Klimaat, energie, grondstoffen: ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je kunt ze niet los van elkaar zien en dus ook niet los van elkaar aanpakken. Voor de energietransitie zijn bijvoorbeeld veel kritieke materialen als lithium, kobalt en nikkel nodig. Grondstoffen waar we zuinig op moeten zijn. En die we zoveel mogelijk moeten hergebruiken. Dat geldt ook voor het kunststof dat in heel veel producten zit. Zo worden we ook minder afhankelijk van grondstoffen uit andere landen. Waaronder landen waar we politiek helemaal niet afhankelijk van wíllen zijn.
Af- én opbouwen
Door in de bouw, de chemie en de maakindustrie in te zetten op hergebruik van producten en materialen, en de vervanging van grondstoffen door gerecyclede of biologische materialen verlagen we ook de uitstoot van schadelijke stoffen. Zo’n circulaire toekomst lijkt soms nog ver weg te liggen. Bijvoorbeeld omdat nieuw plastic nog goedkoper is dan recyclaat. Het opbouwen van een circulaire economie moet in balans worden gebracht met het afbouwen van de lineaire en fossiele economie. Dat kan pijn doen bij ondernemers, zowel bij koplopers die te ver voor de troepen uitgaan, als bij ‘verliezers’ die te laat inzien dat zij op het afbouwpad zijn beland. Maar ergens moeten de wissels worden omgezet.
Transitie versnellen
De overheid kan – moet – hierbij de helpende hand bieden. Gelukkig zetten steeds meer gemeenten en provincies programma’s op om circulaire samenwerking tussen bedrijven makkelijker te maken. Ondernemers kunnen voor ondersteuning onder meer terecht bij het Versnellingshuis Nederland Circulair!. Dat heeft de Rode Draden Notitie 2024 opgegesteld over de uitdagingen waar ondernemers tegenaan lopen. Daarnaast is er sinds vorig jaar het Nationaal Circulaire Economie Programma, dat loopt tot 2030. De inzet: minder grondstoffengebruik, een langere gebruiksduur van producten, en het terugwinnen van materialen uit inzameling. Laten we samen de knelpunten én kansen met beide handen aanpakken, zowel nationaal als internationaal. Met als einddoel: circulair in 2050.
Hoog op agenda
Heldere doelen en een stabiel stimuleringsbeleid: dat is wat we nodig hebben om handelingsperspectief voor ondernemers en meer circulaire verdienmodellen te realiseren. Met natuurlijk voldoende financiële middelen om te innoveren en om de concurrentie met fossiele en andere grondstoffen, en met de afvalverbranding van herbruikbare materialen tegen te gaan. De nieuwe coalitie heeft straks de kans om de circulaire economie hoog op de politieke agenda te zetten. Ik zou zeggen: laat die kans niet voorbijgaan. Want circulair is de toekomst.
Sanne Westra
Strategisch beleidsadviseur circulaire economie
