Commissiedebat NVWA 11 februari 2025

Geachte leden van de vaste Commissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur,

Met oog op het commissiedebat over de NVWA op 11 februari a.s. vragen wij uw aandacht voor het volgende. VNO-NCW en MKB-Nederland vertegenwoordigen het grootste deel van producten en handelaren van agrifood, levensmiddelen en consumentengoederen. Deze bedrijven zijn overwegend internationaal actief.

Uit onze Nationale Peiling Ondernemingsklimaat 2025 die we 6 februari jl. hebben gepubliceerd, blijkt dat ondernemers onverminderd negatief zijn over het Nederlandse ondernemingsklimaat. Een ruime meerderheid (67%) vindt dat dat de afgelopen 5 jaar is verslechterd en meer dan de helft verwacht op korte termijn ook geen verbetering. Belangrijkste zorgpunt is regeldruk. Daarbij weten we al langer dat de productiviteit nauwelijks groeit in Nederland en achterblijft bij andere Europese landen. Hiermee holt ons verdienvermogen achteruit.

Het Nederlandse bedrijfsleven ziet nog steeds kansen te investeren in ons toekomstige verdienvermogen. Daarvoor moet de overheid dan de juiste randvoorwaarden faciliteren en creëren. Zo’n essentiële voorwaarde is een gelijk speelveld en daar spelen toezichthouders een belangrijke rol. Waar toezichthouders en sectoren samenwerken, worden grote successen behaald. Wanneer toezichthouders zich echter beperken tot het elimineren van alle risico’s en bovendien intern ondoelmatig zijn in hun dienstverlening, vergroot dit een ongelijk speelveld voor ons bedrijfsleven. Dit is schadelijk voor de concurrentiekracht. In dit opzicht zijn bij de NVWA duidelijke verbeterslagen mogelijk, zie ook de voorbeelden uit de bijlage (p.3).

Vooropgesteld, het bedrijfsleven is een voorstander van goed en stevig toezicht door de NVWA, daar hebben alle bonafide bedrijven baat bij. Nederland heeft een extreem hoog niveau van voedselveiligheid, dierwelzijn en datzelfde geldt voor transparantie van het systeem zoals tracering van producten of ingrediënten. Het bedrijfsleven wil ook niet rammelen aan de Europese regelgeving. Dit laat onverlet dat interpretatie van de NVWA van Europese regels wel werkbaar moet zijn en niet (sterk) moet afwijken van andere lidstaten, zeker niet van onze buurlanden.

Het bedrijfsleven draagt ruim 150 mln euro bij aan de NVWA (een stijging van 32% in 2024). Het is in het belang van zowel LVVN, VWS, NVWA als het bedrijfsleven dat de NVWA zo efficiënt en doelmatig mogelijk werkt, omdat dit doorwerkt in de kosten en de capaciteit van de NVWA. Het ‘Rapport onderzoek kostenbeheersing en efficiëntie NVWA’ (Auditdienst Rijk, 2019) heeft daartoe diverse aanbevelingen gedaan, waaronder het afschaffen van de ‘reistijd=werktijd’-regeling, het risico-gebaseerd werken door de NVWA, het stellen van KPI’s door de opdrachtgever (LVVN) en het structureel bewaken van de resultaten van verbeteracties op het gebied van efficiëntie door de NVWA. Tot op heden is er te weinig met deze aanbevelingen gebeurd.

In een recente doorlichting wijst PwC vooral op het belang om overleg met stakeholders te verbeteren. Het bedrijfsleven – van klein tot groot – wil graag het echte gesprek om tot gezamenlijk gedragen inzichten te komen, waarbij beleidsvoornemens ook getoetst zijn aan de juridische en praktische haalbaarheid. Om dit overleg te versterken zijn volgende voorstellen van belang:

(1)   Communicatie en overleg in een vroeg stadium van nieuw beleid en regelgeving, waarbij de inzichten van het bedrijfsleven over werkbaarheid serieus gewogen en meegenomen worden.

(2)   Een duidelijker rolverdeling tussen VWS, LVVN en NVWA bij het maken van beleid (departementen verantwoordelijk voor beleid, NVWA voor uitvoering).

(3)   Meer inzet op risicogerichte aanpak, level playing field en proportionaliteit.

(4)   Een duidelijkere escalatieladder voor het bedrijfsleven wanneer zaken vastlopen (zie in bijlage voorbeeld Exportvergunningen melk uit Duitsland).

Wij verzoeken de leden van de Commissie LVVN hier aandacht voor te vragen in het debat van aanstaande dinsdag. Er is dringend behoefte aan een gezamenlijk doelmatigheidstraject (zowel intern als externe doelmatigheid) met NVWA, departementen en het georganiseerd bedrijfsleven, waarbij alle partijen baat hebben.

Met vriendelijke groet,

Focco Vijselaar
Algemeen directeur werkorganisatie VNO-NCW en MKB-Nederland

---

Bijlagen: zie voor de bijlagen de bijgevoegde brief