betekent ook dat de ruimte die in het verleden was om bijvoorbeeld te vervuilen of om dingen te doen die echt schadelijk zijn voor de biodiversiteit, dat die ingenomen moet worden. En ik denk dat dat niet alleen iets is wat de overheid doet. Wat je nu ziet, is dat financiële instellingen die ook die risico's op de lange termijn zien. En dat is ook een van de afnemende biodiversiteit, dat die ook als ze financieringen uitgeven daar rekening mee houden. Dus ik vind het heel belangrijk dat wij als overheid zeggen, daar gaan we naartoe en we gaan ervoor zorgen dat jullie daar kunnen komen. Dus misschien met overgangsregelingen. Wij kunnen subsidiëringen, we kunnen regels stellen. Wij kunnen ook subsidiëren. We kunnen met belastingheffing kunnen we sturen. En dat zijn de maatregelen die ik wel heel graag zou willen nemen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Een positieve insteek. Dus niet meteen allerlei dingen verbieden, maar meer het stimuleren van.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nee, kijk, we hebben het bedrijfsleven nodig. Dus de ondernemers die erkennen dat deze uitdagingen eraan komen. En dan ben je ook echt een ondernemer, want dan kijk je naar alle uitdagingen die op jouw bedrijf afkomen. Die willen wij heel erg steunen. Ik denk wel dat er ook bedrijfstakken zijn die verliezer worden van deze transitie. Want als je je niet wil aanpassen, we hebben nu op dit moment de protesten bijvoorbeeld in Brussel. Ja, ik kijk daar met heel veel zorgen naar, omdat ik denk ja, de reflex van de Brusselse politiek is nu: we gaan de milieuregels weer afschaffen. Maar je weet dat op langere termijn die regels weer terug zullen komen. Dat vind ik heel erg slecht. Je hebt bestuurders nodig die zeggen van dit is echt wat we gaan doen en we gaan je helpen daar te komen als je bereid bent om je aan te passen.
Robin Rotman (podcasthost): Er zit natuurlijk een beetje een soort natuurlijke spanning in, zou ik willen zeggen. Bedrijven willen ondernemen, we willen allemaal dat de economie draait. We hebben natuurlijk allemaal banen nodig. We willen natuurlijk van alles doen. We willen innoveren en dat kost natuurlijk ruimte. Dat kost plekken. We willen bedrijventerreinen. We willen ergens wonen. We willen dat allemaal regelen. Hoe regel je dat dan? Want dat staat natuurlijk haaks op. De natuur die gewoon vrij wil bewegen. De vogeltjes willen overal nestjes bouwen. We hebben planten die overal willen zijn.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Er zijn natuurlijk, er zijn sectoren waarvan je, waarvan je weet dat ze een enorme impact hebben op de biodiversiteit in Nederland. En dan heb ik het bijvoorbeeld over het landgebruik. Een heel groot gedeelte van het land in Nederland wordt gebruikt voor het bouwen van veevoer. En dat is voor de intensieve veehouderij waarin wij de, ja, een van de grootste landen van de wereld zijn. Dat is iets waar wij vanaf willen. Daar geloven wij niet in. Wij denken niet dat het houdbaar is om op deze schaal eiwitten te eten en te produceren, te exporteren. Dus het gaat ook om keuzes maken. En als we als land koploper willen blijven, dan zit dat in mijn visie veel meer in kennis dan in slachterijen waar wij werknemers van buiten Nederland moeten halen omdat er niemand is in Nederland die dat werk wil doen.
Robin Rotman (podcasthost): Oké, dus dit is jouw eerste focus. Wat zou dan de tweede focus moeten zijn?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, je hebt natuurlijk ook heel veel vervuiling door bijvoorbeeld PFAS op dit moment. Fabrieken die PFAS produceren en daarmee heel het land vervuilen. Dus je moet elke keer een afweging maken van welke economie draagt bij aan brede welvaart. Dus niet alleen aan hard geld. Maar ook aan de leefomgeving van de mensen in Nederland die toch op een kluitje zitten.
