Oproep aan nieuw kabinet: ontwikkel een integrale visie op vergrijzing

Het nieuwe kabinet moet met een integrale en toekomstbestendige visie op de vergrijzing komen. Dat is noodzakelijk omdat we aan de vooravond staan van een ingrijpende demografische verschuiving, waarbij het aandeel ouderen sterk groeit en de beroepsbevolking relatief krimpt. Dat legt een toenemende druk op zorg, wonen, arbeidsmarkt, sociale samenhang en publieke middelen. De huidige aanpak is versnipperd en te sterk afhankelijk van de zorgsector. Dat moet en kan anders, zo schrijft een brede maatschappelijke coalitie van onder andere zorgorganisaties en het bedrijfsleven in een visiestuk dat vandaag naar de informateur is gestuurd.

In het visiestuk Toekomstbestendige zorg voor onze ouderen in een vergrijzende samenleving betogen de samenwerkende organisaties dat het roer op tal van terreinen om moet. Zo zijn veel ouderen vitaler dan eerdere generaties en willen zij zij zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Met ondersteuning vanuit sociale netwerken, sterke lokale voorzieningen en toekomstbestendige woonvormen kan een groot deel van de zorgvragen van ouderen buiten de zorgsector zelf worden opgevangen. Hiermee houden we de zorg beschikbaar voor degenen die deze het meest nodig hebben, aldus de gezamenlijke organisaties.

Zij stellen dat de vergrijzing een gezamenlijke verantwoordelijkheid is, waarop overheid, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, zorgpartijen en lokale netwerken moeten samenwerken. Publiek-private samenwerking is essentieel om duurzame oplossingen te realiseren en te voorkomen dat de (ouderen)zorg de druk echt niet meer aan kan. Het zelforganiserend vermogen van gemeenschappen is hierbij het vertrekpunt. De focus zou dan ook zoveel mogelijk moeten liggen bij het ondersteunen van lokale gemeenschappen en creatieve oplossingen om de zorg voor onze ouderen breder in de samenleving te organiseren.

In hun visiestuk doen de organisaties voorstellen op diverse terreinen. Zo moet vergrijzing een vaste plek krijgen in de beleidsvorming. Jaarlijks moet worden beoordeeld wat de impact van de demografische ontwikkelingen betekent voor onder andere zorg, wonen, arbeidsmarkt en overheidsfinanciën zodat ook tijdig maatregelen kunnen worden genomen.

Lichte zorgvragen kunnen veel meer dan nu het geval is worden opgevangen in het sociale domein. Dat vraagt om een robuuste en toekomstbestendige Wet maatschappelijke ondersteuning en sterke lokale voorzieningen, zodat mensen tijdig ondersteuning kunnen krijgen en niet de zorg instromen. Ten aanzien van huisvesting zijn publiek-private investeringen nodig voor de bouw van de ouderenwoningen van de toekomst, in plaats van alleen de focus op ‘ouderwetse’ verzorgingshuizen.

Met een integrale aanpak, sterke lokale voorzieningen, toekomstbestendige woonvormen en preventieve maatregelen kan Nederland de druk op de zorg verlagen, ouderen langer zelfstandig laten wonen en een leefbare samenleving behouden, aldus de organisaties.