Mag de koudwatervrees over handelsakkoord nu weg?

03-07-2014

Minister Ploumen is vorige week met onderzoek, cijfers en concrete voorstellen een hoop koudwatervrees, stemmingmakerij en scepsis te lijf gegaan. Ze heeft namelijk laten nagaan wat de gevolgen zijn van een Investor to State Dispute Settlement (ISDS, arbitrage bij geschillen tussen investeerders en gastlanden) in handelsovereenkomsten zoals TTIP, het verdrag waarover de EU en de VS nu onderhandelen. Het blijkt dat het drama allemaal erg meevalt. De voordelen zijn veel groter dan de nadelen, concludeert de minister.

Maatschappelijke organisaties lopen al sinds het begin van de onderhandelingen over TTIP te hoop tegen het instellen van arbitragecommissies die ondernemers beschermen tegen onrechtmatige onteigening, oneerlijke behandeling, discriminatie en andere vormen van benadeling door overheden. Dat zou leiden tot een ‘Amerikaanse claimcultuur’ die de overheid veel geld gaat kosten, was een veelgehoord argument tegen. Onderzoek van eerdere gelijksoortige verdragen door de Universiteit Leiden, de universiteit van het Duitse Halle en Ecorys laat zien dat daarvan eigenlijk geen sprake is.

Uit onderzoek naar overeenkomsten zoals het handelsverdrag tussen de VS, Canada en Mexico (NAFTA) blijkt dat Amerikaanse investeerders verhoudingsgewijs minder claims aanhangig maken dan Europese. Bedrijven hebben in acht van de 73 NAFTA-zaken gewonnen. Daarbij is de hoogte van schadevergoeding die in NAFTA-ISDS-zaken vastgesteld werd, lager vergeleken met andere zaken in de wereld.

Voor het internationaal bedrijfsleven is dit allemaal niet heel erg nieuw, maar het is goed dat de minister zich niet van de wijs laat brengen en emotie met feiten weerlegt. Het is de rol van de Tweede Kamer om de regering te controleren op basis van feitenmateriaal. Inmiddels komen steeds meer instanties erachter dat TTIP wel eens een goede zaak voor de economie kan zijn. Des te meer reden om niet steeds te luisteren naar onheilsprofeten, maar om de onderhandelingen in te gaan met het idee dat er veel te winnen valt. Onderhandelen is echt iets anders dan uitverkoop houden. Je kunt er ook op vooruit gaan.