Robin Rotman (podcasthost): Oké, dus dit is de repressieve kant. Maar je begon je verhaal vandaag met we kunnen misschien ook stimuleren, subsidies. Dat klinkt wat vriendelijker. Er zijn natuurlijk zat bedrijven. Die zouden het wel willen. Maar denken: we moeten ook salarissen betalen en geld investeren. Maar we willen heus wel Laura Bomet helpen om die biodiversiteit te vergroten. Maar kan ze ons een beetje helpen? Wat heb je die partijen te bieden?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou ja, wij hebben bijvoorbeeld… Dan ga ik ook toch weer even naar de agrarische sector. Is er een Europese doelstelling om 25 procent van de boeren biologisch te laten worden. En wij zijn als Nederland echt hekkensluiter als het gaat over het percentage biologisch. Maar vier procent is hier biologisch. En in andere landen is dat veel en veel hoger. Als je echt koploper wil blijven, dan moet je bij blijven. Maar het is voor boeren heel moeilijk om om te schakelen. Dus ik vind dat er echt programma's moeten komen, voor boeren die zeggen: we gaan omschakelen. Daar hoort ook bij dat er een afzetmarkt gegarandeerd wordt. Want dat is vaak de klacht van boeren: ja, niemand koopt het. Dus ik heb ook heel vaak voorstellen gedaan. Om ook in ieder geval overheden verplicht biologisch te laten inkopen. Zodat scholen en wij hier in de Tweede Kamer. En ook de ministeries, gemeentes. Dat die allemaal zorgen voor een grotere afzetmarkt. En uiteindelijk zal je ook iets met prijsvorming moeten doen. Want het is heel raar dat de meest vervuilende producten in de winkel het goedkoopste zijn. En dat de duurzame producten voor de happy few zijn, die het vanuit intrinsieke motivatie kopen. Dat is niet oké vind ik. Want ik vind dat de werkelijke prijs afgerekend moet worden bij de kassa. En dat betekent voor voedsel bijvoorbeeld dat het echt wel duurder zal worden. Voor de mensen die dan zeggen: dat kan niet iedereen betalen. Dan zeg ik altijd: daarom zit ik bij een linkse partij. Omdat wij uiteindelijk voor een herverdeling staan. Van geld van de rijken naar de armen. Zodat iedereen dat duurzame voedsel kan kopen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ik heb een ondernemersvraag die hier een beetje op aansluit. Dat is een vraag van een bouwbedrijf. En dat heeft dus te maken met aanbestedingen van de overheid voor bouwprojecten. En die zou het wel goed vinden als er in die aanbesteding rekening zou worden gehouden met in hoeverre een bedrijf aandacht besteed aan de biodiversiteit. Zou dat wat jou betreft ook een eis moeten zijn?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja dat vind ik hartstikke goed. Ja tuurlijk. Want kijk, als je altijd als overheid gaat voor de laagste prijs, dan krijg je een soort eenheidsworst. Met niet de hoogste kwaliteit. Dus ik vind echt dat je daar hoge eisen aan zou moeten toekennen. En dan stimuleer je ook de innovatieve bedrijven. Die verder gaan dan van wat nu standaard is. Dan kan je punten scoren als ondernemer om met iets nieuws te komen, wat biodiversiteit bevorderend is. Dus dat vind ik heel belangrijk.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja maar dan noem je het inderdaad: je kan punten scoren op dat punt. Maar je zou kunnen zeggen dat het een harde eis is. Als je niks aan biodiversiteit doet, dan doe je niet mee in deze ronde.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nee en het is ook niet zo…
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Maar ben je het daar mee eens?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja zeker. Zeker. Ik ben ook wel van het verleiden. Ik moet terugdenken aan de tijd dat ik wethouder was. En dat wij een stuk grond hadden als gemeente. Waar woningen gebouwd konden worden. En er waren twee partijen die een presentatie deden voor die aanbesteding. En de ene had een bestaand project uit een andere gemeente uit de la getrokken. Met eengezinswoningen. En het andere bedrijf had houtbouw als innovatief concept. En die had het zo goed gepresenteerd. En de rekensom was ook zo gunstig: en de woningen waren goedkoper, ze konden sneller bouwen. Het werden meer woningen. En de grondprijs was ook nog eens hoger. En ik zat daar natuurlijk als GroenLinkser in het college te luisteren naar die presentatie. En ik dacht meteen: dit is echt tof. Die ondernemer wint het ruimschoots wat mij betreft. Maar ik dacht toch een beetje over mijn CDA-collega. Wat zou die ervan vinden? En toen was het afgelopen en zei hij: nou, dat is wel duidelijk. En toen dacht ik: ik weet niet wat hij bedoelt. Maar hij ging ook voor dat hele duurzame project. En het is inderdaad ook binnen een paar jaar is het neergezet. De mensen wonen er nu. En als ik er langs rijd, dan ben ik nog altijd trots op ons als gemeente. Om daar natuurlijk de kans voor te geven. Want het was ook best wel nieuw allemaal.
