Nederland op slot door afgekeurde PAS, wat nu?

De Nederlandse Raad van State heeft een streep gehaald door de Programmatische Aanpak Stikstof. Dat programma ontsloeg bedrijven om een passende beoordeling voor stikstof te doen. In plaats daarvan functioneerde een programma waar herstelmaatregelen voor natuurgebieden en bronbeleid om emissies van stikstof te reduceren per natuurgebied was afgesproken. Daar tegenover stond dat een zekere economische ontwikkeling met dito stikstofuitstoot acceptabel moest zijn en toestemming gegeven kon worden voor investeringen van bedrijven en uitvoering van projecten.

'Dit levert ontzettend veel vertraging en dito schade op'

Eerder heeft het Europese Hof in Straatsburg de PAS afgekeurd. Het hof beoordeelde het nemen van herstelmaatregelen en sanering van de bron als niet-wettelijke-geborgd beleid. Met deze onzekerheden van te nemen maatregelen kunnen nieuwe initiatieven volgens het hof geen toelating krijgen. De Nederlandse Raad van State ging in haar beoordeling nog een stap verder: zij heeft de PAS afgekeurd omdat het strijdig is met het beginsel van de richtlijn is om investeringen per geval te beoordelen.

De uitspraak van de Raad van State zorgt ervoor dat momenteel alle vergunningverlening waarbij stikstofuitstoot mogelijk is, door provincies in afwachting van nieuw beleid is stilgelegd. Dit levert ontzettend veel vertraging en dito schade op alle mogelijk projecten: woningbouw, industrie, windparken, aanleg zeedijken. Nederland is op slot gezet en het Kabinet beraadt zich op stappen. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn zeer verontrust over deze situatie.

Wij stellen voor om de vergunningverlening snel weer op gang te brengen en daarbij de volgende maatregelen te nemen:

Zonder alle initiatieven die minder dan 1 mol/ha/jaar depositie leveren op een natuurgebied uit van vergunningverlening.

Plaats woningbouwprojecten, infrastructuur en investeringen met betrekking tot duurzaamheid (windmolenparken, circulaire economie, aanleg natuur) onder de ADC-regeling (ex artikel 6 lid 4, Habitatrichtlijn).

Ondersteun de bedrijven die wel een passende beoordeling moeten doen.

Wij constateren dat een aantal punten Europees aangekaart moeten worden:

Landen hanteren verschillende zienswijzen op de rol van stikstof in het natuurbeleid en hanteren verschillende drempel. Een geharmoniseerde zienswijze en aanpak is nodig voor een level playing field. Zo hanteert Duitsland een drempel van 7 mol/ha/jr, België 5% van de kritische depositiewaarde.

De richtlijn (artikel 6, lid 3) vraagt van initiatiefnemers om zeker te stellen dat een investering geen impact heeft op een natuurgebied. Een bedrijf kan hier echter wetenschaps-methodologisch geen betrouwbare uitspraken over doen. Europese discussie is nodig hoe bedrijven geholpen kunnen worden aan deze verplichting te voldoen.

De richtlijn verplicht om een instandhoudingsdoel na te streven, maar door klimaatveranderingen en andere exogene invloeden (bijvoorbeeld in Nederland wordt 40% van de depositie door het buitenland bepaald) zijn deze veranderlijk of niet haalbaar of sociaal-economisch ontwrichtend. Een lidstaat moet instandhoudingsdoelen afspreken die haalbaar en betaalbaar zijn, en niet ideaaltypisch van aard.