Robin Rotman (podcasthost): Welke gemeente was het?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Gemeente Waterland, Monnickendam. Ik was trots op die ondernemer, die zijn project goed had voorbereid. Hij heeft ook de woningbouwvereniging erbij gehaald, om te laten zien dat het ook in het sociale segment woningen nodig waren. Hij heeft eigenlijk heel goed bedacht: wat heeft de samenleving nodig? En wat kan ik bieden als ondernemer? En dat is denk ik toch wel de uitdaging voor heel veel ondernemers. Hoe kun je een win-win en winst maken. En iets terug doen voor de samenleving.
Robin Rotman (podcasthost): Weten we hoe het lokaal gesteld is met de biodiversiteit? Daar worden keuzes gemaakt, lokaal. Woningen bouwen, bedrijventerreinen aanleggen. En zouden we niet eigenlijk bedrijven, of gemeentes moeten aansporen, om dat constant te meten. Zodat we ook daadwerkelijk iets hebben om mee te werken. Om hele lokale maatregelen te nemen.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou ja ik kan wel een voorbeeld geven. Ook van een bouwproject bij mij in de gemeente. Want er was een oud bejaardenhuis wat afgebroken moest worden. En daar zaten vleermuizen in. En dat betekende een enorme vertraging voor die ondernemer om te gaan bouwen. En dat was heel leuk wat hij gedaan had. Hij ging niet zitten klagen over de regels. Wat je ook heel vaak ziet en processen voeren. Maar hij zei: ik hang gewoon de hele buurt vol met vleermuizenkasten. De school heeft hij volgehangen met vleermuizenkasten. En in ruil om de kinderen te bedanken, dat die kasten daar mochten hangen, heeft hij ze een dag meegenomen naar Artus. En die vleermuizen zijn binnen no-time verhuisd. Waardoor hij die vertraging kon inlopen. En ja dat vond ik ook echt weer zo ondernemend gedacht. Je ziet ook vanuit het bedrijfsleven heel vaak verzet tegen regels die de overheid oplegt. Maar je kan ook regels nemen als vaststaand gegeven. En dan met plannen komen om daar omheen te werken.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): En in dit geval gaat het dan om de verplaatsing van de vleermuizen. In het verleden was het natuurlijk de regel: er zitten vleermuizen. Dus daar mag niks meer.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ja nou kijk, dat wordt wel eens gezegd. Er wordt geklaagd over natuuronderzoeken. Maar er is nog nooit een woning ergens niet gebouwd. Omdat er een dier zat. Dus er zijn uiteindelijk altijd oplossingen gekomen. Het werkt wel vertragend. Ja en ik denk dat het in het belang van het bedrijfsleven en de natuur is. Dat er positief gedacht wordt over compenseren van maatregelen. En niet als sluitstuk. Van oh ja we moeten nog een beetje compenseren. Waar doen we dat? Je moet eigenlijk beginnen met de compensatie. En dan kan je daarna aan de slag.
Robin Rotman (podcasthost): Tweede thema Paul. Waar wil je het nu over hebben?
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): We moeten dus aan de slag met de biodiversiteit. Bedrijven doen dat ook al op verschillende manieren. Ze kijken naar hun omgeving, wat zijn de gevolgen van onze bedrijvigheid in de omgeving. En dan kunnen ze bijvoorbeeld een bedrijfstuin aanleggen. Of ze schakelen een ecoloog in om hun advies te geven.
Robin Rotman (podcasthost): Chief ecology officer.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja bijvoorbeeld.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik wist niet dat ze bestonden. Ontzettend leuk.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ceo maar dan net anders. Maar goed. Welke kansen zie jij voor het bedrijfsleven als het gaat om de biodiversiteit.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou ja kijk, het kan soms iets heel kleins zijn. Als je bedrijfstreinen ziet in Nederland, die voegen niet echt iets toe aan landschappelijkheid of aan een mooie presentatie. Als je eens een keer een gebouw ziet met mooie tuinen bij. Dan valt het echt op. En ik zou toch denken dat het voor jouw bedrijf ook een visitekaartje kan zijn. Als je ziet: hier is aandacht voor de natuur. Ik erger me dood aan al die distributiecentra. Het zijn allemaal kale dozen. In het landschap. Terwijl je kan van alles verzinnen volgens mij. Daar zou ik dan wel werk van willen maken. Om dat in te passen in het landschap en om er iets meer mee te doen dan alleen maar een gladde wand.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Kun je iets meer daarover zeggen? Wat zou jouw idee zijn om die dozen…
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Als je naar oude boerderijen kijkt, dan zijn ze in het landschap altijd omgeven door bomenrijen en door beplanting. Het geeft een veel vriendelijkere aanblik. Ik heb ook hierover een voorstel gedaan in de Tweede Kamer. Om veel meer te kijken hoe je bedrijfsterreinen kan vergroenen. Dat kan al beginnen met een parkeerplaats die niet helemaal verhard is, maar waar ook van die grastegels liggen. Maar het kan ook door de aanplant van heggen, door beplanting op de gevels, daktuinen. Je kunt het zo gek niet verzinnen. Hartstikke leuk om over na te denken, lijkt mij als ondernemer.
Robin Rotman (podcasthost): Zouden er belastingvoordelen moeten komen voor bedrijven, zoals scale-ups, of die toffe nieuwe ideeën hebben. En die tegelijkertijd een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. En die kunnen dat aantonen. Er zijn natuurlijk vanuit Europa best wel wat maatregelen, dat bedrijven dat bijhouden, wat ze doen aan biodiversiteit. Ze moeten rapportages gaan doen. Belastingvoordeeltjes voor mensen die daar iets tofs doen?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou ja. Ik vind dat je erover zou moeten kunnen praten. Het moet wel iets concreter zijn dan dit. Maar het is waar. Je hebt eigenlijk als overheid maar drie sturingsmechanismen. En daarvan is er eentje de belastingheffing. En mijn filosofie is: de vervuiler betaalt. En dat betekent dat degene die niet vervuilt, minder hoeft te betalen. Dus zo zit ik er helemaal in.
Robin Rotman (podcasthost): Maar als je dan toch zomaar denkt: we willen partijen belonen. Stimuleren om iets goeds te doen. Hoe zou dat dan uit kunnen zien in de praktijk?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Kijk als het gaat over overheidsfinanciën, dan is het zo dat als je voordelen geeft, dan moet je dan dat geld wat je gewend bent om uit te geven, aan allerlei overheidsuitgaven, dat moet je dan wel ergens anders ophalen. En dat is ook hoe onze doelrekening in elkaar zit. Wij rekenen al onze verkiezingsbeloftes door. En daarin belasten wij vervuilers zwaarder dan niet vervuilers. En we hebben, je kan je voorstellen dat je zorgt voor een belastingheffing die stimuleert dat consumenten gezonde producten eerder kopen dan ongezonde producten.
Robin Rotman (podcasthost): Heb jij een beetje het gevoel dat biodiversiteit op de radars zit van ondernemend Nederland. Het gaat vaak over klimaat, het gaat over circulariteit. Maar biodiversiteit, klinkt ook daadwerkelijk nog een beetje groen linkserig.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Je kan het ook niet zien. Dat is echt wel problematisch.
Robin Rotman (podcasthost): Ik snap dat het allemaal connected is. Het hoort allemaal bij elkaar natuurlijk.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Misschien is het ook gewoon die term: biodiversiteit. Maar circulaire economie, de energietransitie. Ze zijn allemaal met elkaar verbonden. Dat beseffen ondernemers echt wel: we kunnen niet gewoon door blijven gaan. Op dezelfde weg. Wij moeten daar als bedrijf ook aandacht aan besteden.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik ben helemaal niet een dogmaticus of zo. Dus ik zou ook partijen willen uitnodigen om met hele verleidelijke ideeën te komen. Waarvan iedereen zegt: dat is echt geweldig. En ook bedrijven de samenwerking laten zoeken. Met partijen die heel veel verstand hebben van natuur. Met landschapsarchitecten. Met natuurbeheerders. Omdat als je de krachten bundelt, dan kom je denk ik tot hele mooie inzichten. Ik zag een televisieprogramma. Dat ging over Dubai. Ik ben nooit in Dubai geweest. Ik denk ook alleen maar: dat is een woestijn. Maar daar zag ik echt de prachtigste parken. Ik weet niet hoe dat zit met watermanagement. En hoe vervuilend het is. Maar ik dacht wel, kijk zelfs in zo'n versteend landschap als Dubai is er behoefte aan groen. Willen mensen uiteindelijk gewoon een vogel horen zingen. Ja, het is wel mijn missie om dat een beetje ook tussen de oren van de mensen te krijgen door daarover te vertellen met passie. En ja. Je wordt er gewoon echt een gelukkige mens van. Ik denk ook voor bedrijven, voor medewerkers, dat ze veel gelukkiger zijn als ze in een omgeving zitten waar het prettig is. Kijk hier, dit gebouw waar wij zitten. Is echt verschrikkelijk natuurlijk. Het is één en al steen. En nu hebben wij bij het restaurant hier vlakbij. Daar hebben ze een paar bloembakken neergezet. En een paar bijenkasten. Het is niet veel. Maar het is wel iets. Het is een beginnetje. En je kijkt er toch naar. En ik moet ook zeggen, kijk ik zit hier met jullie aan tafel. Ik kijk op het ministerie van Economische Zaken. Ik kijk op de Malietoren. Ik kijk op het Tweede Kamergebouw. Maar in één hoekje zie ik daar het Haagse Bos. En op een of andere manier, terwijl ik met jullie zit te praten. Zit ik toch steeds te kijken naar die bomen daar. Mijn blik wordt er naar toe getrokken.
Robin Rotman (podcasthost): De volgende keer dat we je spreken dan zetten we een tafeltje neer in het Haagse Bos. En dan gaan we alle ideeën bespreken die mensen naar jou hebben gemaild. Naar aanleiding van jouw oproep. Verleid mij om samen te werken.
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Ik ben heel benieuwd. Wat de ondernemers voor ideeën hebben.
Robin Rotman (podcasthost): Als mensen nou toffe ideeën hebben. Die ze bij jou willen droppen. Over hoe kunnen we nou de biodiversiteit vergroten. Met behulp of dankzij het bedrijfsleven. Waar kunnen ze dat dan heen mailen?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): l.bromet@twedekamer.nl.
Robin Rotman (podcasthost): Ik vind het wel een helder verhaal Paul.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Ja. Meer verleiden dan verbieden. Kan ik het zo een beetje samenvatten?
Laura Bromet (GroenLinks-PvdA): Nou, allebei zou ik zeggen.
Paul Scheer (redacteur van opinieblad Forum): Eerst verleiden, dan verbieden.
Robin Rotman (podcasthost): Dankjewel Laura Bromet van GroenLinks-PvdA. En dankjewel ook Paul voor je mooie vragen. Luister ook de andere afleveringen van deze serie terug. Dat kan via je favoriete podcast app. Of kijk op de website opiniebladforum.nl.
